Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Biylik 3920 2 pikir 16 Aqpan, 2021 saghat 14:53

Asharshylyqtyng 100 jyldyghyna tórt úsynys...

Býgin Elordada Asharshylyqtyng 100 jyldyghyna oray, «Azattyq jolyndaghy aqtandaqtar: asharshylyq zardaptaryna shynayy tarihy kózqaras» atty dóngelek ýstel ótti. Búl turaly Baq.kz mәlimdedi.

Jiyngha Mәdeniyet jәne sport ministri Aqtoty Rayymqúlova, Aqparat jәne qoghamdyq damu ministri Aida Balaeva, Bilim jәne ghylym ministri Ashat Aymaghambet, Senat tóraghasy Mәulen Áshimbaev jәne basqa da tarihshylar, alashtanushylar, zertteushi ghalymdar qatysqan.

Jiyn qatysushylary Qazaqstan Respublikasynyng Preziydenti Q.K.Toqaevtyng «Tәuelsizdik bәrinen qymbat» maqalasynda aitylghan 1921-1922 jyldardaghy Qazaqstandaghy jappay asharshylyq taqyrybyn jan-jaqty zertteu mәselesine keninen toqtaldy.

Sonymen birge tiyisti tarihy qújattardy, jinalghan mәlimetterdi asa múqiyat zerdeleu mәselesine kónil bóldi. Bilikti mamandar jýieli ghylymy zertteumen ainalysyp, soghan sәikes asharshylyqqa tarihy bagha berilu qajettigin atap ótti. Is-shara barysynda ghalymdar, tarihshylar jәne ziyaly qauym ókilderi búl taqyrypty sayasilandyrmau mәselesine, onyng belgili bir últqa qarsy jasalghan qastandyq emes, sol kezdegi sayasy jýiening qateligi ekenine jәne sonyng saldarynan múnday nәubetting basqa da elderde bolghanyna nazar audardy - dedi qorytyndy sózde Senat tóreghasy Mәulen Áshimbaev.

Dóngelek ýstelge qatysushylar 1921-1922 jәne 1931-1933 jyldar aralyghynda bolghan Qazaqstandaghy asharshylyq zardaptaryn talqylay kelip jәne jogharyda aitylghandardy eskerip, mynaday úsynymdardy qabyldady:

1. Mәdeniyet jәne sport ministrligine Bilim jәne ghylym ministrligimen birge:

1.1. Elimizding barlyq arhivter jәne statistika mekemelerin júmyldyryp HH ghasyrdyng basyndaghy asharshylyq qúrbandarynyng naqty sanyn anyqtau ýshin Núr-Súltan, Almaty, Shymkent qalalary men oblystar boyynsha derekterdi jýielep jinaqtaudy jýzege asyru jәne osyghan qatysty qújattardyng jinaghyn dayyndaudy tapsyrudy (oblystar bólinisinde).

Barlyq arhivterdegi materialdarmen tanysu jәne ghylymy zertteu júmystaryn jýrgizu ýshin arhivterge qajetti rúqsatnama alu mәselesin sheshu jәne arhivterding qúpiya grifterin alu turaly keshendi júmystar jýrgizu boyynsha qúzyrly memlekettik organdargha úsynystar engizudi;

1.2. Memleket dengeyinde ghalymdarmen jәne tarihshylarmen birlesip, ashtyq qúrbandarynyng sifrlyq derekter bazasyn jasaqtaudy.

2. Mәdeniyet jәne sport ministrligine Aqparat jәne qoghamdyq damu, Bilim jәne ghylym ministrlikterimen birge:

2.1. Asharshylyq qúrbandaryn әr jyly 31 mamyr – Sayasy qughyn-sýrgin jәne asharshylyq qúrbandaryn eske alu kýninde memleket dengeyinde «1 minuttyq aza tútu» sharasyn jýzege asyru mýmkindigin pysyqtaudy;

2.2. Qazaqstanda oryn alghan asharshylyq jyldaryn últtyng jadynda saqtau, jastar sanasynda bekitu maqsatynda «Aza Sarayy» memorial-keshenin salu turaly mәseleni pysyqtaudy;

2.3. Qazaqstan Tәuelsizdigining 30 jyldyghyna oray jәne últtyng jadynda saqtau, jastar sanasynda bekitu maqsatynda Qazaqstanda oryn alghan asharshylyq qasireti jayly tarihi, ghylymy zerttelip zerdelengen derekter negizinde kitaptar, teatrlyq qoyylymdar men filimder shygharu mýmkindigin qarastyrudy.

3. Bilim jәne ghylym ministrligine Mәdeniyet jәne sport, Syrtqy ister ministrlikterimen birlesip:

3.1. HH ghasyrdyng basynda Qazaqstanda bolghan ashtyqqa qatysty ghalymdardyng Qytay, Ózbekstan, Qyrghyzstan, Týrkimenstan jәne basqa da memleketter arhivterindegi materialdardy zertteu júmystaryn jýrgizu mýmkindigin qarastyrudy;

Reseyding Mәskeu, Omby, Orynbor, Novosibir, Sverdlov, Ufa, Qazan, Barnaul, Týmen qalalaryndaghy múraghattarda HH ghasyrdyng basyndaghy ashtyqqa baylanysty arhiv qújattaryna izdenis júmysyn jýrgizu mýmkindigin qarastyrudy.

4. Bilim jәne ghylym ministrligine:

4.1. HH ghasyrdyng basyndaghy ashtyqtyng saldaryn anyqtau, onyng ishinde sol kezende qazaq dalasynda qansha jút tirkelgenin naqtylau jәne ashtyqtan jan-jaqqa, shetelge bosyp ketkenderding taghdyryna qatysty derekterdi zerdeleu ýshin ghylymy zertteu baghdarlamasyn әzirlep, ony qarjylandyru mýmkindigin qarastyrudy;

4.2. Kenes memleketining Qiyr Shyghysynan, Edil boyynan, Kavkazdan jәne t.b. ónirlerden senimsizdik aiyby taghylyp, qazaq dalasyna jer audarylghan halyqtardyng kóshirilu jәne qonystanu tarihyn, yaghny Qazaqstan halqynyng qalay kóp etnosty sipat alghanyn kórneki týrde kórsetetin «Qazaqstan halqy» interaktivtik ghylymiy-tarihy kartasyn HH ghasyrdyng basyndaghy asharshylyq nәubetining zardaptary turaly derektermen tolyqtyrudy úsyndy.

Abai.kz

2 pikir