Júma, 29 Nauryz 2024
46 - sóz 10860 9 pikir 18 Qyrkýiek, 2020 saghat 13:10

Jerdi satyp alar aldynda aldanbaudyng 4 tәsili

Jerding zandy qújattary men zansyz qújattaryn qalay ajyrata bilu kerek!

Jerdi satyp alar aldynda bizding azamattar kóp qatelikter jiberedi. Notariusqa senedi, jerdi satyp otyrghan satushynyng sózine senedi, rieltor men jerdi satyp jýrgen deldalgha sene salady.

Búl ýlken qatelik.

Osy qatelik ýshin, satyp alghan jerinizdi bir aghattyq, kemshilik ketip qalsa, sonyng kesirinen satyp alghan jerinizde ýy soghugha mýmkin bolmasa ne tiym salynsa, qújattary dúrys bolmay shyghyp kórshilerinizben sottasanyz. Aqshanyzdy qaytadan qaytara almaysyz. Osy ýshin, jerdi satqan satushy kinәli emes, siz kinәli bolasyz!

Múny aldyn alu ýshin, osynday qauip qaterlerdi aldyn ala bilu ýshin, eki ortada aqshanyzdan qúr qalmas ýshin, jerdi satyp otyrghan satushydan kelesi qújatty talap etken dúrys:

1.Birinshiden, eger auyl sharuashylyq maqsatyndaghy sharua qojalyghyn jýrgizu ýshin jer telimin satyp alatyn jaghdayda bolsanyz, asyqpanyz. Qyzyqtyryp túrghan jerding qújattaryn (Ákimning qaulysy, satyp alu - satu sharty, jerdin, memlekettik aktisi, sottyng sheshimi jәne t.b) jer iyesinen aldyrtynyz. Búl auyl sharuashylyq jerding bastapqy әri keyingi iyelerining tarapynan iygerilgenin, zang boyynsha útymdy әri tiyimdi paydalanylghanyn teksertiniz.

Eger de jer úzaq uaqyt boyy iygerilmese, jәne oghan tekseru taghayyndalmasa, tiyisti inspektorlardyng núsqaulary men shekteuleri qoyylmasa, onda búl jerdi satyp aludan qashyq bolynyz. Satyp alghannan keyin, uaqyt óte, jerge profilaktikalyq syrttan tekseris taghayyndalyp, iygerilmegendigi ýshin shekteu qoyylady. Sizding kinәniz shamaly bolsa da, Jer kodeksining 92 babyna sәikes jerding iyesi yaghny siz jauap beresiz.

2.Ekinshiden, kóp azamat auylsharuashylyq jerlerdi auyl sharuashylyq ýshin almaydy. Búl jerlerding nysanaly maqsatyn jeke túrghyn ýy qúrylysy (IJS) ne jeke qosalqy ýy sharuashylyghyna (LPH) auystyryp, bólip bólip, jan jaqqa satyp, qalghan jerinde jeke ýy soghyp alghandy maqsat tútady.

Bilip qoyynyz, Jer kodeksining 97 babyna sәikes, qúnarly auyl sharuashylyq alqaptarda túrghyn ýy soghugha tiym salynghan. Sonymen qatar, jerding nysanaly maqsatyn sharua qojalyghynan jeke qosalqy ýy sharuashylyghyna auystyru tiym salynghan, jәne tek, eldi mekenning shegi keneygen jaghdayda jol beriledi. Basqasha aitqanda, alghan jeriniz qala, ne kent, auyldyng shegine kirmey, Bas josparyna enbey jerding nysanaly maqsatyn auystyra almaysyz. Sonymen qatar, Jer kodeksining 110 babyna sәikes, Astana jәne respublikalyq, oblystyq manyzy bar qalalar shegine kirgen auylsharuashylyq jerlerdi bóluge tiym salynghan. Basqasha aitqanda, satyp alynghan jer iri qalanyng qala manynyng shegine kirmese, jerdi bóluge tiym salynghan.
Sondyqtan da, atalghan talapty satyp aludyng aldynda eskeru kerek.

Yaghni, jerdi satyp alar aldynda eldi mekenning bas josparyn, qala manynyng shegin jan jaqty aqparatyn alu kerek.

Múny notarius bilip bere almaydy.

Búny eskermegen adam aqshasynan da qaghylady, sonymen qatar, jyldap advokat ne zanger jaldap, jerin zandastyra almay sottasyp jýredi.

3. Ýshinshiden, kóptegen qaladaghy kommersiyalyq maqsattardaghy jәne jeke túrghyn ýy qúrylysyna berilgen jerler, mýrdening sanitarlyq korghau aimaghynda, ózen-sudyng su qorghau beldeulerinde, ortaq paydalanu jerlerinde, qyzyl syzyqta, rekreasiyalyq aimaqta ornalasuy mýmkin. Eger ornalassa, búl jerlerde sizge ýidi, kommersiyalyq maqsattaghy qúrylysty soghugha rúqsat bermeydi, soqqanynyng ózinde, soqqanynyz zansyz qúrylys bolyp tanylady jәne sot sheshimimen búzylady.
Búl sizding kinәniz bolmasa da, siz jauap beresiz.
Sondyqtan da, jerdi satyp alar aldynda, notariusqa senuding qajeti joq. Sebebi notariustar ENIS aqparattyq bazasy arqyly tek jerding shekteulerin, auyrtpalyghyn, arestterin teksere alady. Notariustar satyp alayyn dep túrghan jerding mýrdening sanitarlyq korghau aimaghynda, ózen-sudyng su qorghau beldeulerinde, ortaq paydalanu jerlerinde, qyzyl syzyqta, rekreasiyalyq aimaqta jatqanyn/jatpaghanyn teksere almaydy. Olardyng bazasy arqyly sәulet jәne qala qúrylys organdarynyng bazasyna kiruge, qaraugha jol joq. Notariustar eldi mekenning Bas jospary men egjey tegjey jobasyn teksere almaydy.

Sondyqtan da, jerdi satyp alar aldynda eldi mekenning Bas josparynyng shemasy men egjey-tegjey jobasyn aldyrtynyz.

4.Tórtinshiden, "jerding qabattasuy" (nakladka, nalojenie graniys) degen sheshilmeytin mәsele bar. Jerdi satyp alar aldynda jerding shekarasy bólingen be, koordinattalghan ba, sony aiqyndau kerek. Eger de búghan kónil bólmey, jerdi satyp alsanyz, kóp úzamay kórshinizben úzaq jyldar boyy jerding shekarasyna sotta daulasyp otyrasyzdar.
Ol ýshin, satushy jerding iyesinen Jer kadastr Departamenti filialynan, atalghan kadastrlik nómir boyynsha jerding qabattasuy bar ma/joq pa degen anyqtama qaghazyn aldyrtqan jón. Qabattasuy bar bolsa, ol jerdi satyp aludan qashqan jón.

Jalpy, bir nәrseni bilip qoyynyz. Kez kelgen jerin satyp otyrghan satushy, tolyghymen jerding kemshiligin sizge basyp aitpaydy, sizden jasyrady. Búghan aldanbaghanynyz jón.

Mine, tamyz ben qyrkýiek ailarynda maghan jer qúqyghy sarapshy retinde onshaqty azamat: "Bәke, myna jerdi tekserip bershi, satyp alatyn oiym bar edi" dep qújattaryn jiberdi.

Rieltorlar, notarius pen deldaldyq sózine qaramastan, barlyq qújattardy qarap shyqqannan keyin barlyghynyng kemshilikteri aiday shygha keldi. Eki ortada barlyq jerdi satyp alugha maghan ótingen azamattar, atalghan jerlerdi satyp aludan bas tartty. Búl mәmilelerding jalpy qúny - 250 millionnan astam.

Osylay, biz jer qatynastarynda jay azamattardy әkimdikterdegi jemqorlardan ghana emes, zansyz jerlerdi satyp jýrgen alayaq deldaldardan, alayaq jer iyelerinen saqtap jýremiz.

Halyqqa qyzmet etu dep osyny aitqan jón.

Osylay, jer qatynastarynda jemqorlarmen, alayaqtarmen kýresip, zandylyq pen әdilettilikti ornatyp, halyq sauabyna kenelgennen artyq dýnie joq.

Baqytjan Bazarbekting jazbasy

Abai.kz

9 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1567
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2261
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3544