Biylghy Últtyq birynghay testileu erekshe boldy. Bastysy, ashyqtyq pen әdildikti barynsha qamtamasyz etuge tyrystyq.

Memlekettik bilim granttaryn taghayyndau konkursy ayaqtaldy, endi qorytyndy jasaugha bolady.

Ótken jyly akademiyalyq adaldyqty qamtamasyz etu ýshin erejelerdi qatandatu turaly sheshim qabyldadyq.

Osylaysha, qoldanyp ýlgerse de, ýlgermese de tyiym salynghan zattarmen testileuge kirgen talapkerlerding nәtiyjelerin joiy turaly jana normalar payda boldy. Tipti, búl zattardy alyp kiruge әreket etkender emtihangha jiberilmeytin boldy.

Búryn metall izdegish qúraldar arqyly tekseru kezinde telefon tabylsa, alyp qalatyn edik, biraq talapker testileuge qatysa beretin. Múnday ereje búzushylar sany elimiz boyynsha 100-150 mynnan asatyn. Eger emtihan kezinde telefonmen ústalyp qalsa, komissiyagha ony qoldanyp ýlgergenin dәleldeui kerek edi.

Búl jaghday ÚBT-ny ótkizu rәsimine degen senimsizdikke әkep soqtyrdy. Sondyqtan jana erejelerdi qúrastyrghanda barlyq mәseleni eskerdik.

Nәtiyjesinde, tyiym salynghan zattardy emtihangha kirgizuge әreket etetinder sany 70 esege azaydy, 2019 jyly 128 mynnan astam telefon tabylsa, 2020 jyly olardyng sany 2500-ge juyq boldy.

Alayda emihan qorytyndysyn joi faktisi 100 esege kóbeydi: 2019 jyly 128 telefon alyp kiru faktisi oryn alyp, 24 talapkerding ghana ÚBT nәtiyjeleri joyylsa, al 2020 jyly tyiym salynghan zattar tabylghan barlyq 2500 adamgha qatang shara qoldanyldy.

IYә, ÚBT-nyng ortasha úpayy tómendedi, payyzdyq mólsherde shekti ball jinaghan talapkerlerding sany edәuir azaydy.

Búl – testileuding әdil ótui ýshin jasalghan qadam.

Biyl ÚBT ótkizu erejelerin búzghany nemese júmysty nashar úiymdastyrghany ýshin 20-dan astam KOMISSIYa mýsheleri men basshylary jazalandy.

Kýn sayyn ÚBT punkterindegi komissiyalardyng qúramyna ózgertuler engizuge, mindetine nemqúrayly qaraghan әriptesterimizdi auystyrugha nemese búl júmystan shettetuge tura keldi.

Búghan qosa, birneshe punkte jappay búzushylyqtardyng ashyq jәne óreskel týrde oryn aluyna baylanysty testileudi mýldem toqtatugha jәne basqa kýnderge auystyrugha mәjbýr boldyq.

Múnday jaghday Shyghys Qazaqstan men Týrkistan oblystarynda kezdesti.

Degenmen Bilim jәne ghylym salasyndaghy sapany qamtamasyz etu komiyteti men Arnayy monitoringtik toptaghy әriptesterimizding belsendiligi men birlesken kýsh-jigerimizding arqasynda qajetti tәrtipti qamtamasyz ete aldyq.

Múnday sheshimderdi qabyldau onay emes. Talapkerlerding әli bala ekenin týsinemiz, dese de talapkerlerdi erejeni saqtaugha, óz kýshine ghana senuge ýiretu - manyzdy.

Biylghy nәtiyjeler zor senim úyalatady, kelesi jyly búl jaghday mýldem basqasha bolatynyna senimdimin.

Áriptesterimizben testileudi ótkizu rәsimin jetildiru kerek degen qorytyndygha keldik.

Sifrlandyru dәuirinde komissiya qúramynda birneshe myng adamnyng boluyn qamtamasyz etu ýshin 1,5 milliard tenge júmsaugha jol berilmeui kerek, onyng ýstine búnyng nәtiyjesi – tiyimsiz.

Sondyqtan búl rәsim zamanauy proktoring pen beynebaqylau jýiesi qamtamasyz etilgen elektrondy formatqa ótedi.

Súraqtardyng mazmúny әli de kónilimizden shyqpaydy. Songhy birneshe jylda testileu súraqtarynyng bazasyn janartu boyynsha júmys jýrgizilgendigine qaramastan, súraqtardyng basym bóligi әli de qajetsiz faktilerdi jattap, este saqtaugha baghyttalghan.

Sodan keyin birinshi oryngha syny oilau men funksionaldyq sauattylyqty qoymasa, jattandy aqparatty avtomatty týrde aitu arqyly oqu prosesining manyzdylyghy joghalady.

Funksionaldyq sauattylyqqa mәn beru jәne bilimdi ómirde qoldanatyn kez keldi. Endi, aldymyzda testing bazasyn SAT, PISA sekildi testerding ýlgisi boyynsha tolyq janartu mәselesi túr.

Búl mýldem basqa sipattaghy tapsyrmalar, yaghny teste jattap alugha, kóshiruge mýmkindik bermeytin súraqtar boluy kerek.

ÚBT-ny mekteptegi qorytyndy emtihangha jәne joghary oqu ornyna týsu emtihanyna bólgennen keyin qajetti qúzyrettilikterdi baghalau tәsilderin ózgertu boyynsha da mýmkindik tudy. Sebebi ÚBT mektepte alghan bilimin baghalau emes, joghary oqu ornyna týserde ózi tandaghan mamandyghy boyynsha bilim alugha degen dayyndyghyn baghalau.

Sauatty, әri týsinikti súraqtar.

Búl – aldaghy uaqytta atqaratyn óte auqymdy әri manyzdy júmys.

Atalghan sharanyng barlyghy aldyn ala ghylymy derekterding negizinde sarapshylar men pedagogterding talqylauy arqyly qabyldanatyny sózsiz.

Sodan keyin ghana naqty sheshim qabyldanady.

Ashat Aymaghambetovtyng jazbasy

Abai.kz