Senbi, 20 Sәuir 2024
Anyq 4456 15 pikir 15 Sәuir, 2020 saghat 10:09

Qogham men memleketti biriktiretin qazaq halqy men memlekettik til

Preziydent Q.Toqaevqa,
QR Parlamenti men Ýkimetine!

Pandemiya men әlem ekonomikasynyng daghdarysy eldegi negizgi mәseler men basymdy salalargha qayta qaraudy talap etedi:

1. Karantin kezinde túrghyndardyng 65-70% kópqabatty ýilerde qamalyp otyr. Sebebi, 2003 jyly Jer Kodeksindegi әr azamatqa beriletin on sotyq pen sayajay mәselesi әli tolyghymen sheshilgen joq.

2016 jyly «Qazaqstan Aliyansy» respublikalyq qauymdastyghynyng (QA) talabymen 1760 adam on sotka alghanymen búl mәsele jәne QA 2018 jyly eki mln adamgha jer beru jәne jastardy baspanamen qamtityn ýy salu tolyq sheshilgen joq.

Enbek etetin eldi qantaryp ústap otyrghan biylikting kereghar sayasaty. Eldi óz azyq-týligimizben tolyq qamtamasyz etkende tengening inflyasiyasy 60-65% tómendeydi, yaghny túraqtaydy. Memlekettik satqyndar onyng ornyna Qytaygha 1,7 mln. ga, endi EAEO elderine jer beremiz degendi shyghardy. Úry-qary biylegen elde bereke bolmaytyny osydan. Halyq masyldyqtan arylyp, óz jeri men biyligine ie bolmay, búl kelensiz ister jalghasa beredi;

2. Qazaqstandy shiykizatqa tәueldi daghdarystan qútqaratyn bir jol - ol ghylym men innovasiyany damytu.

Damyghan jәne damushy elderding aiyrmashylyghy olardyng ekonomikasyndaghy innovasiyanyng ýlesinde. Mysaly, AQSh ekonomikasyndaghy innovasiyanyng ýlesi 51%, Shveysariyada 62%, QR 0,96%.
Innovasiya jylyna 31-33% ósim beretin ekonomikanyng birden-bir salasy.

29 jylda ghylymgha JIÓ-ning 0,14% qarjy yaghny damityn jәne damyghan elderden 22-25 ese az bólinip ghylym men innovasiya qúrydy. Ghylym men innovasiyagha qarjy bólmegen el basqa elding әskerin asyraydy (olar jaulap alghannan keyin);

3. QR qorghanys dengeyi 80-85 oryndarda jәne әskerining sany Sheshenstannyng sarbazdarynan da kem, eldegi polisiyadan 1,5 ese az, týrmedegilerding sany boyynsha әlemde 18 oryndaghy jandarmeriyalyq rejim bolyp qaluda. Qorghanysqa bóletin qarjyny 2021 j. bastap 4,5-5,0 ese, 2025 j. on ese ósiru qajet;

4. Eldi qorghap, qogham men memleketti biriktiretin Qazaq halqy men memlekettik til. Memlekettik tildi damytpaytyn barlyq deygeydegi mәngýrt sheneunikterdi ketirip, Parlamentti taratpay memleket mýddesi saqtalmaydy yaghny ol damymaydy. El, «Qazaqstan halqy» degen qalaymaqan teneu, jeke basqa tabynghan ataular t.b. jasandylyqtan qútylmay búl elde túraqtylyq bolmaydy. Qoghamdaghy memlekettik tilding yaghny memlekettik biylikting (Preziydent joldaulary...) әseri 20-25% ghana, al Ýkimet statistika nemese әleumettik mekemening qyzmetin ghana atqaruda. Memlekettik til men instituttardy damytugha qarjyny 5-7 ese ósiru qajet;

5. Qoghamdy damytatyn negizgi kýsh – orta taptyng (dәriger, múghalim, injener, ghalym...) tabysyn Parlament deputattarymen tenestirgende qoghamda damu bastalady. Búl aksioma.

Jogharydaghy mәselelerdi sheshuge eldegi burokratiya men korrupsiyadan keletin $$0 mlrd. shyghyndy elge qajetti baghytqa búrsa jetedi.

Janúzaq Ákim

Abai.kz

15 pikir