Mening balalyq shaghym Janaarqanyng Ayshy­raq degen jerinde ótti. Aqtau men Betpaqdalanyng túsynda aghyp jatqan Atasudyng boyyndaghy shaghyn auyl edi. Taldy ózenge tónip túrghan tóbening ýstinde taryday shashylghan onshaqty ýy әli kýnge esimde. Jaghalay shiyki shymnan salynghan olar bir-birine óte úqsas bolatyn. Syrtqy kórinisi ghana emes, taghdyrlary da ortaq sekildi edi.

Tóbening ýstinen qay jaghyna qarasang da kóksengir taular men tasty jotalargha kózing sýrinedi. Shyghys qaptalda Sanghyru, Ógiztau men Qabantau zorayady. Ontýstikte Tasqora­ly­nyng qos órkesh biyigi menmúndalaydy. Batysta Aydarlynyng taqyr dóni kes-kesteydi. Soltýs­tikte Qyzylshoqy men Aqtau asqaqtap, jana­ryndy jasqaydy.

Men atam Smayylgha erip, sol taulardy bala kezimnen kóp sharladym, qyry men syryna erte qandym. Sol kezderi seksendi iyektep qalghan atam maghan kórgeni men kónilge toqyghanyn әngi­meleuden әste jalyqqan emes. Ángime birde aqiqatqa, birde anyzgha ainalatyn. Alys-alys taular ertegidey kónerip, qissa-dastandarday siqyrlanatyn.

Mening balalyq shaghym Janaarqanyng Ayshy­raq degen jerinde ótti. Aqtau men Betpaqdalanyng túsynda aghyp jatqan Atasudyng boyyndaghy shaghyn auyl edi. Taldy ózenge tónip túrghan tóbening ýstinde taryday shashylghan onshaqty ýy әli kýnge esimde. Jaghalay shiyki shymnan salynghan olar bir-birine óte úqsas bolatyn. Syrtqy kórinisi ghana emes, taghdyrlary da ortaq sekildi edi.

Tóbening ýstinen qay jaghyna qarasang da kóksengir taular men tasty jotalargha kózing sýrinedi. Shyghys qaptalda Sanghyru, Ógiztau men Qabantau zorayady. Ontýstikte Tasqora­ly­nyng qos órkesh biyigi menmúndalaydy. Batysta Aydarlynyng taqyr dóni kes-kesteydi. Soltýs­tikte Qyzylshoqy men Aqtau asqaqtap, jana­ryndy jasqaydy.

Men atam Smayylgha erip, sol taulardy bala kezimnen kóp sharladym, qyry men syryna erte qandym. Sol kezderi seksendi iyektep qalghan atam maghan kórgeni men kónilge toqyghanyn әngi­meleuden әste jalyqqan emes. Ángime birde aqiqatqa, birde anyzgha ainalatyn. Alys-alys taular ertegidey kónerip, qissa-dastandarday siqyrlanatyn.

Alys-alys joldardy, shalghay-shalghay el­der­di artqa tastap, talay-talay júrtty úlar­day shulatqan, san shayqasta qylyshynyng jýzi tasqa tiymegen, atan-atan týiege tay-tay olja artqan, qúl bolady dep úldy tútqyndaghan, kýng bolady dep qyzdy kógendegen qaharly qalyng jasaq eski qúdyqtyng týbine jetip toqtaghan kýni de Betpaqdala qatygez edi. Aptap bop jalanyp, jalyn bop qaqtap túr edi, qansyp túr edi. Japyrlap kelip attan aunap týsip jatqan, kenezesi kepken, ýsterindegi toghyz qabat tor­qany, qoldaryndaghy sala qúlash semserdi auyr­laghan, shólden shógip ketken sarbazdargha, jondaryn qamshy, bilekterin qyl arqan tilip, ten­sel­gen kóp tútqyngha kóz qiyghyn salugha erindi. Múnday qaruly qoldy ol talay kórgen, talaylaryn aptalap azynaghan qara dauylda qan qús­tyryp, toz-tozyn shygharghan, talayy úly shólde úlyp qalghan. Kóp bolsa sonyng biri shyghar.

Qalyng qol Betpaqtyng kәrinen әuelde ygha qoymap edi, úly shól de qatal, ol da qatygez. Atan jotaly, kýdire jaldy, syrmaqtay jalpaq sauyrly, qos tilersek serippeli, qamshy tiymey qúshyr­ly-qúla mingen qaba saqal kýndey kýrkirese, qaruly kóp sarbaz ash bóridey jalandaydy.

Biraq Betpaq yqtyrmay qoysyn ba. Japan daladaghy jalghyz qúdyq kómilip qalghan bolatyn. Al úzaq jolda shól qysyp barady, zәrli shól quyryp barady.

Qaba saqal qaharly edi. Seskenbey ses kór­setti. Týksiygen qorqau qabaq, yzbarly ótkir janar, qorasannan qalghan daq, jylannyng bauyrynday shúbarlanghan súp-súr jalpaq bet, jel­bezegi jelp-jelp etken dóng múryn, kónek­tey aighay auyz, qúlanyng tórt túyaghyn qatqaq jerge alpauyt salmaqpen qadaghan alyp dene yqtyr­may qoymas-ty.

- Búl tegin bolmady, - dep bezerdi Betpaq.

- Búl sirә da seskenbes, - dep qityqty úly shól.

- Shira, shiryq! - dep kýrkiredi qaba saqal.

Baqanday qara nayzany qara jerdi qaqyrata qadady, qúladan kýrp etip týsip, búrq etip әmir berdi.

- Úly shóldi úlylar ghana jenedi. Úl bolyp tughan úlyp qalmas. Arshyndar myna qúdyqty!

Kóp sarbaz shynyraugha qaray lap qoydy.

Taltýs edi sol kezde, besinge deyin qazdy, saghyzday iylengen sazyn tauysty. Keshke deyin qazdy, qiya-qiya kók tasty tilip týsti, týn týner­di, nayza boyy terendedi, tang atty, shólding tany aiyryldy, taban astynda kýreng qúm shyqyr-shyqyr susydy. Tangha úlan dala talpyndy, susyghan qúmnyng betine shyp-shyp su shyqty.

- Jendim! Jenildi! - dep barqyrady qolbasy.

Jen...di! Jen... jen... dep janghyryqty dala.

Sol kezde ...

O, toba! Múndaydy taghy kim kórgen. Su­syghan qúm sau etip týsti de ketti terenge. Sudy kórip sergigen, su shygharyp sendelgen kóp sarbaz qúr­dymgha kýrp-kýrp joghaldy, shynyrau jútynyp qana ýlgerdi. Qorqyrap, ajdahaday jalanyp, aranyn ashty. Úly shól úlylyghyn tanytty.

Ol eshkimge eshqashan esesin jibermese ke­rek-ti. Qyryq qúlash saghyzday sazyn tauysyp, saghyn syndyrghan, qiya-qiya kók tasyn tilip tauyn shaqqan, kýreng de kýreng qúmyna tabanyn jalatyp, tanyn aiyrghan qol terennen shyqqan suyna qúrbandyq shalmay kenelse, shyn jenil­geni emes pe, shyn múqalghany bolmas pa. Shólin qandyrsa, úlarday shulap baryp qandyrsyn, kónin jibitse, qan jútyp otyryp jibitsin. Betpaqty beygham jenemin degenning bәri esekdәme ekenin úqsyn.

Shynyrau qorq-qorq jútyndy.

Elding ýreyi úshty. Jylqy bitken shúr­qy­rap, týie bitken bozdady. Sau qalghan sarbazdardan óng qashty, kógendeuli kóp tútqynnan es ketti. Aydalada aptap jel azynay esti, azynap jýrip, apshyny quyrdy. Ol úly shólding azap saryny edi, azdyryp bara jatyr edi.

Qaba saqal alghash ret aqyra almay qaqaldy, antarylyp túryp qaldy.

- Qarghys atty! - dedi ong jaghyndaghy shabdar shal.

Ýndemedi.

- Ant atty! - dedi sol jaghyndaghy qara shal.

Tis jarmady.

Shabdar alys jolda qasynan tabylatyn aqylgóii edi, qaytaryp tastay almady. Qara qalyng qoldy uysynda ústaytyn qahary edi, saghyn syndyra almady.

- Tәniri talaq etti! - dep kýnirendi sarbaz bitken.

- Talaq etti! - dep ilip әketti aptap jel.

Al shynyrau әli qorqyrap jatyr edi, qylq-qylq jútynyp jatqan. Qylq-qylq jútynyp baryp, óneshine tas túrghanday qaqalghan. Tún­ghiyghy sar-sar etip sapyrylysty, tereni teniz­dey tulady, sonau tylsym túnghiyghynda úly jyn úlyp kóshkendey.

Qaba saqal taltan-taltang basty, bastan-ayaq kók sauyt, kók sauyt boyy dalbaghay qajala shynyldap, shynyraudyng erneuine kelip toqta­dy. Kóz jeter jeri saz ben tas, odan әri qa­rauytqan ýreyli dýniye. Syryldaghan ýn tolas­taytyn emes, túnghiyqta beymәlim dýrbelen. Seskendiredi, sezikti shulaydy.

Qalban-qalbang etip shabdar shal jetti. Kýrp-kýrp basyp qara shal keldi. Shabdar jalp etip, tәnirine tabyndy, qara qabaghyn qars jauyp aldy.

Qaba saqal arttaghylargha moyyn búrdy.

- Qúrbanyn alghan shynyrau,

Endi qaytyp jútynbas.

Qúty qashqan kók tobyr

Sudy al da shóling bas.

Shabdar jerden jerine kóterildi.

- Shynyrau týbi túnghiyq,

Sudy qaytyp alasyn?

Túnghiyqqa boylaytyn,

Qanday qaugha salasyn?

Qara qaqyryndy.

- Qyryq týie jýk artqan,

Qyryq arqan bar sonda.

Qyryq arqan jetedi

Qúdyq týpsiz bolsa da.

Sony aityp, tәniri tura kelgen ajaldan qaghyp qalghan, shynyraudyng suyn arshu kezegi tiymegen, anaday jerde osharylyp túrghan sar­baz­dargha jarlyq berdi. Lezding arasynda tay-tay jýk shashylyp qaldy, qyryq arqan bir-birine jalghanyp, túnghiyqqa laqtyryldy. Týbine biraq jetpedi.

- Atta shylbyr qalmasyn.

Bәrin-bәrin jalghasyn, - dedi qaba saqal.

Ol da qysqa boldy.

- Ayyl-tartpa saylandar,

Qiystyryp baylandar!

Qaugha sonda da sugha tiymedi.

- Qayda beldik beldegi,

Jip atauly eldegi.

Búl da azdyq etti.

Qaugha saqal bógeldi

- Tútqyndardy mataghan.

Ákelinder kógendi.

Shynyrau manaylatpady.

Qolbasy túiyqqa tireldi, endi dәneker etip jalghaytyn eshtene qalghan joq-ty. Sonda shabdar kýnk etti.

- Kýltelengen, tógilgen,

Attan kýder ýzeyik.

Susyz sirә bola ma

Bәrin-bәrin kýzeyik.

Áp-sәtte jylqy bitken jýnin júlghan tyrnaday boldy. Biraq bәri bos әureshilik edi. Qúi­ryq-jaldan esilgen arqan da ýmitti aqtamady.

- Endi qanday amal bar? - dep týnildi Qaba saqal.

Júrt siltidey tyndy. Kópting aitary joq edi, enseleri týsip ketken, sarbaz atauly úly shólding úlylyghyna moyynúsynyp, tirlikten kýder ýze bastaghan bolatyn.

Betpaq saly sugha ketip sandalghan, aidalada aidausyz qamalghan, shólirkep shókken, bekemi borkemikke, jasyghy tiri ólikke ainalyp, azyp-tozghan kópting ýmitsiz janaryna syzdana qarap, týksiyip týnere berdi.

Tәniri jarylqap til biter bolsa, aitar edi búl sonda:

- Shaqpay ótken ómirden

Jylannyng ne qúny bar.

Shyqpay ishte bulyqqan,

Yzannyng ne qúny bar.

Kýn kýidirgen әueden,

Qarghys atqan әuelden.

Bezerip jatqan Betpaqtyn

Ótken-ketken bayghústy

Qoyday qyryp almasa,

Solay bir ylang salmasa,

Tarqamaytyn jyny bar.

Al qaruly qoldyng tityghy jetken, onyng endi qatygez Betpaqtyng betine týkirip, qarghys atatyn da shamasy joq-ty. Sarbaz atauly ólim jayly ghana oilaghan, úlan dalanyng jonynda ajal aranyn ashyp, timtine jortyp jýrgen-di.

Qaba saqal osyny úqty, biraq ólgisi kelgen joq, ol ózin búl ómirge ólu ýshin emes, óltiru, qyryp-jong ýshin kelgen janmyn degen betpaq týsinikke әldeqashan qúl bolghan edi, ajaldy moyyndamaugha tyrysty. Dәm-túzy tausylugha ainalghany tәnirding haqtyghynday shyndyq bolsa da kóne almady. Alysty, alasúrdy. Shyny­raudyng erneuinde túryp búrq-sarq etti.

- Ey qara shal!

- Tyndap túrmyn taqsyr.

- Betpaqty ne jenedi?

- Tәniri ghana teni edi.

- Sol qolym seni desek te

Teng ekensing esekke.

Buyrqanyp shabdar shalgha qarady. Ol aptap jel oda-doda etken, shóp-shalam qonyp bilte­lengen saqalyn taraghyshtap, múrnynyng astynan mingirledi.

- Salsang da taqsyr qylbúrau,

Móldiregen suyna

Jetkizbeydi shynyrau.

Qaba saqal qaharyna mindi. Sala qúlash qayqy qylysh qynaptan jarq etip suyryldy. Qara jerdi qarsh-qarsh shapqylap túlan tútty. Kóp sarbaz qanyn ishine tartty, kóp tútqyn shybyn janyn shýberekke týidi.

Shabdar shal jymyp basyp, jylystap ketti.

Qara qanshyrday qatyp qaldy.

Qolbasy qayta kýrkiredi.

- Bәrimiz de bәrimiz,

Jer shetine taqaldyq.

Búl Betpaqty jenetin

Qany qatqan qataldyq.

Meyirimdilik - jasyqtyq,

IYip jýrip shiriydi.

Bezer Betpaq ózindey

Jauyzdargha jibiydi.

Qara qaba saqaldyng janyna jetip bardy. Shýnirek zәrli kóz yzghar shashyp, úmar-júmar úilyqqan kóp tútqyngha qadaldy.

- Sezdim taqsyr, men emes,

Sóz úqpaytyn shirigin.

Qyl arqangha jalghayyq

Tútqyndardyng sinirin.

Qolbasynyng janary úshqyn atty. Tapty mynau, tapty kókeydegisin. Ózining de aitpaghy sol edi ghoy, qayrap-qayrap zәrin tóktirgen jeri osy. Qanyp isher qan tappasa, óz jýregin jaryp jeuden tayynbaytyn qorqaudyng auzymen kóp tút­qyngha ýkim aitqyzdy. Búl týspeydi aragha, qolyn da qaqpaydy. Biylik sonda endigi. Betpaqtyng shól dalasyndaghy shynyraudyng týbinde qazir bastalatyn qyrghynnyng biyligin basy býtin beredi.

Qara qataya týsti.

- Shimirikse jýregin,

Alam otqa quyryp.

Tútqyndardyng tirsegin

Shiratyndar suyryp.

- Shiratyndar suyryp! - dep janghyryqty bezbýirek Betpaq.

Ol qúrbandyq kóbeygen sayyn qúshyry qanyp, shiryghyp salyp edi. Qazir aidalada adamnyng qany suday aghady. Qaptaghan qayqy qylysh sorly tútqyndardyng basyn dopsha domalatar. Álde búlar bayghústardyng sinirin tiriley suyrar ma eken. Ana qanshyrday qatqan qara odan tayynady deymisin, shimirkenedi deymisin. Áne kýrkirep jýr, shabynyp jýr.

- Tútqyn degen qúdaydyn,

Esebine enbeydi.

Súrauy joq, bauyzda,

Órte meyli, kes meyli.

- Órte, órte, kes meyli! - dep súnqyldady shabdar. Onda óng de, týs te joq edi, úzaq jolda, san qyrghyn men hantalauda appaq quday shal әbden aryghan, tityqtap aqylynan aljasa basta­ghan. Bir kezdegi qiynnan qiystyryp jón tabatyn súnghyla endi joq, onyng ornynda qalt-qúlt etken, sinirine ilingen tiri aruaq qana bar. Kim ne aitsa, soghan kelise ketuge әzir. Ara-túra eski saryngha salyp, maqamdap, maqaldap sóilegen bolady.

- Adam degen ýreyli,

Ajalynnyng ózinen.

Shauyp jatsa basyndy

Bal tamady sózinen.

Qanshyrday qatqan qara ony kózine de ilgen joq, adymday basyp tútqyndargha bettedi. Qoly belindegi semserding sabynda, tayana bere júlqyna suyryp aldy.

- Basta!

Kóp sarbaz algha attap týsti, shyn-shyng etken san qylysh tóbe qúiqany shymyrlatyp, kýn kózine aiqysh-úiqysh shaghylysty.

Qara qayrap saldy.

-       Qapta!

Qaruly top lap qoydy. Tútqyn bitken tirlikten kýder ýzdi.

- Bastaldy, - dep qiyastandy Betpaq. - Qan tilegen qayqy qylysh toyattar shaghyn tapty endi.

Tútqyndardyng ýreyli tobyna aldymen jetken engezerdey sarbaz qorqynyshtan buynyn biyley almay tenselip túryp qalghan jigitti jerge alyp úryp, ýstine qona ketti. Kәnigi qasap­shyday epti qimyldaydy, jalandaghan tajal qylysh tiygen jerin syr-syr etip, tilersek boyyn timtine kezip jýr.

- O, toba! - dep seskendi Betpaq.

Búl onyng kók - kók bolghaly, kókke búlt qonghaly alghash ret titirkenui edi.

Engezerdey sarbaz qorbang etip ornynan túrdy, qolynda qamshy órimindey tilersek. Sorly tútqyndy tiridey soyghany ma, shyrqyrap túra berip, qayyra jalp etti. Jandәrmen keudesin kóterip, sýiretile qashpaq boldy, eki ayaq sinirsiz shúbatyldy.

- Súmdyq-ay! - dep shoshyndy Betpaq.

Búl onyng jer jer bolghaly, jerde ang jortqaly túnghysh týrshigui edi.

Qara ars-ars etti.

- Qapta!

Tútqyn bitken úlarday shulady. Úlan dala azan-qazan.

- O jasaghan! - dep kýrsindi Betpaq.

Búl onyng su su bolghaly, suda balyq jýzgeli birinshi ret shoshynuy edi.

Endi tútqyn ataulynyng qoyday qyry­la­tyn­dyghyna kóksengir kók bet kókting de, betegesiz belding de, shólden óler elding de kózi anyq jetken-di.

Sol kezde qolbasy bólek ústap, bólek aidap kelgen qyryq qyz qaba saqaldyng aldyna jetip, ayaghyna bas úrdy. Qyryq qyzdyng ortasynda Qyrmyzy qyz sóz bastady.

- Han qyzy edim keshe men,

Býgin sening qúlynmyn.

Saugha súrap әkeldim

Qyryq qyzdyng búrymyn.

Qyryq búrym qyrqylghan,

Qyryq qyzdyng kórki edi.

Qyryq qyzdy qúldardyn

Qayghy derti órtedi.

Sorlylardyng ómirin,

Qaldyr-daghy saughagha.

Qyryq qyzdyng búrymyn

Bayla ana qaughagha.

Qyryq búrym qyrqylghan,

Qyryq órim etem men.

Qyryq qúlash su sonda

Kóteriler terennen.

Qolbasy toqyrap qaldy. Qyrmyzy qyz onyng myna jortuyldaghy kózining qarashyghyn­day saqtap kele jatqan asyly edi. Ay búryn Arqa elin andyzdap shapqanda, han ordasyn qasqyrsha talap, taghyn talqan, júrtyn malqam etkende, osynau on ekide bir gýli ashylmaghan arudy airan-asyr oljalap, ong qabaghy tartqan. Kórse kózining núry, kórmese kónilining múny edi. Kógildir shatyr ishin kórkeytip, kirip kele jatsa der edi.

At túyaghy ketilgen, atan tabany tesilgen ai­shylyq alys jolda, ólim kýlip, ómir týnil­gen qiyn saparda Qyrmyzy qyz qybyn tauyp jymisa, jahanda qyrylyp jan qaldy, japanda qatyp qan qaldy dep týnilmes-ti. Qos búrymda qos alqa qylyqty synghyrlap, búrang bel erke mayysyp, qylyghy jәne jarasyp, erim dese elite, egilte de alar, erite de alar.

Al mynasy nesi eken?

Qyrmyzy qyzdyng qolynda qylpyldaghan kezdik. Kese ústap túr. Qyryq qyz taghzym etedi, qyryq búrym qyr arqada búlandaydy.

Qolbasy túiyqqa tireldi. Túiyqtan zorgha til qatty.

- Qos búrymnyng janynda,

Jer-jahan da sadagha.

Han qyzy edin, han qyzy

Qaraylamas qaragha.

Qyrmyzy qyz basyn shayqady, ol osy sәt qolbasynyng óresi jetpestey tәkappar edi. Dauysy da óktem shyqty.

- Qyryq búrym qyrqylsa,

Súramaymyn tólemin.

Tútqyn týgel qyrylsa

Men de birge ólemin.

Qolbasy algha attap týsti.

- Tayama! - dedi qyz. - Jaqyndama!

Qoryqpa menen. Saghan qol kóteretin qorqau búl ómirge әli kelgen joq, - dep irkildi qolbasy.

- Saghan senetin qanday jaqsylyghyng bar edi?

- Jasaghan jaqsylyghymnyng joghy anyq, jasar jaqsylyghym alda.

- Onda sonyng basy bolsyn, bosat ana tútqyndardy.

Qolbasy oigha ketti. Han qyzynyng aitqanyn oryndasa, taghynan taymas, qyryq búrym esil­se, qyl arqan sugha jeter, odan keyin ne bolmaq.

- Qyryq qyzdy kýzegen,

Betsiz osy demey me.

Qyzdan kórik tonaghan

Essiz osy demey me.

Al qyz rayynan qaytatyn emes. Qolyndaghy kezdikting jýzi kýn kózine jarq-júrq shaghylys­sa, janary úshqyn atady.

Qolbasynyng tynysy taryldy.

Qyrmyzy qyzdy kek kernedi.

- Sening talauyna týsip anyrap qalghan Arqa elining barlyq analarynyng atynan ant etemin, aitqanym jerde qalsa, myna shynyraudyng týbinde ajalymdy tabarmyn. Kelmeske mýlde ketermin.

- Teng sanaytyn ózime,

Alty alashtyng begi me en.

Jarasam dep oilama

Tozghan elding kegimen.

Tyndamasang han qyzyn,

Teksizdigin, ezdigin.

Suarylsyn qanymmen

Qolymdaghy kezdigim.

Qyz algha attap týsti, janarynda jasyn oinaydy. Ol ólimge bas tikken edi. Qyryq qyz shulap qoya berdi, qolbasy aldynda aibatyn asyrghan arudyng óliminen seskenetinin sezdir­gi­si kelmey sústandy. Qúrbandyq dese ózeurep, órshelenip túratyn, endi odan ýrikkeni me.

Kózi qarauytty, shól qajytqan bolar. Qúlaghynyng týbi qanghyr-kýngir. Áldekim sybyr-sybyr til qatyp titirkendiredi. Ýni ýreyli, sәt sanap kýsheyip, kýnirenip barady.

- Ketpeu ýshin qatygezdik,

Jauyzdyqtyng qúlaghy ghyp.

Jaralghan-dy shapaghattan

Kýndey kýlip súlulyq.

Qataldyqty qany qatqan,

Jýreginde týletpe.

Súlulyqtan taraydy eken

Bar jaqsylyq jýrekke.

Qyryq qyz oghan jamyray qosyldy ma, ainala azan-qazan. Bar manay birde dýngir-dýngir dýrligedi, birde tym-tyrys tyna qalady. Al Qyr­myzy qyzdyng qolyndaghy kezdikting jýzi kýn kózine shaghylysyp, taghy da ýreyli jarq etti.

- Toqta! - dedi yshqynyp. - Toqta!

Qyz da, kóp tútqyndy úlarday shulatqan sarbazdar da jalt qarady.

Qolbasy sala qúlash semserin qara jerge qarsh-qarsh qadady.

- Jasyny jarq-júrq oinaghan,

Janaryna talandym.

Kóndim aitqan sózine

Kóndim qyzy dalanyn.

Buyrqandy, búrq-sarq etti, ózine qadalghan kóp kózding aldynda sezimge emes, aqylgha jendirgen ardaqty bolyp kórinbek-ti. Qyryq qyzdyng qyryq búrymynan qyl arqandy jylap esetin sәtin kýtti. Qyryq qyzdyng janary Qyrmyzy qyzgha qadaldy. Ol shiryghyp alghan.

Qyzyly edim almanyn,

Dәmi edim óriktin.

Qorlau ýshin jaralghan

Keregi ne kóriktin.

Ensesi biyik, qimyly shalt. Ótkir kezdik qolynda, qos qúlash búrymdy lyp etip kesip týsti.

- Ah, - dedi qolbasy. Qystyghyp aitty.

- O toba! - dedi Betpaq. Qimay aitty.

Búl onyng jel jel bolghaly, kórgeni jota-bel bolghaly alghash ret kýrsingeni edi.

* * *

Sodan beri bәlkim jýz, bәlkim myng jyl ótti, kim bilgen Betpaqta yzyldap jel soghary, jel soqsa úly shól úlyp qoya beretini ghana anyq. Úly shól úlyp túryp, ishin tarta sarnaytyny shyndyq. Sazarghan sal dalanyng salar sazy sol, sozar әni búl. Ol sonda ne dep sarnaydy, neni saghynady, kimdi ansaydy?! Qyryq qyzdyng búrymynan qyryq qúlash arqan esken, qyryq qúlash arqan qyruar eldi ajaldan qaqqan kýndi izdey me? Qyrmyzy qyzdy kóksey me? Arqada Betpaq bar, Betpaqta osynday anyz bar dey me?

Sarnaydy úly shól, sorly sazyn ýzbey sozady, ýzdige sozady.

Aldan SMAYYL, jazushy, Memlekettik syilyqtyng laureaty.

«Egemen Qazaqstan» gazeti