Beysenbi, 25 Sәuir 2024
Qogham 4187 2 pikir 19 Mamyr, 2020 saghat 11:18

Treningshiler qazaqqa tileules pe?!

Qazaq tildi eki radio (Qazaq jәne shalqar) men jalghyz telearna Qazaqstannan qajetin taba almaghan kópshilikting keyingi jyldary jappay vertualdy әlemge, әleumettik jelilerge bet búrghany belgili. Nәtiyjesinde biylikting qarmaghyndaghy baq betterinde kórine almay, ishten tynyp jýrgen týrli saladaghy, әr aluan kózqarastaghy azamattardyng ózi bi, ózi qoja erkin әlemde belsendilik tanytyp, tanymal boluyna jol ashyldy.

Olardyng aldy óz auditoriyasyn qalyptastyryp, aqylyn búldaytyn, aqshagha satatyn dәrejege jetti. Keybiri tipti partiya qúryp, biylikpen sayasy bәsekege týsbek niyette. Endeshe biylikting bir jaqty aqparatynan jalyqqan júrtshylyqtyng ýmiti aqtaldy ma?! Ataghy jer jarghan treningshi - ústazdardyng qanday siqyry bar? Kópshilikting yqylasyn audarghan olardyng kәsiby dengeyi me, ruhany kemeldiligi me, azamattyq pozisiyasy ma? Joq, býgingi tolghaqty mәselelerding týiinin biylikten emes, ótkennen, últtyng geninen izdeytin, jauyrdy jaba toqityn dilmәrligi me? Qyz jibekting pәktigine shýbә keltirip, Abaydyng qara sózderining ónin ailandyryp, olar kimge jaqtas bop jýr? Qazaqtyng qúnarly jerin - alla jaratqan músylmandardyng ortaq mýlki sanaytyndardyng kózdegeni ne?!

Mektep oqushylary arasynda zorlyq - zombylyq, suisid kóbeyip edi psiholog mamandyghyna súranys artty. Áleumettik, ekonomikalyq qayshylyqtardyng shiyelenisuy sebebinen qúqyq qorghaushylardyng bazary jýrdi. Qoghamdaghy bay men kedeyding aiyrmashylyghynyng úlghayuy qaltaly bolugha, aqshagha degen dilgirlikti órshitti. Baghamdap qarasaq, treningshilerding eshqandayda talantymen tasjarghandar emes, týlki zamandy tazy bop shalghan orayshyldar ekenin paryqtau qiyn emes.

Salalyq (ruhani, ghylmi) memlekettik baghdarlamalardyn, naqty әreketting jetimsizdiginen tәuelsizdikting otyzynshy jylyna qadam basatyn býgingi kýni qazaq júrty әli de bolsa músylmandyq paryzyn óteuden bastap, kýndelikti ómirdegi qúqyqtyq, qarjylyq qimyldarynda jetekke, aqylgha múqtaj. Tәlimger, trenkshilerding janbyrdan keyingi sanyrauqúlaqtay qaptap ketui sonyng kórinisi. Qoghamnyng búl songhy auany - bireuler aitqanday qazaq qoghamynyng oyanuy, azamattyq qoghamnyng qalyptasuy emes, kerisinshe qoghamnyng ruhany dymkәstigining sipaty.

Qytay kommunisterining kósemi Densyaopinnyng sózimen aitqanda memlekettik biylikting negizgi maqsaty ekonomikany damytyp, halyqtyng zattyq jәne ruhany mәdeniyetin kóteru. Óz elinde bosqyn bolyp júrgen( daladan qalagha sabylyp) qazaqtyng ekonomikalyq, ruhany hal-jәii beseneden belgili. Tәn qúmary men jan qúmary birdey qanaghattanbaghan pendening qomaghay bolatyny, talghamsyz keletini, agressiyashyl bolatyny aitpasa da týsinikti. Qarapayym halyqtyng basy auyryp baltyry syzdasa dәrigerden emes, ózderi pir tútqan әnshilirden kenes súrauy, saylau kezinde sayasy programasy joq aitys aqynynyng sonynan erui, әleumettik jelining erkin pikir alany emes, “taptyq kýres maydanyna” ailanuy sony kórsetedi. Tiri pendening tәn quaty men jan quatynyng әlsizdigi bireuding aqylyna dilgirlikti keltirip shygharady. Dúrys-búrysyn baghamdap jatpaydy. Ayranday úiyidy. Nildey búzylady. 

Halyqtyng senimine kirgen treningshiler keshe kimder edi? Syrt túlghasyndaghy ózgerister aityp túrghanday talay ústazdyng aldynan ótken qúlaq molda shәkirtter edi. Biznes salasyndaghy, gendershil jәne týrli baghyttaghy treningshilerding ózindik túghyrnamasy, jýginetin kitaby bar ekeni, olardyng shyghu tórkini shetel ekeni taghy da aqiqat. Trenkshilerding bar óneri olardy Abaydyn, Alash kósemderining sózderimen túzdyqtap, halyqtyq oy tanymgha sәikestirip. qarapayym halyqqa úsynu ghana. Týptep kelgende biylikting halyq pen elitany ortaq iydeyagha júmyldyra almauy, ekonomikalyq, әleumettik qayshylyqtardy sheshe almauy, treningshilerding tirligining jandanuyna tiyimdi shart-jaghday әzirlep otyr. Búnyng últ múdesine ziyandy saldarynan basqa, paydasy joq.

Esbol Ýsenúly

Abai.kz

2 pikir