2021 jyldyng 1 aqpanynan bastap Qazaqstanda jappay vaksina egu bastaldy. Qazaqstan reseylik «Sputnik V» vaksinasyn qoldanuda. Vaksina DDSÚ tarapynan tirkelmese de, ony birqatar elder viruspen kýresude qoldanyp keledi. «Sputnik V» vaksinasyn Reseyding N.F. Gamaley atyndaghy epiydemiologiya jәne mikrobiologiya ghylymiy-zertteu ortalyghy jasap shyqqan. Qazaqstangha qantardyng sonynda 22 myng doza bolatyn alghashqy partiya kelip jetti, al aqpan aiynan bastap vaksina egu bastaldy.

Qazaqstandaghy vaksinasiya qarqyny kónil kónshiterlik dengeyde emes. Bastapqy jospar boyynsha Densaulyq saqtau ministri A.Soy jyl sonyna deyin 6 mln qazaqstandyqty vaksinasiyalau josparda bar ekenin aitqan edi. Alayda búl jospar iske aspaytyn syndy. Sebebi vaksinasiya bastalghanyna mine tura eki ai. Al vaksina qabyldap ýlgergen jandardyng sany 101 myng adamdy qúraydy. Búl óte az. Vaksinany qabyldau eki stadiyadan túratynyn eskersek, kórsetkish tipti tómendeydi. Sebebi vaksinany alghan son, ekinshi mәrte taghy alu kerek. Ol 21 kýnnen keyin iske asady. Al Qazaqstanda eki stadiyasyn alghandar sany 30 myngha jetpeydi. Tym az kórsetkish. Qazaqstan halqynyng 1 payyzyn da vaksinasiyalap ýlgergen joq, al key elder 50-90% halqyn eki stadiyaly vaksinamen qamtamasyz etti. Búl әriyne Densaulyq saqtau ministrligi men el Ýkimetining kemshiligi. Ýlken kemshilik.

Eldegi vaksinasiyalau qarqynyna deputattardyng da kónili tolmauda. Olar Densaulyq saqtau ministri Soydy sózben soyyp tastady.

Mәjilis deputaty Irina Unjakova:

«Keshe densaulyq saqtau ministri Soy halyqty kezekti mәrte vaksina qabyldaugha shaqyrdy. Biraq súraq tuyndaydy: qayda baru kerek, qay jerden vaksina qabyldaymyz? Poliklinikalarda vaksina joq qoy. Búl tura ótken jylghy jaghdaydy eske salady. Azamattar qayda baryp, qalay PSR test tapsyru kerektigin bilmegen sәtti aitamyn. Býgin halyq qayda baryp vaksina alu kerektigin bilmeydi. Densaulyq saqtau ministrligi jaghdaydyng damu algoritmin jasamaghan ba?! Sondyqtan da halyqty vaksinasiyalau bizde ýlken alandatushylyq tuyndatyp otyr», - dedi.

Artynsha deputat ministrlikti tikeley aiyptaugha kóshti.

«Qazir bizding elimizde qalyptasqan jaghday ministrlikting ne ózinin, ne әlemning viruspen kýresu tәjiriybesinen sabaq almaghanyn kórsetedi. Al әlemdik tәjiriybede barlyq kórsetkish túr ghoy. Izraili, Úlybritaniya, Slovakiya, Sloveniya, Serbiya, Singapur jәne basqa elderde halyqtyng jartysynan bastap 90 payyzyna deyin vaksinasiyalandy.

Al Qazaqstanda Densaulyq saqtau ministrligining aqparatyna sensek 101 mynnan sәl asatyn halyq qana vaksina alyp ýlgergen. Búl degenimiz halyqtyng 0,7 payyzyn qúraydy, yaghny bir payyzdan da az. Al vaksinasiya eki ay búryn bastalghan edi. Al dәl osy qarqynmen 19 million halyqtyng 70 payyzyn vaksinasiyalau ýshin 15 jyldan astam uaqyt kerektigin esepteu ýshin asqan matematik boludyng da qajeti shamaly», - dep kijindi deputat.

Deputattyng aiyptauy da negizsiz emes. DDSÚ aqparatynsha әlemdegi koronavirustyng taralu qarqynyn toqtatu ýshin kemi 50% halyq vaksina aluy kerek, al virusty jenu ýshin 70-75% halyq vaksinasiyalanuy mindetti. Virusty jenuding basqa joly joq. Eldegi vaksinasiyany qanshalyqty jyldamdatsaq, el ekonomikasynyng qalpyna keluining sonshalyqty qarqyndy bolaryn da eskergen jón. Sebebi karantindik shekteuler azayady, júmys isteu mýmkindigi artady. Al Qazaqstannyng qazirgi kórsetkishine qarap, búl jaqyn uaqytta iske aspaytynyn týsinuge bolady.

Qazaqstan vaksinasiyalaudy jyldamdatu ýshin týrli kelissózder jýrgizip jatyr. Reseylik «Sputnik V» vaksinasyn egu bayau bolsa da jýrip jatyr. Endigi kezekte Reseyden 1 mln doza «Sputnik Layt» kelui tiyis. Al Qytaydan 3 mln doza «Sinovac» vaksinasy jaqynda kelip jetedi. Otandyq «Kazkovidiyn» vaksinasynyng jappay vaksinasiyalau prosesinde qashan qoldanylary belgisiz. Cәuirding 1 kýnine deyin otandyq vaksinany jappay shygharatyn zauyt salynyp bitui tiyis. Qazaqstan jalpy vaksinasiyalau prosesine 50 mlrd tenge bólgen, soghan qaramastan nәtiyje osynday...

Ashat Qasenghaliy

Abai.kz