Býgin Otan qorghaushylar kýni. 1992 jyly 7 mamyrda eks-preziydent Núrsúltan Nazarbaevtyng Jarlyghymen Qazaqstannyng Qaruly kýshteri qúrylghan kýn. Dәlirek aitqanda, búrynghy QR Memlekettik qorghanys komiyteti – «QR Qorghanys ministrligi» bolyp qayta jasaqtalghan. Sóitip, Saghadat Núrmaghambetovke «general-palkovniyk» shenin berilip, ministr qyzmetine taghayyndalghan.

Qazaqstannyng Qorghanys ministrleri:

Odan beri Tәuelsiz Qazaqstannyng Qorghanys ministrligin 10 adam basqarghan. 11 ret ministr auysqan eken.

Saghadat Núrmaghambetov – (1992-1995 jyldar),

Álibek Qasymov – (1995-1996 jyldar),

Múhtar Altynbaev – (1996-1999 jyldar),

Sәt Toqpaqpaev – (1999-2001 jyldar),

Múhtar Altynbaev – (2001-2007 jyldar),

Danial Ahmetov – (2007-2009 jyldar),

Ádilbek Jaqsybekov – (2009-2014 jyldar),

Serik Ahmetov – (2014 jyl sәuir-qazan aralyghy),

Imanghaly Tasmaghambetov – (2014-2016 jyldar),

Sәken Jasúzaqov – (2016-2018 jyldar),

Núrlan Ermekbaev – (2018 jyldan kýni býginge deyin).

Ermekbaevtyng jana sheni

Ermekbaev Qorghanys Ministrligine 2018 jyldyng 7 tamyzynda taghayyndaldy. Alayda, ol kelgennen Qorghanys salasynda tyng serpin bayqalmady. Esesine onyng esim-soyy, jyl sayyn qúlap jatqan Reseyding sapasyz úshaqtary men әskery tehnikalarynan bolatyn apattardy aitpaghanda, eki ret júrttyng qyzu talqysyna týsip, nópir synyna úshyrady. Birinshisi – Qazaqstannyng Qorghanys ministrligi RF QK negizgi shirkeuining qúrylysyna qarjy bólgeni turaly aqparat taraghanda. Ekinshisi – Arystaghy adamy faktordan bolghan joyqyn jarylys kezinde.

Ásirese, Arystaghy әskery qoyma jarylyp, el-aman, júrt tynyshta halyq baspanasyz bosyp, dalada qalghanda dәl osy Núrlan Bayúzaqúly: «Arystaghy apat – tabighy apat», dep sóilegen edi.

Al kýni keshe ghana Núrlan Ermekbaev el preziydentining qolynan әskery shen aldy. Preziydenttting Jarlyghymen oghan – «General-leytenant» ataghy berildi. Biyl ekinshi jyl. Núrekeng Qazaqstannyng Qorghanys ministi!

Álemdik reyting. 63-oryn

Juyrda «Global Fire Power» biylghy jyldyng reytingisin jariyalapty. Onda Qazaqstan armiyasy  63-orynda túr eken. 138 memleketting Qaruly kýshterin salystyrghan reytingte AQSh, sosyn Resey men Qytay ýshtigi kósh bastap túr. Al Qazaqstan Ortalyq Aziyada Ózbekstannan keyin ekinshi orynda eken. Ózbekstan atalghan reytingte 52-catyda.

Reyting týzushiler: «Qazaqstannyng qorghanys budjeti 4 milliard dollar», - dep jazypty. 135 myngha juyq әsker bar-mys.

Al «Strategy2050.kz» sayty Qazaqstannyng әsker әleueti turaly egjey-tegjeyli mәlemet úsynghan eken. Onda: «Áskeriy-әu jәne teniz kýshterining 222 apparaty bar. Onyng ishinde 76-sy istrebiyteli, 39 shabuyldaushy úshaq, 18 әskeriy-transporttyq úshaq jәne 71 әskeri, 18 soqqy jasaushy tikúshaq bar. Qúrlyqta – 650 tanki, 800 brondalghan kólik, 300 sýireletin artilleriya jәne 100 zymyrandyq proektor bar. ÁTK-te – 14 әskery patrulidik keme jәne 2 minalyq jauyngerlik keme bar», - dep jazypty.

Qarjylandyru

QR Qorghanys ministrligining deregine sýiensek, qorghanys salasyna qarastyrylghan ýsh jyldyq (2020-2022) budjet – 961 milliard tenge nemese 2,55 milliard dollardy qúraydy eken.

Sonyng ishinde, 2020 jylgha 331,9 milliard tenge qarastyrylypty. Onyng 313,6 milliardy Qaruly Kýshterdi qamtamasyz etuge (asyrau), al 18,3 milliardy kadrlyq jәne medisinalyq mәselelerge bólingen.

2020 jyldyng aqpanynda el preziydenti Qasym-Jomart Toqaev ministr Núrlan Ermekbaevty qabyldap, Qazaqstan armiyasynyng әleuetin arttyryp, sapaly hәm bәsekege qabiletti әsker jasaqtaudy tapsyrghan edi. Onda – әskery bilim beru men Halyqaralyq әskeriy-tehnikalyq baylanysty arttyru turaly aitylghan.

Keyin QR Qorghanys ministrligi 10 milliard tengeni optimizasiya ýshin júmsaytyny belgili boldy. Tipti, elektrondy «voenkomat» jasalyp, vedomstva qyzmetkerleri qysqartylatyny aityldy.

Áskery paradtar

2005 jyly jenisting 60-jyldyghynyng qúrmetine әskery sheru ótti. 2009 jyly ótkizilgen sheru Qazaqstan Konstitusiyasynyng 14 jyldyghyna arnaldy. 2011 jylghy sheru el tәuelsizdigining 20 jyldyghyn әspettese, 2013 jyly Jambyl oblysyndaghy «Otar» 40-shy әskery bazasynda ótken jauyngerlik sheru besinshi sheru bolyp tirkeldi. 2014 jylghy әskery sheru Astanadaghy «Qazaq eli» monumentining aldynda ótti. Al 2015 jyly úiymdastyrylghan jetinshi sheru jenisting 70 jyldyghyna arnaldy. Ol búghan deyingi sherulerding ishindegi eng auqymdysy boldy.  2017 jyly әskery parad QR Qaruly Kýshterining 25 jyldyghyna arnaldy. 2018 jyly 7 mamyrda Jambyl oblysyndaghy «Otar» әskery bazasynda jauyngerlik parad ótti. Al 2019 jyly әskery parad ótken joq. Onyng ornyna «Aybalta 2019» strategiyalyq komandalyq-shtabtyq jattyghuy ótti. Búl sharagha Qazaqstan preziydenti Qasym-Jomart Toqaev qatysty.

Áskerge shaqyru

Áskerge shaqyru jylyna eki ret, sәuir-mausym jәne qazan-jeltoqsan aralyghynda ótedi. Jas mólsheri 18-27 jas aralyghy. Ásker merzimi - 12 ai. Áskerge shaqyrylatyndardyng tek sotty bolghany ghana emes, sonymen qatar dәstýrli emes diny aghymdargha qatystylyghy da tekseriledi. Irikteu Ishki ister ministrligi men  Últtyq qauipsizdik komiyteti arasyndaghy yntymaqtastyqta jýzege asyrylady.

Al, biyl Qazaqstan tarihynda túnghysh ret әsker qataryna shaqyru merzimderi eldegi tótenshe jaghdaygha baylanysty ózgertildi. «Áskery qyzmet jәne әskery qyzmetshilerding mәrtebesi turaly» Qazaqstan Respublikasy Zanynyng 26-babynyng 5-tarmaghyna sәikes, Qaruly Kýshterding jauyngerlik dayyndyghyn saqtau maqsatynda 2019 jyldyng kókteminde shaqyrylghan әskeriylerdi tótenshe jaghday ayaqtalghangha deyin jibermeu turaly sheshim qabyldandy.

Sonymen qatar, әskery qyzmetshilerding osy sanaty ýshin jenildikterding barlyq týrleri, onyng ishinde kiyim-keshek, tamaq, medisinalyq jәne qarjylyq qoldau rezervke alynghangha deyin saqtaldy. Elimizding barlyq aimaqtarynda әskery jәne әskery komissiyalardyng jәne jastardy әsker qataryna shaqyru júmysy toqtatyldy.

Osyghan baylanysty Memleket basshysy azamattardy әskery qyzmetke shaqyru merzimin 2020 jyldyng mausymynan tamyzyna auystyru turaly jarlyqqa qol qoydy.

Taqyrypqa túzdyq:

Elimizdegi Reseyding әskery bazalary jayly ne bilemiz?

Arysqa qatysty Shoygudyng "janashyrlyghyn" Ermekbaev nege jasyrady?

Shekaragha qaruyn taqap qoyghan kórshimizding niyeti dostyq pa, qastyq pa?

Ermekbaev sheyit ketken atalargha shirkeude dúgha jasatpaq pa?

2050 jylgha deyin qosh bol, Bayqonyr!

Ministr: Keshirim súrau - әskeriyler men arystyqtar arasyndaghy mәsele

Ázirlegen Núrbiyke Beksúltanqyzy

Abai.kz