Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Alang 25983 26 pikir 5 Sәuir, 2021 saghat 13:41

Resey-Ukraina soghysy: Qazaqstan kimdi jaqtaydy?

Resey men Ukraina arasyndaghy qaqtyghys jana qarqyngha ótti. Ukrainanyng shyghysynda separatistermen atys-shabys artty. Búl ýlken әskery qaqtyghysqa, tipti Resey men Ukraina arasyndaghy soghysqa әkelui mýmkin. Qazirgidey qaqtyghystyng ushyghuy 2014-2015 jyldan keyin bolghan emes.

Resey Ukrainamen shekaralas aimaqqa 4000 sarbaz jiberdi. Al basyp alghan Qyrymgha tankter men әskery tehnikalar shoghyrlandyruda. Búl resmy Kiyev pen ony qoldaushy NATO-ny alandatyp otyr. Ukraina bolu yqtimaldyghy joghary soghysqa dayyndalyp, elding shyghysyna әskerin shoghyrlandyruda. Tankter, zenbirekter men janarmay tasushy kólikter býlikshiler ornalasqan aimaqqa attanyp jatyr. AQSh barlau kýshteri separatisterding qolyndaghy aimaqty baqylau ýshin drondarmen barlau jýrgizude. Al «Borispoli» әuejayyna kýn sayyn AQSh-tyng әskery jýk tasushy úshaqtary qonuda.

Ótken aptada AQSh preziydenti Djo Bayden Zelenskiymen alghash ret telefon arqyly sóilesti. AQSh basshysy Ukrainany barynsha qoldaytynyn jetkizdi. Kanada preziydenti de osy pozisiyany ústanuda. Qazirding ózinde Ukrainada kanadalyq 200 әskery ukrain sarbazdaryn dayyndaugha atsalysuda. Olar Ukrainada 2015 jyldan beri sarbazdardy oqytu baghdarlamasy boyynsha júmys jasauda. Ukrainanyng әskeri 2014 jylghyday emes, әleueti artty. NATO 20 mynnan astam sarbazdy qalalyq jaghdayda úrys jýrgizuge dayyndap shyqty. Kiyevke AQSh «tank órteushi» atalghan Djavelin qaruyn tabystady. Ukraina soqqy jasaushy drondarmen jaraqtandy. Demek, úrys qimyldary 2014 jylghyday emes, qiyan-keski sipatta ótui mýmkin.

Qazirgi tanda kópshilikti alandatatyn basty súraq «Resey men Ukraina soghysa qalsa, Qazaqstan kimdi jaqtaydy» degen bolyp otyr. Qazaqstan men Resey bir әskery úiymda. ÚQShÚ (Újymdyq qauipsizdik turaly shart úiymy) úiymyna qatysty súraqtar kóp. Ukraina shyghysyndaghy qaqtyghys Resey-Ukraina soghysyna úlassa, Qazaqstan eki tarapty beybitshilikke shaqyryp, kelissózge keluge ýgitteytin pozisiya ústanatyny anyq. ÚQShÚ shartyna sәikes memleketter soghys jaghdayynda bir-birine kómektesui tiyis, alayda bir ghana jaghdayda: eger úiymgha mýshe elge syrtqy kýshten agressiya bolsa. Al búl jaghdayda kerisinshe Resey agressor, Ukraina qorghanushy, japa shegushi. Úrys qimyldary Ukraina territoriyasynda bolyp jatyr. Halyqaralyq talaptargha say Ukraina ózining aumaqtyq tútastyghyn qalpyna keltiruge qúqyly. Qazaqstan Qyrymdy Reseyding aimaghy dep moyyndaghan emes. Ukrainanyng bólinbes bólshegi sanaydy. Sondyqtan da búl soghysta Resey jalghyz.

Armeniya men Ázerbayjan arasyndaghy Tauly Qarabaq soghysynda ÚQShÚ-nyng prinsipteri qalay júmys isteytinin kórdik. Armeniya tarapy kómek súraghanymen, ÚQShÚ kómek beruden bas tartty. Sebebi soghys qimyldary halyqaralyq talaptar boyynsha moyyndalghan Ázerbayjannyng tarihy ólkesi Qarabaqta ótti. Búl soghysta Ázerbayjan azat etushi, Armeniya agressor rólinde boldy. Qazirgi Resey-Ukraina qaqtyghysy da tura osynday jaghdayda.

Alayda taraptar qaruyn kórsetip, qabaghyn týise de, soghys qimyldary qarqyndy týrde bastalmay, pozisiyalyq soqqy almasumen shektelui de mýmkin.

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz

26 pikir