Shetelding AShT - mashina qúrastyru salasyn subsidialaugha jyl sayyn Qazaqstannyng memlekettik budjetinen milliardtaghan qarjy ketip jatyr. «Energyprom.kz» solay dep jazypty.

ASh tehnikalaryn shygharumen ainalysatyn qazaqstandyq kәsiporyndar daghdarys әbden dendegenine qaramastan, qajetti tehnikalar óndirisin eki esege deyin úlghaytqan eken.  Qazaqstanda auylsharuashylyghy óndirushilerine arnalghan investisiyalyq-subsidialyq qoldau  joq emes.  Ol – agroóndiris kesheni subiektilerining jarty shyghynyn qaytaryp beredi.  Atap aitqanda, bizde ASh tehnikalaryn, mashina men qúral-jabdyqtar satyp alu – óz baghasynyng 25 payyz qaytarymymen subsidialanady.

AÓK-ti qoldaudyng múnday amaldary әlemdik praktikada bar-aq. Alayda, Qazaqstan Ýkimetining Resey, Ukraina nemese ózge elderden bir aiyrmashylyghy – memleket budjetinen tek qana otandyq ASh tehniklaryn ghana emes, sheteldik tehnikalardy satyp alu da subsidialanady. Tipti, bizde sheteldik AShT-gha kóbirek qarjy qarastyrylghan. Jekelegen importtyq tehnika, mashina nemese jabdyqtargha bólinetin subsidia keybir jaghdaylarda 2-3 esege kóbirek belgilenedi. Ásirese, joghary somadaghy subsidia importtyq traktorlargha, kombayndargha, kombayn oraqtaryna, úryq sepkish tehnikalargha, qopsytqysh tehnikalargha t.b. beriledi eken.

Búl mәselege qatysty QR Auylsharuashylyq ministrining 2020 jyldyng 1 tamyzyndaghy №243-shi búiryghy shyqqan. Búl búiryq  eldegi investisiyalyq subsidialau erejesine azdy-kem ózgeris engizgenimen, sheteldik tehnikalargha Qazaqstan bujetinen qomaqty qarajat alu jýiesin ózgertken joq. Búl jaghdaydy amerikalyq nemese europalyq tehnikalar óndirisin mindetti lokolizasiyalau turaly kelisim ózgerter me edi. Óitkeni, búl óndirister men otandyq óndiris subsidiasynyng somasy birdey-aq... Alayda, AQSh óz ishinde engizip jatqan búl tәjirbiyeni – ózge elderge engizuge asyqpay otyr. Qazir Qazaqtanda amerikalyq AShT óndirisi joq. Dese de, qazir nemisting «Bühler» traktorlerining óndirisi jolgha qoyylghan jәne nemisting «Claas» kombaynderi qúrylysyn ashu josparlanghan eken.

Bylaysha aitqanda, qazir Qazaqstan budjetining qyruar aqshasy ózge elderding ASh avtopromyn qoldaugha júmsalyp otyrghany fakt.

«Qoldau.kz» portalynyng aqparynsha, investisiyalyq subsidianyng «ASh tehnikalaryn alu» baby boyynsha biyl úzyn-yrghasy 7,5 myng ótinim týsken eken. Búl ótinimderding jalpy somasy 30 mlrd tengeni qúraydy eken. Búl az aqsha emes. Osy somanyng naqty neshesi importtyq tehnikalardy subsidialaugha júmsalghany turaly naqty aqparat belgisiz. Mysaly, 2019 jyly satyp alynghan tehnikalardyng ýshten bir bóligi otandyq óndirushilerding enshisine jazylsa, 60 payyzy importtyq tehnikalargha bólingen.

Qazaqstandaghy AShT óndirushileri Assosiasiasynyng sarapshylary, biylghy jylghy jaghday byltyrghydan asa kóp ózgere qoymaghanyn, tipti, byltyrghydan góri sheteldik óndiriske kóbirek qarjy bólinui mýmkin ekenin aitady.

Koronovirus pandemiyasy men jahandyq ekonomikalyq daghdarystyng qos býiirden qysqanyna qaramastan, otandyq kәsiporyndar júmystaryn bәsendetpegen. Onyng bir dәleli – biylghy jyldyng 10 aiynda shygharylghan tehnika (kombaynder men traktorler) byltyrghy jyldyng mólsherinen edәuir asyp jyghylghan.  2020 jyldyng qantar-qazan ailarynda otandyq kәsiporyndar 2,7 myng traktor men kombayn shygharghan. Búl aldynghy jylmen salystyrghanda 2,2 payyzgha kóp. Jalpy alghanda, shygharylghan tehnika kólemi 5 myngha deyin artqan. ASh tehnikalarynyng jylpy qúny da 78 mlrd tengeni qúraghan. Sonyng ishinde traktorler men kombaynder qúny 72,2 mlrd tenge. Búl aldynghy jyldaghy esepten 2,4 esege, byltyrghy jylghy esepten 2,1 esege kóp.

Sarapshylardyng pikirinshe, qazaqstandyq ASh tehnikalaryn subsidialau kólemi kóbirek bolghanda, sózsiz óndiris kólemi de qazirgiden edәuir kóbeyetin edi deydi. Otandyq óndirushilerdi qoldau arqyly – importtyq tehnikalargha tәueldilik joghalatyn edi. Búl qazirgidey daghdarys kezeninde ASh salasyn damytugha baghyttalghan naqty qadam bolar edi.

Abai.kz