Qazaqstan Respublikasynyng Túnghysh Preziydenti, Elbasy Núrsúltan Ábishúly Nazarbaev el túrghyndarynyng salauatty ómir saltyn ústanuy kerek ekenin ýnemi talap etedi. Elbasynyng talabyna say elimizde salauatty ómir saltyn ústanau negizderi qalyptasyp, әrbir qazaqstandyq azamat ony basty nazarda ústap otyr.

Ekonomikasy damyghan, sayasy ahualy túraqty, túrghyndarnyng әleumettik jaghdayy jaqsy, halyqtyng densaulyghy myghym damyghan otyz elding qataryna kiru – bizding elding basty maqsaty. Sol maqsatqa jetu ýshin ýkimet pen halyq birlese júmys istep kele jatqany kóp jyldar boldy. Damyghan elding basty kórsetkishterining biri retinde el túrghyndarynyng ómir salty men túrmys-tirshiligining joghary dengeyde bolghanyn ataugha bolady. Azamattardyng densaulyghy, ómir sýru jasynyng úzaqtyghy salauatty ómir saltyn ústanugha tikeley qatysty.

Salauatty ómir saltyn nәsihattau ýshin býkil el kóleminde sport nysandary kóptep salynyp, búqaralyq sport týrelri qaryshtap damyp keledi. Sonday-aq, túrghyndardyng әleumettik jaghdayyn jaqsartyp, salauatty ómir saltyn ústanuyna mýmkindik jasalyp otyr.

Salauatty ómir saltyn ústanudyng taghy bir joly – azamattardyng densaulyqqa ziyandy ónimderden barynsha bas tartuynda. Sol ýshin de Qazaqstanda alkogoli meg temeki ónimderin tútynuyna barynsha toqtau qoi úsynylyp otyr. Elimizde aldaghy uaqytta alkogoli ónimderi men temeki satudyng erejeleri ózgerui mýmki. Múnyng basty qajettiligi azamattardyng densaulyqqa ziyandy әdetterden bas tartugha jeteleu bolyp tabylady.

Jaqynda jariyalanghan aqparatqa sýiensek, túrghyndardyng densaulyghy men densaulyq saqtau jýiesi jayly jana kodeks qoldanysqa enedi. Jana zannamagha say, dýkendegi satushylar, alkogoli jәne temeki satyp almaqshy bolghan azamattardyng bәrinen jeke basyn kualandyratyn qújatty talap etui kerek. Búl talap satyp alushylardyng jas ereksheligien qaramaydy, satyp alushynyng jas mólsheri kamelet jasyna tolsa da jeke kuәligin kórsetuge mindetti.

Halyq densaulyghy jәne densaulyq saqtau jýiesi turaly jana kodeksting 110-shi babyna bylay dep kórsetilgen: «Eger jeke basty kuәlandyratyn qújat kórsetilmese, temeki búiymdaryn, onyng ishinde qyzdyrylatyn temekisi bar búiymdardy, qorqorgha arnalghan temekini, qorqor qospasyn, temeki qyzdyrugha arnalghan jýielerdi, tútynudyng elektrondyq jýielerin jәne olargha arnalghan súiyqtyqtardy satudan bas tartugha mindetti».

Sonymen qatar atalaghan baptyng on segizinshi tarmaghynda búl erejege alkogoli ónimderi de kiretini kórsetilgen. Demek jana kodekske say, alkagoli jәne temeki ónimderin satyp alu ýshin әrbir azamat jeke basty kualandyratyn jeke qújatty ózimen birge alyp jýru kerek.

Al temeki ónimderin, sonyng ishinde qorqor qospasyn, qorqorgha arnalghan temekini jәne qyzdyrylatyn temekisi bar ónimderdi, sonymen qatar temekini qyzdyrugha arnalghan jýielerdi jiyrma bir jasqa tolmaghan azamattardyng satyp aluyna bolmaydy. Sonday-aq, tútynudyng elektrondyq jýielerin, olardy paydalanugha arnalghan súiyqtyqtardy da jiyrma bir jastan asqan azamattargha ghana satugha rúqsat etilgen. Ayta keterigi, jogharyda atalghan ónimderdi on segiz jasqa deyingi azamattardyng satuyna tiym salynghan bolatyn.

Jana erejege say, 2021 jyldyng birinshi shildesinen bastap qorqor qospasyn, qorqorgha arnalghan temekini jәne qyzdyrylatyn temekisi bar ónimderdi, sonymen qatar temekini qyzdyrugha arnalghan jýielerdi jәne elektrondyq temekilerdi shygharugha tiym salynady jәne ol ónimderdi ashyq kórsetip satugha da zang boyynsha tiym salynghan. Halyq densaulyghy jәne densaulyq saqtau jýiesi turaly jana kodeksting 110-baptyng ekinshi tarmaghy on altynshy tarmaqshasynda osynday talap kórsetilgen.

Elbasy Núrsúltan Nazarbaevting Joldaularynda, ýndeulerinde aitylghan azamattardyng salauatty ómir saltyn ústanu kerek degen talaby jayly jogharyda aittyq. Damyghan otyz elding qataryna enudi maqsat tútatyn Tәuelsiz Qazaqstan ústanuy tiyis basty sharttardyng biri, halyqtyng әleumettik jaghdayymen qatar, densaulyghy, ómir salty da joghary dengeyde bolghany dúrys. Sol ýshin de jana kodekske engizilgen alkagoli ónimderi men temeki ónimderin satudyng jana erejeleri oryndy dep esepteymiz.

Abai.kz