Senbi, 20 Sәuir 2024
46 - sóz 4014 4 pikir 9 Qyrkýiek, 2020 saghat 13:11

Óskemen separatizm qaupi bar aimaq

Óskemen halqynyng sany 333 myn, onyng ishinde 51% orys, 45% qazaq bar eken. Yaghny orys qalasy deuge bolady. Ol 45% qazaqtyng qanshasynyng býiregi "orys әlemine" búryp túrghanyn bilmedim.

Jalpy Óskemen separatizm qaupi bar aimaq. 1994 jyly 10 myng orys halqynyng ókili qalada miting jasap, orys tiline memlekettik til statusyn berudi, orys avtonomiyasyn qúrudy súrady. 1999 jyly qarashada Óskemende "qaruly kóterilis jasamaq boldy" degen kýdikpen 22 azamat ústaldy. Onyng 12-si Resey azamaty bolatyn. Jalpy osynday separatistik qadamdardan keyin birinshi preziydent N.Nazarbaev Semey oblysy men Shyghys Qazaqstan oblysyn qosyp, ýlken ShQO jasaldy.

Semey oblysynda qazaq basym, al ShQO-da orys basym bolatyn. Qosyp, ortalyqty Óskemen qalasy etken son, әkimshilik ortalyqtar men kýshtik qúrylymdar Óskemenge toptasty. Yaghny mening oiymsha eng aldymen osy separatizmdi auyzdyqtau ýshin jasaldy. Ol kezde "Lad", "Orys qauymdastyghy" degen atyshuly úiymdar belsendi edi. Qazir endi Óskemende kóshe atauy, sayabaq atauy qazaqshalansa búrq-búrq etetin orystar jeterlik, biraq 90-jyldardaghyday aryndy emes. Talay boldym Óskemende, әli de qazaqty ýiip-tógu kerek. Tabighaty tamasha qala, qandastardy toptastyryp, ýy men júmys berse boldy.

Semey men ShQO-ny bólu kerek degen iydeyany qoldaymyn, biraq qazir emes. Áleumettik mәsele manyzdy әriyne, dey-túra memleket tútastyghy bәrinen joghary. Óskemendegi qazaq sanyn 75% jasayyq, sosyn bóluge bolady oblysty. Oghan deyin iyne ýstinde otyrghanday bolamyz.

Ashat Qasenghalidyng jazbasy

Abai.kz

4 pikir