Júma, 19 Sәuir 2024
Bú ne mazaq? 9821 17 pikir 7 Jeltoqsan, 2020 saghat 11:08

Jynys auystyru. Ministr ne deydi, mýftiyat ne deydi?..

Ótken aptadaghy el-júrt qyzu talqylaghan taqyryptyng biri – Aleksey Soy basqaratyn Densaulyq saqtau ministrligining jynys auystyrugha rúqsat beru turaly búiryghy boldy.

Qazaqstannyng denusaulyq saqtau ministrligi 2020 jyldyng 25 qarashasynda: «Genderlik sәikestiligi búzylghan adamdardy medisinalyq kuәlandyru jәne jynysyn auystyru erejesin bekitu» turaly búiryq shygharypty.

Songhy ýsh-tórt kýnning shenberinde eldegi BAQ osy bir solqyldaghy kóp solaqay taqyrypty jarysa jazyp jatyr. Janaghy ministrlikting búiryghy boyynsha endi, er bolghysy keletin әielge, әiel bolghysy keletin erkekke ota jasap, jynys auystyrugha resmy rúqsat beriledi-mis. Ol rúqsatty Alekey Soy basqaratyn ministrlik bergen jәne. Bir talap – jynys auystyru ýshin adamnyng jasy 21-den asuy kerek jәne psihikalyq jәne minez-qúlyq auytqulary bolmauy kerek eken.

Osyghan oray juyrda Qazaqstan músylmandary diny basqarmasy Jynys auystyrugha qatysty QMDB pәtuasyn jariyalapty. Mine qaranyz:

QMDB pәtuasy: Jynys mýshesin auystyrudyng ýkimi

بِسْمِ اللهِ الرَّحْمَنِ الرَّحِيم

الْحَمْدُ لِلَّهِ رَبِّ الْعَالَمِينَ وَالصَّلاةُ وَالسَّلامُ عَلَي أَشْرَفِ الْمُرْسَلِين وَعَلَى آلِهِ وَأَصْحَابِهِ أَجْمَعِين

Asa meyirimdi, erekshe raqymdy Allanyng atymen bastaymyn. Barsha madaq әlemderding Rabbysy Allagha tәn. Adamzattyng ardaqtysy  Múhammedke, onyng otbasy men sahabalaryna salauat pen sәlem bolghay!

Qazirgi zamanauy medisinada adamnyng jynystyq aghzalaryn auystyru ózekti mәselelerding birine ainaldy. Sharighy túrghydan jynystyq mýsheni auystyrugha tyiym salynady. Oghan tómendegi myna ayat-hadister aighaq bolady.

1) Jynystyq mýsheni auystyru – Jaratushynyng jaratylysyn ózgertkenmen ten. Alla Taghala múnday ózgertulerdi haram etken. Sebebi, múnday soraqy is-әreket Ibilis shaytannyng dittegen maqsatyna kiredi. Alla Taghala Qúranda Ibilis shaytannyng bylay dep ant ishkendigin eskertedi:

 ﴿وَلآمُرَنَّهُمْ فَلَيُغَيِّرُنَّ خَلْقَ اللَّهِ

 «Men, olargha (adamzatqa) Allanyng jaratylysyn ózgertsin dep, sózsiz, әmir etemin»[1].

2) Sharighatta er kisining әielge, әielding er kisige úqsauyna qatang tyiym salynghan. Abdulla ibn Abbas (r.a.): «Payghambarymyz  (oghan Allanyng salauaty men sәlemi bolsyn) әielge úqsaghysy kelgen erkekterge jәne erkekterge úqsaghysy kelgen әielderge laghynet aitty», – degen[2].

3) Múnday jynystyq ózgertuler er men erdin, әiel men әielding ýilenuine jol ashady. Al sharighatymyz múnday soraqy isti haram etken. Er men erding nemese әiel men әielding jynystyq qatynasqa baruy – Lút payghambardyng dәuirinde jasalghan azghyndyqtyng jalghasy.

Dýniyejýzilik músylman Ligasyna qarasty Islamy Fiyqh Akademiyasy ózining on birinshi otyrysynda osy mәsele jóninde: «Atalyq jynys mýsheleri tolyq jetilgen er kisining nemese analyq jynys mýsheleri tolyq jetilgen әielding jynys mýshesin qarsy taraptyng jynys mýshesine auystyruy – haram is. Búl ýlken kýnәlardyng qataryna jatady. Múnday soraqy iske qadam basqan adam jazagha layyq bolady. Óitkeni búl is Allanyng jaratqan jaratylysyn ózgertkenmen ten», – degen sheshim shygharghan[3].

ÝKIM:

Sharighat boyynsha er kisining jynys mýshesin әielding jynys mýshesine auystyruy nemese әielding jynystyq mýshesin er kisining jynystyq mýshesine auystyruy – haram.

Ayta keteyik, elde jynys auystyram deushilerge rúqsat sonau 2003-shi jyly-aq berilgen edi. Kazir tek, ózgerister engizilipti.

Abai.kz

17 pikir