Elordadaghy túrghyndar tarapynan sóz bolatyn basty mәselening biri – jol sapasy ekeni ras. Juyrda Núr-Súltan qalasynyng әkimi Altay Kólginov qaladaghy jol salushy mekemelerding júmysyn synap, qalanyng infraqúrylymyn damytu, sonyng ishinde jol sapasyna qatysty 5 manyzdy mәsele kóteripti.

Áueli: «Keybir kóshelerge jóndeu júmystary jýrgizilgenine 3-4 jyl da ótken joq. Qayta jóndeudi qajet etedi. Túrghyndardyng shaghymdanatynday jóni bar. Jolgha jauapty basqarmanyng mindeti tek qana jol qúrylysyna konkurs ótkizip qong emes, sonday-aq, sol joldyng sapasyn da baqylau! Qabyldap alynghan joldardyng sapasy syn kótermeydi», - dep jazdy Kólginov myrza ózining jelidegi paraqshasynda (Instagram).

Sosyn, qalanyng jol infraqúrylymyn jaqsartu boyynsha 5 talapty aitty. Olar:

1) Jol jamau júmystaryn jedeldetu,

2)Joldargha orta dengeyli jóndeu júmystaryn jýrgizu, ol tizimge jóndeudi shúghyl qajet etetin kóshelerdi engizu. Ásirese janadan qúrylyp jatqan audandardaghy jol qúrylysyn retteu. Sonday-aq, búryn mýlde asfalittalmaghan joldardy da osy tizimge qosu. Qalanyng eski bóligine jәne túrghyn ýy massivterine kóbirek kónil bólu.

3) Júmysty dúrys jýrgizbegen merdigerlerdi sotqa beru jәne qara tizimge qosu.

4) «Qazavtojolgha» eskertu jasau. Jol qúrylysyna sapasyz materialdardy paydalanbauyn baqylau.

5) Asfali-beton zauytynyng iske qosu.

«Mysaly, ótken jyly qalada 170-ten asa kóshege jóndeu jýrgizildi. Onyng 100-i túrghyn ýy massivterinde ornalasqan. Biylghy jyly da osy shamada jóndeu júmystary jýrgiziletin bolady», - dep jazdy әkim.

Aytpaqshy, sosyn Altay Kólginov qaladaghy jauyn-shashyn kәriz jýiesine qatysty da jazba jariyalap, qalada janadan suagharlar (livnevok) salynatynyn aitypty.

Býideydi: «Qazirgi jauyn-shashyngha bizdegi kәriz jýiesining quaty jetkiliksiz. Sondyqtan, osynday jana kәriz jýielerining qúrylysyn bastap, kollektorlardy keneytip jatyrmyz.

Juyrda men birneshe nysandy baryp, kórdim. Sheshim qabyldandy. Mysaly, Almaty audanynda (Sh.Qaldayaqov kóshesi) biz sorghy stansiyalary bar kollektor qúrylysyn bastadyq. Onyng funksiyasyn songhy birneshe jyl boyy kәdimgi túrmystyq kanalizasiya atqaryp kelgen. Ol jii búzylyp qalatyn. Al myna jauyn-shashyngha arnalghan kollektor jinalghan sudyng ótu quattylyghyn kóbeytedi. Osylaysha, kósheler men túrghyn ýilerdi su basu qaupin joyady», - dep jazdy Kólginov.

Ras, keyingi uaqta qazaq qoghamy qúddy atylghaly túrghan janartau tәrizdi. Elaralyq hәm elishilik, últtyq mәselelerden bastap túrmystyq dengeyge deyingining barlyghy qoghamnyn, onda da qazaq qoghamynyng qatang baqylauynda. Sol qatang baqylaudaghylardyng biri – әkimder. El-júrt olardyng әr aitqan sózi, әr basqan izin andyp qarap otyr. Bizde әkimder kóp. Ártýrli dengeydegi әkimder bar. Biz býgin solardyng ishindegi bas qalanyng basshysy jayly sóz etpekpiz.. Altay Kólginov jayly...

Altekeng (A.Kólginov) turaly aitar kóp. Altekeng shalys basyp, shalt qúlaghan kemshilikter turaly osyghan deyin de jazdyq. Qaytalap jatpayyq... Býgingi sóz basqa. Býgingi sóz – Kólginovting 2 jylda ne is tyndyrghany jayly bolmaq.

2021 jyldyng aqpany. Elishilik sayasy koniukturany qalt jibermey qarap otyrghan qazaq qoghamy qyzu talqy jasaghan taqyryp – oblys pen qala әkimderining esep beru jiyny boldy. Ákimder ótken jylda atqarylghan «qyruar» júmystyng esebin týgendep, keler jylgha ýiilip-tógilgen josparlaryn aitty. Solardyng biri Altay Kólginov. Kólginov esebindegi kóp sózden bólek, nazar audara ketetin bir jayt – Elorda әkimi «kishkene jenister» prinsiypin, yaghni, aty darday bolmasa da, manyzy ózekti mәselelerdi sheshu prinsiypin basshylyqqa alghangha úqsaydy. Ákimning jyl boyghy júmysyna obiektivti bagha beruge, búl dúrys-aq, taktika shyghar.

Ásili, bas qalany eki jylgha juyq basqaryp kele jatqan Kólginov ózine hәm ózine deyingi әkim-qaralardyng qamsyz tirligi ýshin halyq synyna úshyraghan desek әdil bolar. Núr-Súltan qalasy әkimdigine aitylyp jatqan býgingi synnyng deni Elordany Alekene deyin de basqarghan әkimderding kem-ketigine aitylghan syn ekeni ótirik emes. En bastysy osy eki jylda Altay Kólginov komandasy sol synnan qorytyndy shyghardy ma degen súraq. Bizshe bolsa, shyghardy! Ony biylghy kóktemdegi qala tazalyghyna qatysty Kólginovting qatqyl qimylynan bayqaugha bolady. Alteken, iske bel sheshe kiriskenge úqsaydy. Kóktemgi tirshilik bastalysymen-aq, audan әkimderi men irili-úsaqty basqarma-basshylarynyng shen-shekpenderine qaramaytynyn, qajet bolsa, qara tizimge qosatynyn (әsirese Almaty, Esil audandarynyng basshylaryna) qatang aitty.

Rasymen de, Astana әkimdigi búl joly sheshimi kýrdeli mәselelerdi sheshuge bilek sybana kiriskenin aitypty. Ol – salymshylar mәselesi, kәriz qúbyrlary men qalany gazdandyru mәselesi, qoghamdyq kólikterdi janartu men túrghyn ýy qúrylysy mәseleleri.

Astananyng eng basty problemalarynyng biri - 2010 jyldan beri jalghasyp, qúrylysy әli kýnge ayaqtalmaghan, aldanghan salymshylar dauy bolghan. Alayaq merdigerlerge aldanghan qarapayym halyq búl kýnderi Qazaqstan biyligining әdildiginen kýder ýze bastaghan. Al olardyng sany – myn!

Jeng úshynan jalghasqan sybaylastyq, bir-birining izin japqan dәu dókeylerding qylmystyq pighyldary men әreketteri, adam aitsa sengisiz alayaqtyqty kózben kórsetti. Baspanagha zәru halyqqa myndaghan sharshy metr salynbaghan ýidi satqandardyng әli kýnge layyqty jazasyn almauy Kólginov әkimdigining aldynan kólbendep shygha beretin. Búl daudy Kólginov әkimdigi qalay sheshpek degen saual aktualdylyghyn joyghan joq.

Altay Kólginov әkim bolghan eki jyldan asa uaqyt ishinde atalghan mәseleni sheshuge esh әreket istemedi desek, jәne ótirik bolar edi. Shama-sharqynsha sharua atqardy. Osy uaqyt ishinde Astana әkimdigi úzyq jyldar boyy jalghasyp kele jatqan qúrylystardyng sanyn 52-den 22-ge deyin qysqartypty. Búl degen million túrghyny bar qala ýshin әleumettik mәsele hәm onyng ong sheshile bastaghanynyng bir dәleli.

Elordagha ónirlerden aghylghan ishki enbek migranttarynyng kóptigi, qaladaghy әleumettik mәseleni eki ese úlghaytqany anyq. Al halyqtyng basty әleumettik problemasy baspana. Demek, Kólginov әkimdigi salugha tiyis túrghyn ýy kólemi de úlghayady degen sóz. Ákimdik, mәseleni tolyq sheship tastamasa da, 10 myngha juqy baspana kezeginde túrghandardyng mәselesien sheshken eken. Múny da Kólginov myrzanyng jyldyq esebinen úqtyq.

Kólginov әkimdigining taghy bir bas qatyrar isi – apattyq jaghdaydaghy túrghyn ýiler men ondaghy túrghyndardy kóshiru mәselesi bolghan. Búl iste de Kólginov әkimdigi mәselening kiltin tapqangha úqsaydy. Ol – biznesmender men halyq arasynda dialog ornatu. Ras, Kólginovting búl sharuasyna narazy júrt ta joq emes. Degenmen, búrghyday emes. Eski ýilerde tirshilik keship jatqan júrt, әkimdik úsynghan jerlerge birtindep kóshe bastaghan.

Altay Kólginov myrza әkim bolghan eki jylda ilgerileu kórgen taghy bir mәsele – jauyn-shashynnan keyingi qalanyng toghan sugha tolyp qaluy edi. Ilgerileu kórdi degennen góri, mәsele sheshildi degen dúrys bolar. Óitkeni, esep beru kezdesuinde elorda әkimi Altay Kólginov jauyn-shashyn kәrizi jýiesi mәselesi qalay sheshilip jatqanyn aitty.

«Jauyn-shashyn kәri jýiesine baylanysty «Elorda eco systems» kәsipornyn qúrdyq. Ol dәl osy mәselemen ainalysady. Qalada birneshe problemaly uchaske bar. Olar: Bauyrjan Momyshúly danghyly, J.Tәshenov, Respublika danghyly jaqtan A.Imanov kósheleri, Túran, Úly dala danghyldary. Momyshúly boyynsha júmysty ayaqtap, diametri ýlken qúbyr tósedik, qosymsha sorghysh qoydyq. Ýlken júms jasaldy. Qazirgi uaqytta ol jerde búrynghyday problema joq», - dedi Kólginov.

Ras, Núr-Súltan qalasynyng jauyn-shashyn kәrizi jýiesine qatysty syn kóp. Áytse de, qala jyldam ósip kele jatyr. Tipti, eng qarqyndy damushy qalalardyng biri desek te bolady. Halyq sany ósip, jana joldar, jana nysandar payda boluda. Jana shaghyn audandar da salynyp jatyr. Sondyqtan da, injenerlik infraqúrylym mәselesi kýntәrtibinde túr. Al endi kәriz qúbyrlary men suagharlar mәselesin sheshu ýshin jana qúrylghan «Elorda Ecosystems» kompaniyasy qalay júmys isteytinin uaqyt kórseter...

Kólginov әkimdigi júmysyna qatysty aitylyp jýregn taghy bir syn – byltyrghy qar tazalaudaghy qatelikter ekeni ras. Tótenshe jaghdaygha dayyn bolmay shyqqan eldorda kommunaldyq mekemelerining qatelikteri ýshin elden sóz estigen Altay Kólginov der kezeinde tiyisti sheshimder qabyldap, mәseleni sheshkenin kórdik. Tipti, astananyng aq týtek boranynda qar tazalau júmystaryna Kólginov myrzanyng ózi de tikeley qatysqan edi.

Byltyrghy jylghy sәuir aiyndaghy әkimder reytinginde dәl osy Altay Kólginov kósh sonynda bolghan. Onyng sebepterin jogharyda aittyq. Osyghan qaramastan, preziydent Toqaevtyng tóraghalyghymen ótken Ýkimetting keneytilgen otyrysynda (byltyr) «keremettin» kókesin Kólginov estigen. Preziydent Toqaev onyng júmysyna ong bagha berip, barlyghynyng kózinshe maqtady.

«Elorda әkimine qatysty aitatyn bolsam, onyng jýrgizip jatqan belsendi júmysyn ong baghalaymyn. Qala túrghyndarymen, onyng ishinde mәselesi bar audan túrghyndarymen kezdesu júmystary jaqsy jýrip jatyr. Adamdarmen kezdesip bizding sayasatymyzdy, onyng ishinde elorda túrghyndary atap ótetin mәseleler men mýmkindikterdi týsindirip jýrsiz», - degen.

Al biyl she? Astana әkimining esebi turaly sarapshylar pikiri qanday? Qaranyz:

«Altay Kólginov ol – «Bolashaqtyn» týlegi. Jana buyn sayasatker dep esepteymin. Astana qalasynda songhy kezderi ong ózgerister bayqalady. Áriyne, keybir problemalar da joq emes. Mysaly, jol mәselesi, qardyng tazalanbauy t.b. Ol әriyne, bir adamgha qarap qalghan joq. Sondyqtan, Kólginov myrzagha taghy da 2-3 jyl uaqyt berse, nәtiyjeli júmystar atqarylady jәne osy bastalghan ister ayaghyna jetedi dep esepteymin.

Al aldanghan salymshylar mәselesine, ózim kuә bolghan bir jaytty aitar edim. Bizding ýiimizdin  dәl qasynda jyldar boyy qúrylysy bitpey kele jatqan túrghyn ýy boldy. Onyng keybir salymshylary tipti, qaytys bolyp ketken. Solardyng balalary keldi. Solardy jinap alyp, uәdesinde túrghanyn kórdik. Jalpy Kólginovting júmysyna qatysty, ong aitugha da, syn aitugha da bolady. Al obiektivti baghalaytyn bolsaq, Kólginov enbekqor adam. Búl mening jeke pikirim. Men osy qalanyng túrghyny retinde aityp otyrmyn», - deydi Samat Núrtaza.

«Biz ózimiz de osy Astana túrghynymyz. Shynyn aitqan kezde, jasalyp jatqan júmystardy da, sheshilmey jatqan mәselelerdi de kózimizben kórip jýrmiz. Mysaly, qala tazalyghy, sosyn, bazarlar jýmysyn retteu sekildi mәselelerde әkimdikting belsendi júmystary kórinedi. Onan keyin Kólginovting halyqqa ashyqtyghyn aitar edim. Týitkildi mәselelerde, elmen kezdesude ashyq júmys jasaydy. Belsendi, isker azamat retinde baghalaymyn. Astana ýlkeyip kele jatyr ghoy. Jana kósheler qosylyp jatyr. Soghan baylanysty jana problemalar da kóbeyip jatyr. Sol jaghynan qaraghanda, osydan on jyl búrynghy Astanany basqaru jenilirek bolghan shyghar.

Kemshilikteri de joq emes. Mysaly, qala ortalyghyndaghy týzu joldar qayta-qayta jóndeledi, jyl sayyn. Al qala shetindegi joldar, qala manyndaghy keyin qosylghan auyldardyng joldary әli kýnge sheshilgen joq. Ortalyq kóshelerdi ghana emes, qala shetindegi kóshelerge de kónil bólgen jón.

Sosyn, qalany gazdandyru mәselesi bar. Osy júmystar bayau jýrip jatyr. Ras, qazir qalanyng biraz jerlerine gaz jetti. Degenmen, әli de tolyq sheshilgen joq. Búl bas qala bolghan song kelimdi-ketimdi qonaqtar bar. Astananyng týtindep túrghany taghy bar. Osy mәselelerden dúrys qorytyndy shygharuy kerek», - depti sarapshy Bauyrjan Serikbaev.

Biyl jyl bastalghaly beri әkimdik esigin kýzetken kópbalaly analar dauy da Kólginovting kezek kýttirmes mәselelerining biri bolmaq. Al búl daudy Altay Kólginov qalay sheshpek? Kólginov biyl da maqtala ma, әlde...

Abai.kz