Júma, 19 Sәuir 2024
Janalyqtar 4019 0 pikir 28 Qarasha, 2011 saghat 07:57

Abay Qúnanbayúly. Qyryq tórtinshi sóz

Adam balasynyng eng jamany - talapsyz. Talap qylushylar da neshe týrli bolady. Hәm talaptyng ózi de týrli-týrli. Hәm sol talaptardyng qaysysynyng sonyna týsse de, birinen biri ónerli, túrlaulyraq keledi. Ua, lәkin adam balasy ya talapty, ya talapsyz bolsyn, әiteuir «bәrekeldini» kerek qylmaytúghyny bolmaydy. Árneshik, orynsyz ba, oryndy ma, «bәrekeldi» deushini kónil izdep túrady. Adam balasy ózi qay jolda, qay maydanda jýrse, sol maydandaghy kisimen syrlas bolady. Onyng ýshin ózge joldaghylardan «bәrekeldini» ondy kýtpeydi. Maghan «bәrekeldi» dese, osy ózimmenen seriktes, syrlas osylar «bәrekeldi» der deydi.

Adam balasynyng eng jamany - talapsyz. Talap qylushylar da neshe týrli bolady. Hәm talaptyng ózi de týrli-týrli. Hәm sol talaptardyng qaysysynyng sonyna týsse de, birinen biri ónerli, túrlaulyraq keledi. Ua, lәkin adam balasy ya talapty, ya talapsyz bolsyn, әiteuir «bәrekeldini» kerek qylmaytúghyny bolmaydy. Árneshik, orynsyz ba, oryndy ma, «bәrekeldi» deushini kónil izdep túrady. Adam balasy ózi qay jolda, qay maydanda jýrse, sol maydandaghy kisimen syrlas bolady. Onyng ýshin ózge joldaghylardan «bәrekeldini» ondy kýtpeydi. Maghan «bәrekeldi» dese, osy ózimmenen seriktes, syrlas osylar «bәrekeldi» der deydi.

Talaptyng ishinde adam balasy kóbinese basyna qadir izdep, sol talapta bolady. Bireu mal quyp jatyr. Sarandyqpen, aramdyqpen, әiteuir mal tapsam, «Mal tapqan erding jazyghy joq» deytúghyn, «Maldynyng beti jaryq» deytúghyn maqalgha senip, halyqtyng týrine qaray, it te bolsa, maldyny sóge almaydy dep, búl mal hәm payda, hәm qasiyet bolady boyyma deydi. Múnysy ras, qazaqtyng óz qúlqyna qaraghanda. Biraq adamdyqqa, aqylgha qaraghanda, qazaq týgil, kónil jiyirkenetúghyn is. Osyghan oray bireu er atanamyn, bireu qajeke atanamyn, bireu moldeke atanamyn, bireuler bilgish, qu, súm atanamyn dep, sol harekette jýr. Árqaysysy qazaqqa yaky biri bar, biri joq bolsa, baghanaghy eki búldamaq ta bolyp, basyna «osynym birsypyra eleu azyq bolar» degen talappenen qylyp jýr. Múnysy qazaqtyng tamyryn ústap-ústap qaraydy daghy, «mynany alyp kelip berse, qymbat alghanday eken, osy kýnde myna bir isting biraz púly bar eken» dep, qazaqtyng óz betinen oqyp, izdengen talap bolmasa, kitap betinen oqyp izdegen talap emes. Onyng ýshin kitap sózimenen izdengen talap bolsa, әueli kókirekti tazalau kerek deydi, onan song ghibadat qyl deydi. Qazaqtyng betine qarap, sodan oqyghan bolsa, ol talabyndy qyla ber, kókirekti tym tazalaymyn deme, ony kim kórip jatyr, ishinde qatpar kóp bolmasa, qút-berekege jaghymdy bolmaydy deydi. Endi osyghan qarap, qaydan oqyp, bilip, úmtylghan talap ekenin bilersin.

«Abay-aqparat»

0 pikir