Búl ne qylghan batpan qúiryq?

Bizdegi oblys әkimderining ózderi basqaratyn ónirlerding aq degeni alghys, qara degeni qarghys bolatynday, tolyq qojayyn sezinetindigi eshkimge de jasyryn emes. Ásirese, ózderi tolyq iyemdenip alghan ónirlerining jamandyghyn jasyryp, jaqsylyghy asyryp kórsetetin, al ózi jayly tek maqtau materialdaryn ghana beretin baspasózge degen peyili erekshe, yqylasy da bólek.

Búlargha halyqtyng aqshasy bolyp sanalatyn budjet esebinen orasan qarjy bóluge kelgende olardyng «Atymtay jomarttan» da asyp týsetin myrzalyghynyng sheksizdigine tang qalasyn.

Jaraydy, esh jerden jarnama da almaytyn, demeushilerding de kómegi shamaly qazaq tilindegi basylymdargha qansha qarjy bólse de artyq dep eseptemeymiz. Óitkeni, ana tilimizding jaghdayy qanday bolsa, baspasózining jaghday da sonday. Ólmeshi kýy keship otyrghandyghy eshkimge qúpiya emes.

Alayda, ózderi jarnamadan týsken mol qarjy esebinen shalqyp ómir sýrip otyrghan orys tildi basylymdargha degen myrzalyghynyng syryn týsinbedik. Álde, bizding jergilikti biylik tek qoryqqandaryn ghana syilap, solardyng syn sadaghyna ilguden zәreleri zәr týbine kete me eken?.. Áytpese, osyndaghy memleketke esh qatysy joq, qojayyndary oblysymyzgha emes, respublikagha belgili alpauyttardyng biri deytindey «Kostanayskie novosti» gazetine 84,7 million, «Karavan novostey» radiosyna 4,1 million, «Alau-TV» teleradiokompaniyasyna 58,8 million tengeni qinalmay-aq, bere salghany qalay?..

Búlar endi oblystyq dengeyde habar taratyn bapasóz. Bizding oblystyng әkimi Arhiymed Múqanbetov sekildi óz imidjin kóteruge kelgende aldyna jan salmaytyn, jogharygha jaqqa kózge týsuding san amalyn mengergen jangha múnyng tym azdyq etetindigi belgili. Sondyqtan da, ol «Qazaqstan» arnasyna qolaqpanday etip 107,4 million tengeni sózge kelmesten bere salghan. Al endi «Habar» agenttigin qalay renjitersin. Oghan da aldymen 15,7 million, sosyn 24,9 million tengelik ýles tiyip qaldy.

Arhiymed múnymen de toqtalmaydy. Respublikalyq orys tildi gazetter men portaldar da úmyt qalmaydy. «Vremya» gazeti 26,6 milliondy bir qylghytsa, «Nur.kz» portaly 9 million tengeni, al «Zakon.kz» portaly 4 milliondy jambasqa basady.

Al eng qyzyghy әli alda. «Quyrdaqtyng kókesin týie soyghanda kóresin», degendey, oblystyq emes, tipti, respublikalyq ta emes, anau aidaladaghy, býkil TMD elderine habar taratatyn halyqaralyq «Miyr» teleradiokompaniyasyna da 6,4 million tengeni audara salghan.

Minekey, halyqtyng aqshasy, yaghny budjet qarjysy eshbir negizsiz osylaysha ústaghannyng qolynda, tistegenning auzynda ketude. Osy orayda bizdegi baqanday ýsh partiyanyng ókili kiretin mәslihat deputtary qayda qarap otyr degen saual tuyndaydy. Olar nege ózderi bekitetin budjet qarjysynyng ondy-soldy júmsaluyna tosqauyl qoymaydy? Eger olardyng búlay isteuge shamasy jetpese, tek qana bir adamnyng auzyna qarap, sonyng aitqanyn ghana oryndap otyrsa, múnday mәslihatttyng kimge keregi bar?

Sonda bizde budjetting qarjysyn tiyimdi júmsaytynday kýrdeli mәselelerding barlyghy da sheshelip boldy ma? Áriyne, joq. Ózgesin bylay qoyghanda, ónirdegi jalghyz oblystyq kitaphananyng kýrdeli jóndeu kórmegeli mine on jyldan asty. Qazirgi hali adam ayarlyqtay. Kóktem shyqsa tóbesine su aghyp, ghimarat újymdary bir әbigerge týsip qalady. Mine, osynshama uaqyt boyy atalmysh kitaphana diyrektory Darigha Dýisebaevanyng qaqpaghan esigi, kirmegen mekemesi joq. Al oblys әkimdigining «qaytsem, osy ónirdi tek jaqsy jaghynan kórsetemin», dep týn úiqysy tórt bólinumen әlek. Olargha kitaphananyng zary qúlaghyna da kirmeydi.

Aytpaqshy, múndaghy biylikting myrzalyghynyng jyry múnymen tausylmaydy. Jaqynda ghana, Arhiymed komandasy - «Tobol» futbol kluby osy sәuir aiynda ghana qatty saudasyp satyp alghan legioner Zoran Toshich degenning ailyq jalaqysynyng 24 myng evor qúraytyndyghyn estip, jaghamyzdy ústadyq. Bir qyzyghy, aiyna 12 million tengeden astam aqsha alatyn búl «myqtynyn» әli osy komandada birde-bir ret oinamaghandyghy aita ketelik. Mine, bizdegi biylikting budjet qarajasyna degen kózqarasyn osydan-aq, bayqay beriniz.

Jaybergen Bolatov

Abai.kz