IYgilikti isterge iysi qazaqtyng meyirlenbeytini kem. Toqsanynshy jyldardyng túsynda toqyrap túrghan Qazaqstan emes, qazirgi Qazaqstan - «damyghan elu elding qatarynan qonys tebemin» dep ensesin tiktep alghan ekpindi Qazaqstan. Ziyaly qauymnyng ýnemi talap etui bar, ruhaniyat salasynda qyzmet ete bastaghan isker azamattardyng enbegi bar, keyingi kezderi Mәdeniyet pen Mәdeny múragha qatysty júmys elimizde qarqyn alyp kele jatyr. Sózimiz dәiekti әm derekti bolsyn, mysaly: www.madenimura.kz veb-portalynda kólemi 70 Gb aqparat, 1mln. Fayl, 2000 fotosuret, 360 kitap tirkelipti. Osy dýniyening bәrin atalghan portaldan  kórip, oqyp, shetinen tanysyp shyqsaq qay-qaysymyz ýshin de sirә, artyq bolmas edi.  Sonymen...

Mәdeniyet

Ministrlikting 2011 jyly atqarghan qyzmetining qortyndylary men 2012 jylgha arnalghan mindetter turaly 2 aqpan kýni keneytilgen alqa mәjilisi ótip, Mәdeniyet jәne aqparat ministri Darhan Mynbay bayandama jasady. Ol saladaghy júmystyng kelesi qortyndylaryn atap ótti.

IYgilikti isterge iysi qazaqtyng meyirlenbeytini kem. Toqsanynshy jyldardyng túsynda toqyrap túrghan Qazaqstan emes, qazirgi Qazaqstan - «damyghan elu elding qatarynan qonys tebemin» dep ensesin tiktep alghan ekpindi Qazaqstan. Ziyaly qauymnyng ýnemi talap etui bar, ruhaniyat salasynda qyzmet ete bastaghan isker azamattardyng enbegi bar, keyingi kezderi Mәdeniyet pen Mәdeny múragha qatysty júmys elimizde qarqyn alyp kele jatyr. Sózimiz dәiekti әm derekti bolsyn, mysaly: www.madenimura.kz veb-portalynda kólemi 70 Gb aqparat, 1mln. Fayl, 2000 fotosuret, 360 kitap tirkelipti. Osy dýniyening bәrin atalghan portaldan  kórip, oqyp, shetinen tanysyp shyqsaq qay-qaysymyz ýshin de sirә, artyq bolmas edi.  Sonymen...

Mәdeniyet

Ministrlikting 2011 jyly atqarghan qyzmetining qortyndylary men 2012 jylgha arnalghan mindetter turaly 2 aqpan kýni keneytilgen alqa mәjilisi ótip, Mәdeniyet jәne aqparat ministri Darhan Mynbay bayandama jasady. Ol saladaghy júmystyng kelesi qortyndylaryn atap ótti.

«Mәdeny múra» últtyq strategiyalyq jobasynyng kezekti kezenin iske asyru júmysy ayaqtaldy. «Mәdeny múra»  qoryndaghy jauhar dýniyelerdi býgingi ghalamtordan tauyp alugha  bolady.  www.madenimura.kz veb-portalynda kólemi 70 Gb aqparat qamtylghan, 1mln. Fayl, 2000 fotosuret, 360 kitap tirkelgen, tolyq qalpyna keltirilgen  qazaq halqynyng qaytalanbas 73 arheologiyalyq, tarihy jәne mәdeny eskertkishterin de atalghan portaldan kóre alasyz.

«Mәdeny múra» baghdarlamasynyng ayasynda  ghylymdy myndaghan artefaktilermen bayytyp,  últtyq tarih turaly kórinis beretin 30-dan astam ghylymiy-qoldanbaly jәne 40 arheologiyalyq  zertteu jýrgizilipti.

Sheteldik jobalar da tiyimdi iske asyrylghan. Damask qalasyndaghy Súltan Áz-Zahir Beybarys pen әl-Faraby babalarymyzdyng janghyrtylghan keseneleri de el mereyin ósiretin iygi is bolsa kerek.

2011 jyldyng taghy bir aitarlyqtay janalyghy-búl bagha jetpes «Qazaqtyng dәstýrli myng kýii», «Qazaqtyng dәstýrli myng әni» qataryna qosylghan «Qazaqtyng batyrlyq jyrlary» atty biregey joba iske asyryldy. «Qazaqfilim» kinostudiyasynda últtyq mәdeniyet múrasy turaly 20 derekti filim shygharyldy.

2011 jyly «Mәdeny múra--Kuliturnoe naslediye» aqparattyq portaly janghyrtyldy. Biregey arheologiya, tarih jәne mәdeniyet eskertkishteri, arheologiyalyq qazbalar turaly derekter qolayly formatta eldimekender men eskerkishterding geografiyalyq koordinattaryna sәikes jasalghan Qazaqstan mәdeny múrasynyng virtualdy kartasynda ornalastyrylghan.

Otandyq kinoindustriyany damytu maqsatynda songhy jyldary «Qazaqfilim» AQ otandyq kinostudiyasy qarqyndy júmys istey bastady. Býginde ol eng ozyq tehnika men shygharmashylyq izdenisterge toly, tәjiriybesi mol kinoóndiris kesheni bolyp tabylady. Songhy ýsh jyl ishinde  102 qazaqstandyq kinokartina әlemning 50 elinde ótken 158 kinofestivali men kinokórsetilimderge qatysty. Byltyrghy jyly 5 kinokartina 9 arnayy jýlde men nagradagha ie boldy.

Teatr óneri

Jyl sayyn respublikalyq teatrlarda bir mynnan astam qoyylymdar qoyylady, olardyng ishinde 40% - jana qoyylymdar. Qazaqstandyq újymdarmen әlemdik dengeydegi jetekshi horeograftar men baletmeysterler júmys isteydi. Otandyq solistter La Skala teatrynyng akademiyasynda, Vena operasynda, Mariny teatrynda, Boloniedegi italiyandyq opera mektebinde jәne ózge de әlemdik ortalyqtarda taghylymdamadan ótude. Qazirgi kezde, Astanada klassikalyq opera jәne balet teatrynyng qúrylysy jýrgizilude. Búl en  aldynghy qatarly shygharmashylyq jәne tehnologiyalyq talaptargha jauap beretin qazirgi zamanghy teatr bolmaq. Onyng saltanatty týrde ashyluy biylghy jylgha  josparlanyp otyr.

Ministrlik tarapynan otandyq mәdeniyetti shetelderde tanystyrugha ýlken kónil bólinedi. Mәdeniyet kýnderi formatynda ótetin is-sharalardyng tanymaldylyghy artty. Býginde Qazaqstan mәdeniyeti is-jýzinde barlyq TMD memleketterinde, Europa men Aziyanyn, Tayau Shyghystyng jetekshi elderinde ýlken abyroymen kórsetiledi. 2011jyl Qazaqstannyng Koreyadaghy jyly ayasynda ótti. Qazaqstannyng Ýndistandaghy jәne Fransiyadaghy Mәdeniyet kýnderi tabysty ótti. Osy jyly Qazaqstannyng Ázirbayjandaghy mәdeniyet kýnderi, Qazaqstandaghy Ýndistannyn, Vietnamnyn, Ázirbayjannyng Mәdeniyet kýnderi ótedi.

Elbasy biylghy joldauynda «2012 jyl Astana TMD men Týrki әlemining mәdeny astanasy bolyp tabylady. Osy halyqaralyq is-sharalardy óz dengeyinde ótkizu kerek» dedi. Búl mindetti abyroymen oryndau asa jauapkershilikti qajet etedi.

2011 jyl - Tilderdi damytu men qoldanudyng 2011-2020 jyldargha arnalghan memlekettik baghdarlamasyn iske asyrudyng alghashqy jyly boldy. Tildik biliktilik standarttaryn jasau júmystary bastaldy. Memlekettik tildi ýiretu standarttaryn jetildiru, ony mengeru dengeyin baghalau jýiesin engizu júmystary jýrgizildi. Bizding mindettimiz -2020 jyly qazaq tilin mengergenderding qataryn 95%-gha  jetkizu. Baspa ónimderining eki jýzden astam atauy әzirlenip, shygharyldy. Olardyng ishinde, qazirgi zamanghy ghylymiy-teoriyalyq talaptargha sәikes keletin baghaly leksikografiyalyq enbek, 15-tomdyq «Qazaq әdeby tilining sózdigi» atty týsindirme sózdik,  «Álem balalar әdebiyetining inju-marjandary» atty balalargha arnalghan kitaptardyng 15-tomdyq seriyalary, «Álemdik klassika» atty klassikalyq әdebiyetting 25-tomdyghy, audiokitaptar, innovasiyalyq oqu-әdistemelik baghdarlamalar jәne t.b. bar.

Ministrlikting ýilestirushi rólimen Azamattyq qoghamdy damytudyng 2006-2011 jydargha arnalghan tújyrymdamasy iske asyryldy. Nәtiyjesinde zang jobalaryn әzirleuge, baghdarlamalardy iske asyrugha, el damuynyng basty mәseleleri boyynsha qoghamdyq tyndaular ótkizuge  ýkimettik emes úiymdardy (ÝEÚ) keninen tartu kýndelikti tәjiriybege ainaldy. 2011 jyly memlekettik әleumettik tapsyrys shenberinde qoghamdyq ómirding әr týrli salalarynda ÝEÚ eki jýzden astam әleumettik manyzy bar jobasy jýzege asyryldy.

Aqparattyq sala

Býgingi kýni elde 2,5 mynnan astam búqaralyq aqparat qúraldary qyzmet atqaruda. Olardyng 84% (2301)-memlekettik emes, 16% (439)-memlekettik tilde aqparat taratady. Últtyq sifrlyq sputnik jýiesining iske qosyluy - 2011 jyldyng aitarlyqtay jetistigine ainaldy. Búl  - Qazaqstannyng býkil aumaghynda otandyq telearnalardy tamashalaudyng mýmkindigin ashqan sputniktik jýie bolyp tabylady. Qayta qúrastyru jәne jana biregey taqyryptyq arnalar ashu júmystary jýrgizildi. 2011 jyly 1qyrkýiekten bastap «Qazaqstan» últtyq telearnasynyng baghdarlamalary  tolyghymen memlekettik tilge kóshti. 2012 jyly «Bilim» jәne «Janalyqtar-24» telearnalaryn ashu josparlanghan, odan basqa «Classic» jana radiosy ashyldy. Internette Bad.kz agregator-sayty iske qosyldy. Búl jerde 40-qa juyq qazaqtildi gazetter men jurnaldardyn, 30-gha juyq aqparattyq resurstardyn, 13 telearnalar men 10 radiostansiyalardyng internet-sayttary biriktirildi.

Biyl «Habar», «Qazaqstan», «Kaspionet», «Miyr», «Balapan», «Mәdeniyet», «ORT Evraziya» siyaqty memlekettik arnalardy Almatydan Astanagha kóshiru bastalady. Telearnalardaghy kontent mәselesi, qazaqstandyq teleónimdermen qamtamasyz etu, olardyng payyzdyq ýlesi, qolayly-qolaysyz uaqytqa qoyyluy t.b. kýrdeli mәselelerdi ontayly sheshu - mediakompaniyalar ýshin jauapty bolmaq. Óitkeni, uaqyt ornynda túrmaydy, әlem ózgerip jatyr, artta qalyp qoymay, soghan sәikestendirip aqparatty tútynu isi de ózgere beredi. Sifrlyq revolusiya jaghdayynda virtualdy jýielerding maqsaty - qoghamdaghy belsendi adamdardy tez tauyp, óz yghynda ústaugha tyrysu. Jalpy, әleumetke yqpal etuding basty sharty - bәsekege qabyletti kadrlardy júmysqa tartu. Sonda ghana jurnalistikanyng sapasy arta týsedi. Memlekettik aqparattyq sayasatty jýrgizuge memlekettik tapsyrys alghan basylymdar Qazaqstannyng barlyq ónirin birdey qamtu mәselesine de mәn berui kerek. Sebebi, býgingi tanda jalpy tiraj negizinen 4-5 oblys esebinen qúralyp otyrghany da jasyryn emes.

«Qazmedia ortalyghynyn» ashyluy -- ótken jyldyng basty oqighasyna ainaldy. Teleradio naryghynyng barlyq subektileri arasyndaghy qarym-qatynastardy retteuding jәne habar taratudyng sifrlyq formatyna kóshuding qúqyqtyq sharttary belgilengen «Teleradio habar taratu turaly» zany qabyldandy.

Baspa qyzmeti salasynda byltyrghy jyly jalpy tirajy eki milliongha juyq  әleumettik manyzy bar әdebiyetting 467-isin shygharu isi qamtamasyz etildi.

2011 jyly Últtyq múraghat qory jana qújattarmen tolyqtyryldy, múraghattargha   qújattamanyng 693 myng saqtau birligi kelip týsti. Nәtiyjesinde 2012 jylghy 1qantargha deyin  Qazaqstannyng memlekettik múraghattarynda 25 millionnan astam saqtau birlikteri jinalypty.

Jiynnyng sonynda  QR Memlekettik hatshysy Múhtar Qúl-Múhammed salagha qatysty birqatar mindetter qoydy. Astana qalasynyng әkimi Imanghaly Tasmaghambetov mәdeniyet pen ónerge  qatysty is-sharalardy Astana qalasynda úiymdastyrugha niyet bildirdi.

«Abay-aqparat»