Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
46 - sóz 2579 4 pikir 20 Qazan, 2020 saghat 14:22

Nege ghylym men tehnologiyagha investisiya salynbaydy?

Bizde ghylym men tehnologiyagha investisiya salynbaydy. Onyng birneshe sebepteri men faktorlaryn ataugha bolady. Olar:
1. Bizding qazirgi júmys jasap túrghan jýie o basta fundamenti jemqorlyqpen qalanghan, arsyz, toyymsyz, últtyq bolmysynan aiyrylghan, kritikalyq shektegi jemqorlardy ósiretin ýlken oshaqqa ainalyp ketken. Búl oshaqtyng oty janbaydy, tek qana byqsyp túra beredi.
2. 30 jyldyng ayasynda osy jýiening panasynan әrtýrli dengeydegi klandyq toptardyng "biznesmenderi" ósip shyqty. Búlar tek qana jenil jolmen aqsha tapty, úrlady, satty, tonady, jasyrdy. Al, jemqorlar qaptaghan jerde eshqanday da damu men órkendeu bolmaydy, kerisinshe, daryndylardyng baghy baylanyp, túnshyghady nemese shetel asyp, sonda ózderining potensialdaryn
jaratugha mýmkindik tabady. Bizdegi jaghday osy.
3. Qazaqtyng qazynasy jenil jolmen tonaldy. Onyng qayda ketip, qayda satylyp jatqany jóninde eshqanday da ashyq esep portaldary bolmady. Mysaly, Europa elderinde memleketting JIÓ qayda ketkenin, qaydan kelgenin kórsetip túratyn arnay portaldar bar. Bizde izdeu de, súrauy da joq. Jenil jolmen europalyq milllarderlerdi quyp ozghan adamdar ghylym, tehnologiyamen, taza enbekpen kelgen tabysty baghalamaydy. Sebebi olar ghylymnyng ne ekenin de bilmeydi. Salghan investisiyalary qaytatynyna senbeydi. Sondyqtan da olar ghylym men tehnologiyagha iynevstisiya salmaydy.
4. Úrlap, tonap, satyp, bayyp ketken adamdar qazaq ortasynyng auqatty bolyp ósuine mýddeli emes. Olar ýshin halyqtyng ghylymy әleuetining artuy tiyimsiz. Olardyng barlyghy tegis orystildi. Qazaqtyng últtyq qúndylyqtary men mýddesinen óte shalghaydaghy adamdar. Qazaqqa dili de, bolmysy da eshqashan júghyspaydy. Búqaranyng bilim men aghartugha, ghylym men tehnologiyagha jaqyndauynan olar qorqady. Sebebi, qolyndaghy arzan jolmen jinaghan baylyqtarynyng barlyghynan aiyrylyp qalatynyn biledi. Sondyqtan da olar qazaqy ortanyng bilimdi әri baquytty boluyna eshqashan da mýddeli emes. Mýddeli bolmaydy da. Al qazirgi últshylmyn degen toptardyng qaltalarynda qarajattary joq. Qoldary qysqa. Qarajat bolmaghannan song mýmkindik te shekteledi.
Mine, bizding eldegi ghylym men tehnologiyanyng damymaytynynyng 30 jyldaghy negizgi kórinisi osy.
Bekbolat Qarjannyng jazbasy
Abai.kz
4 pikir