Júma, 19 Sәuir 2024
Internet konferensiya 5455 14 pikir 4 Qantar, 2021 saghat 13:31

Moratoriy bitken song jer taghdyry ne bolmaq?

2021 jyl sonynda Jer kodeksine qatysty moratoriy kýshin joyady. Qazaq ýshin «jer dauy men jesir dauy» – ejelden eng manyzdy ekeni belgili. Tәuelsizdikten bergi halyqtyng eng qatty tolquy da osy jer mәselesi tónireginde bolyp, dau moratoriy jariyalaumen basylghan bolatyn. Endeshe, moratoriyding kýshin jongy jer dauyn qayta tútandyrmay ma? Ári qaray ne bolmaq? Ne isteu kerek?

Preziydent Toqaev 2020 jylghy 1 qyrkýiektegi Joldauynda Jer kodeksine salynghan morotoriyding merzimi bitetinin aityp, «agro sektorgha aqsha tartu kerek», dep sóilegen.

«Kelesi jyly auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jerlerdi paydalanu mәselesi boyynsha Jer kodeksining keybir normalaryna qatysty engizilgen moratoriy kýshin joyady.

Jerimiz sheteldikterge satylmaydy. Biraq Ýkimet auyl sharuashylyghy jerlerin tolyqqandy ekonomikalyq ainalymgha engizuding ózge әdis-tәsilderin әzirleuge tiyis. Agrarlyq sektorgha inves­tisiya tartu auaday qajet», - degen.

Osy rette aita keteyik, «Abai.kz» aqparattyq portaly jer dauy ushyqpay túrghanda-aq, alghashqylardyng biri bolyp mәsele kóterdi. «Ýkimet qazaq jerin auksion arqyly satyp jatyr» dep maqala jazdy. Sózimiz súiyq shaqpasyn, birli-jarym derek, mine taghy:

«100 MLN.GA JER AUKSION ARQYLY SATYLADY»

«QAZAQ JERI LATIFUNDISTERDING MENShIGINE BERILEDI»

«VIYSE-MINISTR ÓSKENBAEV: QAZAQTYNG JERIN EShKIM TARTYP ALMAYDY!»

Erbolat Dosaev pristupil k rabote v doljnosty glavy Nasbanka RK | Inbusiness

Ol kezde jer mәselesi QR Últtyq ekonomika ministrligining baqylauynda bolatyn. Al Erbolat Dosaev atalghan ministrlikti tizgindep túrghan. Sol kezdegi viyse-ministr Qayyrbek Óskenbaev «Abai.kz» aqparattyq portalyna arnayy súhbat berip, jer dauyna qatysty ótkir súraqtargha jauap bergen. Búl materialdar qat-qat bolyp arhivte jatyr.

2016 jylghy jer dauy neden bastaldy?

2015 jyly (2 qarashada) Jer kodeksine ózgeris engizilgen. Ondaghy 24-bapqa sәikes, auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jerlerdi sheteldikterge jalgha beru merzimi 10 jyldan 25 jylgha deyin úzartyldy. Jana ózgeristerge sәikes, sharuashylyqpen ainalysqysy keletin qazaqstandyqtar jerdi tek auksion arqyly jekemenshikke satyp alugha mindetteldi.

Zang kýshine engen son, 2016 jyly nauryzda ministr Erbolat Dosaev auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy 1,7 mln gektar jer auksion arqyly satylymgha shyghatynyn mәlimdedi.

Búl mәlimdeme halyq narazylyghyn tughyzdy. 2016 jyly Qazaqstannyng birneshe qalasynda jappay qarsylyq sharalary ótti. Ondaghan adam qamaugha alyndy. Sol jolghy jer mitingisinde ústalyp, týrmege qamalghan Maks Boqaev әli kýnge jazasyn ótep jatyr. Halyq narazylyghynan son, Jer komissiyasy qúryldy. Onyng qúramynda ýkimettik jәne ýkimettik emes úiym ókilderi, qogham belsendileri men sharuashylyq iyelerinen úzyn-yrghasy 75 adam mýshe boldy. Atalghan komissiya barlyghy 9 otyrys ótkizip, 14 sheshim qabyldapty.

Jer reformasy jónindegi komissiya qabyldanghan sheshimderding eng negizgileri:

- Jer zannamasynyng ózgeristerine moratoriydi 5 jylgha (31.12.2021) deyin úzartu turaly sheshim. Osy úsynysqa sәikes, preziydent 2016 jyldyng 19 tamyzynda sheteldikterge jerdi jalgha beru turaly zangha moratoriy merzimin úzartty.

- Auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jerlerdi jalgha beruding shekti kólemi bekitildi. Soghan sәikes, bir qolgha beriletin jerding kólemi shekteldi.

Al moratoriy engizu turaly zangha eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaev 2016 jyldyng 23 jeltoqsanynda qol qoydy.

Moratoriy nege tyiym saldy?

- «QR Jer kodeksine ózgerister men tolyqtyrular engizu turaly» 2015 jylghy 2 qarashadaghy QR Zanynyng normalaryn qoldanugha;

- Sheteldikterge, sheteldik zandy túlghalargha, sonday-aq, jarghylyq kapitalyndaghy sheteldikterdin, azamattyghy joq adamdardyn, sheteldik zandy túlghalardyng ýlesi elu payyzdan asatyn zandy túlghalargha auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jer uchaskelerin jaldau sharttarymen uaqytsha jer paydalanu qúqyghyn beruge;

- Jeke jәne zandy túlghalargha memlekettik menshiktegi auyl sharuashylyghy maqsatyndaghy jer uchaskelerine jeke menshik qúqyghyn beruge moratoriy jariyalandy.

Qysqasha osy. 2016 jylghy oqighalar hronologiyasyn qaytalap jatpayyq. Jer dauy qalay bastalyp, qalay tynshyghanyn sizder jaqsy bilesizder.

Endigi gәp: Preziydent jariyalaghan maratoriy merzimi 2021 jyldyng 31 jeltoqsany ayaqtalady. Ári qaray she? Ári qaray jer taghdyry ne bolmaq? Osy bes jyldyng ishinde Qazaqstan Ýkimeti jer dauyna nýkte qoyatyn jana Zang әzirlep ýlgerdi me? «Jer satylmasyn, sheteldikterge jalgha berilmesin» degen halyq talaby eskerile me?

«Abai.kz» aqparattyq portaly túraqty týrde jýrgizip kele jatqan internet-konferensiyanyng 2021 jyldaghy alghashqy qonaghy – 2016 jylghy Jer komissiyasynyng mýshesi bolghan sayasatker, «Últ taghdyry» qozghalysynyng tóraghasy Dos Kóshim.

Internet-konferensiyanyng osy jolghy taqyryby – Jer kodeksine engizilgen moratoriy men ótken jyly qazaq qoghamy qyzu talqylaghan eldik mәselerge arnalmaq.

Spiykerding ashyq súhbaty men sizder qoyghan saualdyng jauaby «Abai.kz» aqparattyq portalynda jariyalanatyn bolady!

Saualdarynyzdy jolday berinizder, marhabat, mәrtebeli oqyrman!

Abai.kz

14 pikir