Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Arasha 4442 11 pikir 2 Shilde, 2020 saghat 13:46

Maks Boqaevqa biylik raqymshylyq jasay ma?

Suret: KazTAG-tiki

2016 jyldyng qoghamdyq rezonans tudyrghan basty mәselesi - jer mitingileri bolghanyn bilesizder. Qazaqstannyng ónir-ónirinde ótken sol mitingilerdin, sol mitingilerge qatysqan halyqtyng basty talaby - jerding sheteldikterge satylamuy men jalgha berilmeui boldy. 

2016 jylghy jalpyhalyqtyq narazylyqtyng eki batyryn atau kerek bolsa, sonyng biri Maks Boqaev edi. Biylikke batyl talap qoyyp, Atyraudaghy júrttyng aldynda túrdy. Sol ýshin qudalandy. Sol ýshin isti boldy. Sol ýshin  «әleumettik arazdyq tudyrdy», «jalghan aqparat taratty» jәne «miting ótkizu zandaryn búzdy» degen aiyppen 2016 jyldyng qarashasynda bes jylgha sottaldy.

Boqaev ózine kesilgen jazanyng kóp bóligin (3,5 jylyn) ótedi. Búghan deyin halyqaralyq úiymdar Boqaevtyng soty әdil ótpedi, dep el biyligin aiyptay sóilegen. Azattyq saytynyn mәlimetinshe, «Amnesty International» úiymy Boqaevty ar-ojdan tútqyny, dep ataghan.

Sonymen qatar, Euroodaq belsendileri men «Human Rights Watch» úiymy jәne BÚÚ-nyng adam qúqyghy jónindegi sarapshylary da Boqaevtyng sottalghany qatelik ekenin aityp, olardy qudalaudy toqtatudy talap etkenin jazady.

Al, juyrda AQSh kongresining 12 senatory Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaevqa hat jazyp, «sóz erkindigi men jinalu erkindigine qúqyghyn paydalanghany ýshin» sottalghan belsendiler men adam qúqyghyn qorghaushylardy dereu týrmeden bosatudy súrady.

AQSh senatorlary ózderining ýshbu hatynda eki adamnyng atyn atap kórsetipti. Sonyng biri Maks Boqaev. Olar COVID-19 pandemiyasyna baylanysty tútqyndardy dereu shygharu kerek dep sanaytynyn jazghan. Senatorlardyng sózinshe, týrmede virus júqtyru qaupi joghary, al jazasyn óteushilerdi erterek shygharu koronavirustyng tarauyn toqtatugha kómektesedi.

Al, Boqaevtyng ózi qazir densaulyghy syr bergenin jәne COVID-tyng barlyq belgileri anyqtalghanyn aitypty. Búl turaly resmy tirkelmegen Dempartiya jetekshisi Janbolat Mamay әleumettik jelidegi paraqshasynda jazdy.

«Jana ghana týrmeden Maks Bokaev habarlasty. Besinshi kýn boldy auyryp jýr eken. Temperaturasy 38.5 gradusqa deyin kóteriledi, dәri berip 37-ge týsirip, kýni boyy ayaqta jýredi. IYis, dәm sezu degen joq. Jatyp, emdelip jýrgen eshkim joq. Abaqtyda otyrghandardyng barlyghy jappay auyruda. Eki kýn búryn Maks koronavirusqa test tapsyrghan eken, nәtiyjesin әli de kórsetpegen. Jedel jәrdem shaqyrsa da, týrmege kelmeydi. Ýiinde jatqan adamdargha kelmeytin jedel jәrdem, týrmege qaydan kelsin, endi? Týrmening qyzmetkerleri de birinen song biri júmysqa shyqpay qaluda: auyryp jatyr degen kýdik bar.

Makstyng aituyna qaraghanda, onyng boyynda KOVIYD-tyng barlyq belgileri bar. Al jerdi qorghaghan batyrdyng densaulyghy myqty emes ekeni barshamyzgha belgili.

Osy sebepti, Maks Bokaevty dereu abaqtydaghy emes, bostandyqtaghy emhanagha jatqyzyp, tiyisti em-dom jasauyn talap etemiz!

Sonymen birge, Makstyng azattyghyn súrap, sonau múhittyng ar jaghyndaghy AQSh-tyng senatorlary ara týsip jatyr! Bizding bir deputat ýndemegende, amerikandyq zang shygharushylar, arasynda preziydenttikke ýmitker bolghan ataqty Mitt Romny de bar, Maks Bokaevtyng bostandyghyn talap etip, Toqaevqa tikeley hat jazdy. Biz de óz tarapymyzdan, Maksty bir kýn týrmede ústamay, dereu bostandyqqa jiberuin qajet dep sanaymyz! Maks Bokaevqa bostandyq berilsin!», - dep jazdy Mamay.

Sonymen qatar, Boqaevtyng densaulyghynyng nashar ekenin onymen birge jer mitingisine qatysqany ýshin sottalyp, keyin bosap shyqqan Talghat Ayan da jazdy. Ol QR Preziydentinen Boqaevtyng bostandyqqa shyghuyn talap etken.

«Qasym-Jomart Toqaev! Maks Bokaevty jedel týrde bosatudy talap etemin!

Qazir Maks taksofonmen koloniyadan habarlasty, ózining 5 kýnnen beri «túmaulap» qalghanyn, temperatura (38,2), jótel, iyis, dәm sezbeytinin aitty. Em alyp jatyr, jaghdayy birqalypty. Makstyng densaulyghyna alandaulymyn. Koloniya әkimshiligi men basqa da sottalghandar auyryp jatyr. IIM-ning qylmystyq-atqaru jýiesinen Makstyng densaulyghyn jiti baqylaugha aludy talap etemin!

Maks Bokaevty bosatudy AQSh-tyng senatorlary talap etip jatqanda, bizder qarap qalmayyq. Talapty qoldasanyzdar, aty jóninizdi, qalanyzdy kommentariyge jazudy súraymyn», - dep jazdy Talghan Ayan. 

Ayta keteyik, osyghan deyin belgili zanger Abzal Qúspan әlemdi alandatyp otyrghan COVID-19 pandemiyasynyng taraluyna baylanysty týrmeler men tergeu izolyatorlaryndaghy jazasy asa auyr emes, kisi óltirmegen, qoghamgha qauip tóndirmeytin nemese jaza merzimi ayaqtalugha jaqyn, ekonomikalyq qylmystar boyynsha sottalghan azamattardy, әielder men zeynetkerlerdi bosatu turaly Preziydentke ashyq hat jazghan bolatyn.

Advokattyng aituynsha, Qazaqstan týrmelerindegi jaghday halyqaralyq talaptargha mýlde say kelmeydi. Búl sәikesinshe, koronavirustyng әri qaray órship ketuine sebep bolatyn kórinedi.

Sonymen, Halyqaralyq úiymdar arasha súrap, qogham belsendileri bosatudy talap etip otyrghan Maks Boqaevqa biylik raqymshylyq jasay ma? Siz ne deysiz?

Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz

11 pikir