Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Janalyqtar 2517 0 pikir 6 Jeltoqsan, 2011 saghat 06:06

Núrtas Imanqúl. Qazaq tili, saylau jәne Ertisbaev

1.     «Ekspress» K» gazetinde (№ 164, 9.09.2011) auyzy skotchpen jelimdelgen Pushkin portret» taghy da sol «Ekspress» K» gazetinde (№224, 2.12.2011) qayta basyldy. Langa Chereshkaytening (Aqtau) «Tildi alu» degen esersoqtyq maqalasy jariyalanghan: «Kóptegen jas jetkinshekterding karierasy dәl osy orys tilin jetik bilmeuden órge shappaytyny belgili ghoy. Kim ne aitsa, sony aitsyn, biraq orys tilinsiz - kýn qaran. Ol ghylym tili» (?!)

Langa!

Sonda Qazaqstanda orys tili - ghylym tili, al qazaq tili - joq qoy? Búl baryp túrghan shovinizm! Eger tolyq qandy qyzmet etse chukcha tilinde de ghylym jasaugha bolady. Eger kez kelgen halyqtyng damyghan әdeby tili bolsa, onda ghylym tili - týkke túrmaytyn til, ony onay endiruge bolady. Sen resey akademiygi V.S. Stepinning sandyraghyn qaytalap túrsyn, men oghan ukrain tili - ghylym tili desem, ol maghan ukrain tilinde ghylym jasaugha bolmaydy dep myljyndaghan.

1.     «Ekspress» K» gazetinde (№ 164, 9.09.2011) auyzy skotchpen jelimdelgen Pushkin portret» taghy da sol «Ekspress» K» gazetinde (№224, 2.12.2011) qayta basyldy. Langa Chereshkaytening (Aqtau) «Tildi alu» degen esersoqtyq maqalasy jariyalanghan: «Kóptegen jas jetkinshekterding karierasy dәl osy orys tilin jetik bilmeuden órge shappaytyny belgili ghoy. Kim ne aitsa, sony aitsyn, biraq orys tilinsiz - kýn qaran. Ol ghylym tili» (?!)

Langa!

Sonda Qazaqstanda orys tili - ghylym tili, al qazaq tili - joq qoy? Búl baryp túrghan shovinizm! Eger tolyq qandy qyzmet etse chukcha tilinde de ghylym jasaugha bolady. Eger kez kelgen halyqtyng damyghan әdeby tili bolsa, onda ghylym tili - týkke túrmaytyn til, ony onay endiruge bolady. Sen resey akademiygi V.S. Stepinning sandyraghyn qaytalap túrsyn, men oghan ukrain tili - ghylym tili desem, ol maghan ukrain tilinde ghylym jasaugha bolmaydy dep myljyndaghan.

2.     «Svoboda slova» gazetining bas redaktory E. Rahymjanovtyng (№ 44-45, 1.12.2011) «Odaq jәne til turaly» degen maqalasynan: «Mening jeke pikirim sol, Qazaqstanda orys tili ekinshi memlekettik til bolu kerek. Daulaspaymyn, mening pikirim subektivti, óitkeni, orys tili - mening ana tilim, ... Tek túrmystyq dengeyge (?!) ghana qoldanugha jaraytyn, onda da óte qiyndyqpen, qazaq tiline ótu degenimiz, bәrimizdi ekinshi sorttyq (?!) azamatqa tez ainaldyrumen ten. Al búl degenimiz jeke týisik talaby bolsyn, halyqaralyq demokratiyalyq talaptary (?!) bolsyn bәribir komilifo (sypayylyq) emes, óitkeni anyqtama boyynsha til belgisi boyynsha kez kelgen segregasiya (bólekteu), (?!) qysym jasau (?!) rasizm (?!) kórinisterining biri bolyp tabylady».

Eki mәrte «mәrtebeli» Evgeniy! Familiyandy masqaralama! Rahiym, arabsha shapaghatty degendi, al ol Allanyng ghajayyp esimderining biri - «әrqashan shapaghatshyl, sheksiz shapaghat iyesi» degendi bildiredi. Mening qazaq tilime tiyispe! Lange Chereshkayte jәne Evgeniy Rahymjanov siyaqtylar turaly joldas V.I. Lenin dúrys aitqan: «Orystanghan búratanalar shynayy orystyq kónil-kýy mәselesinde әrqashan shekten shyghyp ketedi» dep.

3.     Deja-vu. Joldas IY.V. Stalin dúrys aitqan: «Qalay dauys beru manyzdy emes, qalay dauysty sanau manyzdy» dep. Qúrmetti «Ádilet», «Auyl», Patriottar partiyasy - sizder statisttersizder, bәrinizge 1,7 % artyq berilmeydi. JSDP jәne «Ruhaniyat» - sizder «úshyp» ketesizder, limitteriniz - 6,37%. Bolat! Ózderinizding jaqtastarynyzdy 2012 jylghy 16 qantar kýni bolatyn narazylyq sheruine dayynday berinizder, óitkeni sizder aityp jýrsizder ghoy: «endi búdan bylay búrmalaugha (falisifasiyagha) shydamaymyz» dep.

Múhtar-agha!

Saylaugha týspeu kerek edi. Ne qajeti bar? Eger Sizge biylik uәde berse, ony taghy da 20 jyl kýtu kerek. Eger parlamentke ótpey qalsanyz, bar qazaqty birinshi bolyp E.Ertisbaev qorlaydy: «mine, qazaq tilining janashyrlary, tipti, M. Shahanovqa da qoldau kórsete almadyndar» dep.

Núrtas IMANQÚL

Filosofiya doktory,

Astana qalasy

«Abay-aqparat»

0 pikir