Tauly Qarabaqta qaytadan soghys oty tútandy. Armeniya biyligi qaqtyghysty Ázirbayjan bastady dep aiyptap otyr. Ázirbayjan әskerining shabuyly jeksenbi kýni tanghy uaqta bastalghan. Al Ázirbayjan biyligi múny «kontr shabuyl» dep mәlimdegen. Olardyng ózinshe, soghysty aldymen Armeniya bastaghan.

Bir anyghy – Ázirbayjan men Armeniya qaruly kýshterining arasyndaghy Tauly Qarabaqtaghy әskery shabuyldar әli toqtaghan joq. Soghys oshaghynan týrli habarlar tarauda. Eki tarap ta óz qarsylastarynyng kóbirek zardap shekkenin aityp jatyr. Ázirbayjan әskeriyleri Qarabaqtaghy birneshe auyldy óz baqylauyna alghanyn habarlaghan. Armeniya búl aqparatty joqqa shygharghan. Ázirge belgilisi eki taraptan da qaza tapqandar bar. Olardyng arasynda beybit túrghyndar da bary rastalghan.

Armeniya

27 qyrkýiek kýni Armeniya premieri Nikol Pashinyan «Facebook-tegi» paraqshasynda jazba jariyalap, Ázirbayjan Qaruly kýshterining Tauly Qarabaqtaghy eldimekenderge shabuyl jasaghanyn mәlimdedi.

Armeniya men ózin-ózi «Ázirbayjannan tәuelsiz respublika» dep jariyalaghan Tauly Qarabaqta әskery jaghday engizilgen. Armeniya Ýkimeti eldegi әskerge jaramdy azamattardy shúghyl úiymdastyryp, әsker qataryna shaqyrghan.

Armeniya premieri Nikol Pashinyan Tauly Qarabaqty «Tәuelsiz el» retinde moyyndau mәlimdemesin qarastyratynyn habarlaghan. Osyghan deyin Armeniya Qarabaq biyligine әskery aralasyp, kómekteskenimen, onyng Tәuelsizdigin resmy moyyndamaghan edi.

Nikol Pashinyan әskery mәlimdeme jasap, «Ázirbayjan armyan halqyna qarsy soghys ashty. Erevan Tauly Qarabaq qauipsizdigining kepili», - dep mәlimdegen.

Ázirbayjan

Ázirbayjan Qorghanys ministrligi kerisinshe, soghysty Armeniya bastaghanyn aitady. Armeniya Ázirbayjan әskerine jәne sol aimaqtaghy eldimekenderge oq jaudyrghan.

Ázirbayjan Parlamenti Tauly Qarabaqtaghy jaghdaygha baylanysty elde әskery jaghday engizdi. Dәlirek aitsaq, Ázirbayjan astanasy Bakude jәne ózge qalalarda komendanttyq saghat engizildi.

Ázirbayjan preziydenti Iliham Áliyev әskery mәlimdeme jasap, «Ázirbayjan qaruly kýshterining qazirgi әskery operasiyasy Tauly Qarabaqty okkupasiyadan bosatady», - dep mәlimdegen.

Týrkiya

Týrkiya preziydenti Rejep Tayyp Erdoghan Armeniya biyligin aiyptaghan. Armeniya qaruly qaqyghysty ushyqtyrdy dep mәlimdep, Ázirbayjandy qoldaytynyn jetkizgen. Búl turaly Týrkiya Preziydentining resmy ókili Ibragim Kalyn habarlady.

Al Armeniya premieri Nikol Pashinyan әlemdik qauymdastyqqa qayryla sóilep, Týrkiyany búl janjalgha aralaspaugha shaqyrudy súraghan.

Qazaqstannyng pozisiyasy

Keshe Qazaqstannyng Syrtqy ister ministrligi Tauly Qarabaqtaghy jaghdaygha qatysty resmy mәlimdeme jasady. Qaysybir tarapty jaqtaytyn ya jaqtamaytynyn aitqan joq. Beytarap pozisiya ústandy. Alandaushylyq bildirip, taraptardy tatulastyru ýshin alang úsyndy.

«Qazaqstan Respublikasy 2020 jylghy 27 qyrkýiekte Tauly Qarabaqta oryn alghan armyan-әzerbayjan qaqtyghysynyng ushyghuyna asa alandaushylyghyn bildiredi. 

Bizge dostas Ázerbayjan Respublikasy men Armeniya Respublikasyn jaghdaydy túraqtandyru ýshin barlyq sharalardy qabyldaugha, kýsh qúraldaryn paydalanudan bas tartugha jәne mәseleni kelissózder arqyly sheshuge shaqyramyz.

Halyqaralyq úiymdardyng alandarynda janjaldy sheshuding beybit joldaryn izdeuge kómektesuge dayynbyz. AÓSShK (Aziyadaghy Ózara Yqpaldastyq jәne Senim Sharalary Kenesi) qazirgi tóraghasy retinde kenesting senim sharalary paketin paydalanudy úsynamyz», - delingen mәlimdemede.

Reseyding pozisiyasy

Keshe Armeniya premier-ministri Nikol Pashinyan men Resey preziydenti Vladimir Putin telefon arqyly sóilesip, Tauly Qarabaqtaghy jaghdaydy talqylapty. Kremliding resmy sayty solay dep jazdy.

Bastamashy bolyp Armeniya premieri habarlasqan. Tauly Qarabaqtaghy janjaldy toqtatu ýshin Resey taraby da alang úsynypty.

«Qaqtyghysty әri qaray boldyrmau ýshin barlyq sharalardy qabyldau kerek .Eng manyzdysy soghysty toqtatu kerek», - depti Putiyn.

Batys basylymdary Armeniya men Resey strategiyalyq seriktes dep jazady. Sebebi, Resey Qaruly kýshteri Armeniya territoriyasynda әskery baza ústap otyr.

Jalpy, 1994 jyly eki tarap qaruly qaqtyghysty toqtatu turaly kelisimge kelgen. Alayda, arakidik eki el әskeriylerining arasynda irili-úsaqty qaqtyghystar oryn alyp keledi. Keyingi ailarda osynday qaruly qaqtyghystar jiyiligen. Esterinizde bolsa, biyl shilde aiynda Ázirbayjan men Armeniya arasynda qaruly qaqtyghys bolghan. Ol kezde 17 adam qaytys bolghan. Osydan keyin Ázirbayjan preziydenti Reseydi aiyptap sóilegen. «Resey Armeniyagha qaru-jaraq jiberudi kóbeytti», - dep mәlimdegen.

BÚÚ mәlimdemesi

BÚÚ Bas hatshysy Antoniu Gutterrish Tauly Qarabaqtaghy әskery qaqtyghystargha qatysty mәlimdeme jasap, BÚÚ pozisiyasyn bildirgen.

Ol mәlimdemesinde eki tarapqa da ýndeu tastap, «әskery qimyldardy dereu toqtatyp, kelissóz ótkizuge» shaqyrghan. BÚÚ Bas hatshysy Antoniu Gutterish óz sózinde Ázirbayjan jәne Armeniya liyderlerimen telefon arqyly sóilesetin aitqan.

EO

EO resmy ókili Jozep Borreli Ázirbayjan Syrtqy ister ministrimen telefon arqyly sóilesip, Tauly Qarabaqtaghy qaqtyghys jayyn talqylaghan.

EYQÚ

EYQÚ Parlamenttik assambleyasynyng tóraghasy Georgiy Seretely qaruly qaqtyghysty toqtatyp, Minsk júmys toby ayasynda kelissózderdi jalghastyrugha shaqyrghan.

AQSh

AQSh biyligi Tauly Qarabaqtaghy qaqtyghystardy aiyptap, oq atudy dogharugha shaqyrghan.

Preziydent Donald Tramp Aq Ýidegi brifing kezinde: «AQSh Tauly Qarabaqtaghy janjaldy múqiyat baqylap otyr. Biz taraptardy qaqtyghyty dereu toqtatugha shaqyramyz», - degen.

Al AQSh preziydenttigine ýmitker Jozep Bayden Qarabaqtaghy qaqtyghystar aimaqtaghy iri janjalgha úlasyp ketui mýmkin ekenin aityp, AQSh preziydenti әkimshiligin qaqtyghysty toqtatugha aralasudy talap etken.

Argentina

Argentina biyligi Tauly Qarabaqtaghy qaqtyghystargha qatysty alandaushylyq bildirip, Ázirbayjan men Armeniya biyligin EYQÚ-nyng Minsk júmys toby shenberinde kelissózder jýrgizuge shaqyrghan.

Iran

Irannyng Syrtqy ister ministrligi Baku men Erevangha ýndeu tastap, qaqtyghysty dereu toqtatugha shaqyrghan.

Irannyng Syrtqy ister ministri Mohammad Zarif Ázirbayjan jәne Armeniya Syrtqy ister ministrlerimen telefon arqyly cóilesken.

Estoniya

Estoniya BÚÚ Qauipsizdik kenesinde Tauly Qarabaqtaghy jaghdaydy talqylaudy úsynghan.

Ukraina

«Ukrainanyng Halyqaralyq әuejelisi» Armeniya men Ázirbayjan arasyndaghy qaqtyghystargha baylanysty Erevanmen aradaghy әue baylanystaryn uaqytsha toqtatqan.

Gresiya

Gresiya biyligi Tauly Qarabaqtaghy qaqtyghystar kezinde beybit túrghyndardyng qaza tapqanyn aiyptap, janjaldy toqtatu kerektigin aitqan. Búl turaly Gresiya Syrtqy ister ministrligi mәlimdegen.

Meksika

Meksika biyligi de Qarabaqtaghy janjaldargha qatysty alandaushylyq bildirip, janjaldy beybit jolmen sheshuge ýndegen.

Týiin. Tauly Qarabaq Armeniya men Ázirbayjan arasyndaghy dauly territoriya. Qarabaqtaghy qaqtyghys 1988 jyly Tauly Qarabaq avtonomiyalyq oblysy Ázirbayjan KSR-ning qúramynan shyqqanyn jariyalaghan kezde bastalghan. 1992-1994 jyldardaghy qaruly qaqtyghystar kezinde Armeniya әskerining qoldauyna ie bolghan separatister Ázirbayjangha tiyesili Tauly Qarabaq pen oghan jaqyn ornalasqan jeti oblysty óz baqylauyna alghan. 1988-1994 jyldary aralyghynda bolghan әskery qaqtyghys kezinde 30 myng adam qaza tauyp, jýzdegen myng adam bosqyngha ainalghan. Al 1994 jyly qaruly qaqtyghysty toqtatu turaly Bishkek protokoly qabyldanyp, oghan Armeniya da, Ázirbayjan da qol qoyghan.

Abai.kz