Qazaqstannyng key ónirlerinde auruhanalargha adam syimay, auruhanalar pasiyentterdi qabyldaudan bas tartyp jatqany aqparatta aityldy, jazyldy. Resmy statistika kovid nauqastarynyng 80%-gha juyghy jenil týrde auyryp jatqandar deydi. Sondyqtan da dәrigerler kenes berip, qazir koronaviruspen auyrghan adamdardyng deni ýide emdelip jatyr, bilesizder.

Koronavirus nauqastarynyng jenil týrdegilerin júqpaly aurular stasionaryna jatqyzu talap etilmeytini jәne ýy jaghdayynda emdeluge bolatyny da aqparatta aityldy. Degenmen, nauqas jaghdayynyng odan әri nasharlauyna jol bermeu ýshin ýy jaghdayynda emdelip jatqan adam ne isteu kerek? Koronavirustan ýide qalay emdeluge bolady?

QR DSM Qoghamdyq densaulyq saqtau últtyq ortalyghynyng ókili Jaziyra Emberdiyeva aitqan kenesterdi nazarlarynyzgha úsynghandy jón kórdik. Ret-retimen:

- Eger sizde koronavirus infeksiyasynyng alghashqy belgileri bayqalsa, birden qorqynyshqa boy aldyrmanyz. Ýide qalyp, basshynyzgha habarlanyz, otbasy mýshelerinen oqshaulanynyz, túrghylyqty mekenjayynyzdaghy emhana nemese 1406 nómirine Call-ortalyqqa habarlasynyz. Sonymen qatar uchaskelik dәrigerge ózinizdegi  koronavirus infeksiyasynyng simptomdary turaly aitynyz.

- Aurudyng eng jii bayqalatyn belgileri: jalpy әlsizdik, tamaqtyng jybyrlauy, qúrghaq jótel, iyisti, dәmdi sezbeu, dene qyzuynyng 38-39 gradusqa deyin jәne odan da joghary kóterilui, denening qaltyrauy, bastyng qatty auyruy, búlshyq etting auyruy. Keyde  auru as qorytudyng búzyluymen – qúsyp, ishting ótuimen de jalghasady. Keyde 4-8 kýnderde keude quysy auyryp, demikpege úlasady. Tynys alu qiyndaydy. Múnday kezde uchaskelik dәrigerdi shaqyryp, jedel jәrdem qyzmetine habarlasqan jón.

- Virustyng simptomdary ýirenshikti suyq tiige nemese túmaugha qaraghanda, aitarlyqtay úzaq (aurudyng jenil týrde ótui kezinde 10-14 kýnnen bastap kýrdeli jaghday kezindegi birneshe aptagha deyin) bolady. JRVI, túmau kezinde auru 5-7 kýnge deyin ortasha dengeyde ótedi.

- Koronavirus infeksiyasyna kýdiginizdi rastau ýshin uchaskelik dәrigerge qaralynyz. Dәriger simptomdardy aiqyndap, silemeyli qabyqshada virus bólshekterin PTR әdisimen anyqtau ýshin múrynnan jәne anqadan alynghan jaghyndyny COVID-19-gha tekseruge jiberedi.

- Oqshaulau ornyn dәriger belgileydi. Emhana dәrigeri klinikalyq kartinanyng negizinde sheshim qabyldaydy — eger sizding hal- jaghdayynyz subektivti týrde nasharlay bastasa, auyr dem alsanyz, keude túsynyz auyrsa, tósekten túra almasanyz jәne әlsirey bastasanyz, onda sizding auruhanada emdelgeniniz dúrys.

- Ambulatoriyalyq jaghdayda koronavirus infeksiyasy tek qana qoldaushy terapiyany talap etedi. Búl virustyng ózine әser ete alatyny dәleldengen medikamentter әzirshe joq degendi bildiredi. Sondyqtan, COVID-19 kezinde eng manyzdysy – organizmge aurumen ózdigimen tótep beruge kómektesu. Súiyqtyqtardy – sudy, shәidi, morsty kóp mólsherde ishu, joghary (38,5 ℃-tan joghary) temperaturany týsiru, jeke bólmede oqshaulanu kerek.

Dәrigermen kelisken jaghdayda myna dәrilerdi qabyldaugha bolady:

1. Parasetamol, aspiriyn, niymesulid tabl.- temperaturany týsiru ýshin;

2. Ingavirin 90 mg kýnine 1 kapsula – 5 kýn nemese

3. Tamiflu 75 mg-nan kýnine 2 ret, 5 kýn;

4. ASS 600mg-nan kýnine 2 ret, 5 kýn;

5. Tamaqty furasilin eritindisimen kýnine 4-5 ret shai.

- Eger sizde qatar jýretin sozylmaly aurular bolsa, bazisti terapiyany jalghastyrynyz.

- Koronavirus infeksiyasynyng simptomdary basqa JRVY kezindegidey emes, 2 ese sozyluy mýmkin. Pasiyentter taghamnyng iyisin jәne dәmin sezbegen kezde, quat alu ýshin tamaq jeuge ózindi kóndiru qanshalyqty qiyn ekenin aitady. Nәtiyjesinde jaghdayy nasharlaghan kezde olar susyzdanghan jәne әlsiregen kýide auruhanagha týsken. Sondyqtan ýide dúrys tamaqtanu kerek, negizinen, botqa, qyshqyl sýt ónimderi, balyq, jemis-jiydek jәne kókónis siyaqty jenil qorytylatyn kaloriyaly tagham jeu qajet. Dene belsendiligin shekteu kerek, jaqsylap  úiqyny qandyrudyng da manyzy zor.

- Eger siz auyr dem alsanyz, onda ishinizben jatqanynyz abzal. Ish quysyndaghylardyng diafragmany qyspauy jәne ókpening auamen, qanmen qanyghuyna kedergi keltirmeui ýshin keude quysynyzgha jәne jambasynyzgha jastyqsha tóseniz. Búl tynys aludy jenildetip, keude quysynyzdyng auyruyn azdap basady.

- Eger siz ýide emdelseniz, óziniz tirkelgen mekenjaydaghy aumaqtyq emhananyng baqylauynda bolasyz. Sizben uchaskelik dәriger nemese meyirger habarlasady. Olar halinizdi baqylaydy, temperaturanyzdy tekseredi, jalpy kónil-kýiinizdi qadaghalap, úsynymdar beredi.

- Eger demikpeden әdettegi ýy júmysyn atqaru (mysaly, tamaq dayyndau), sóileu qiyndyq keltirse jәne qarapayym gigiyenalyq proseduralardy jasay almasanyz, tez arada emdeushi dәrigerge habarlasu kerek nemese medisinalyq jedel jәrdemdi shaqyrynyz.

Súiyqtyq kóp iship, uaqytymen tamaqtanudy úmytpanyz. Kýnine eki ret dene qyzuyn, pulis, tynys alu jiyiligin, arterialdy qysymdy jәne zәr bólu jiyiligin tekseriniz. Emhana dәrigerimen ýnemi habarlasyp túrynyz. Hal-jaghdayynyz nasharlaghan kezde jәne demikpe simptomdary artsa jәne tynys alu qiyndasa – stasionargha jatu ýshin jedel jәrdem shaqyru kerek.

Densaulyghynyz myqty bolsyn, kýsh-qayratynyz tausylmasyn!

Abai.kz