Júma, 19 Sәuir 2024
Sayasat 11662 3 pikir 8 Sәuir, 2020 saghat 11:44

Tәjin tәuekelmen júmys istedi

Býgin belgili memleket jәne qogham qayratkeri Marat Múhanbetqazyúly Tәjin 60 jasqa toldy.

Sovet Odaghy ydyraghanda, tәuelsiz, jas memleketting irgesin qalap, ayaghynan tik túrghyzu onay bolghan joq. Sayasy qúrylymdy ózgertip, jana naryqtyq qatynastar ornatu, әlemdegi barlyq elmen terezesi teng barys-kelis jasau, qysqasy tynnan týren salu ýshin Elbasy óz komandasyn jasaqtady. Búl komandanyng bir bóligi óz elimizde, KSRO aumaghynda enbek etip, kózge týsken kәsiby mamandardan qamtylsa, endi bir bóligi qayta qúru zamanynda joghary bilim alghan, janasha oilaytyn, ózgeris pen janalyqqa jany qúshtar jas mamandar edi.

Sol bir uaqyt belesinde jas sayasatkerlerge ýlken, jauapty júmystar senip tapsyryldy. Osy buynnyng úshar basynda ghylymy orta men preziydent apparatynda synaqtan ótip, órimdey jasynda tereng bilimi, sabyrly minezimen ýlken memlekettik mýddeni týp nysana etken, memleket jәne qogham qayratkeri Marat Múhanbetqazyúly Tәjin túrghany aidan anyq.

Almaty halyq sharuashylyq institutyn, Ál-Faraby atyndaghy Qazaq ÚU aspiranturasyn bitirgen son, Úlybritaniyada London Uniyversiytetinde ghylymy tәjiriybeden ótken Marat Tәjinning jalyndy jastyq shaghy tәuelsizdikting shúghylaly tanymen túspa-tús keldi. Ol bar bilimi men parasatyn elining erteni ýshin júmsady.

Tәjinning sabyrly minezi men tereng bilimi, úzaqty oilaytyn kóregendigi memleketting kәdesine jarady. Ol Elbasy men elitanyn, halyqtyng senimine bólendi, ishki sayasat pen syrtqy sayasatta barlyq manyzdy qúrylymdardyng tetigin ústap, mindetin abyroymen ótedi.

Tәuelsizdik jyldaryndaghy Marat Múhanbetqazyúlynyng enbek joly elding kóz aldynda. Sondyqtan, biz Tәjinning songhy ýsh jyl auqymyndaghy jemisti qyzmetine az-kem toqtalghandy jón kórdik.

2017 jylghy qantarda, Elbasynyng úigharuymen, Marat Múhambetqazyúly QR Preziydenti әkimshiligi basshysynyng birinshi orynbasary bolyp taghayyndaldy.

Tәjin osy lauazymgha kelgende, jasyratyny joq, eldegi iydeologiya shatqayaqtap, keri ketip túrghan edi. Ishki sayasatqa jauapty qúrylymdar eldegi aqparattyq-iydeologiyalyq saladaghy mәselelerden alystap ketti, osy salanyng tizginin ústaghan basshylargha degen qoghamnyn, ziyaly qauymnyng súraqtary kóbeye týsken.

Soghan anyq kuәlik etetin bir mysal keltireyin. Tәuelsizdik jyldary Otangha oralghan qandastarymyzdyng jalpy sany millionnan asqan bolatyn. Soghan qaramastan, biz aityp otyrghan uaqytta  kóshi-qon sayasatyna qarsy kommersiyalyq kanaldar men baspasóz qúraldary arqyly, ashyq-kómeski týrde shabuyldar ýdep ketkenin jaqsy bilemiz.

Keybir sarapshylar, tipti, «shettegi qazaqtardyng salt-sanasy, dәstýri, jazuy mýlde basqa. Sondyqtan sheteldegi qazaq pen Qazaqstan qazaghyn bir últ deuge kelmeydi» dep kesip-pishti. Endi bireuler «búlar búrynghy bay-kulaktardyng túqymy, qiyndyq kezinde qashyp ketip, endi dayargha mayar bolyp kelip jatyr. Ózimiz qinalyp jýrgende, búlargha ýi, jer berip nege әspetteymiz», «Ózimiz nangha, sugha jarymay otyrghanda, búlargha nege kottedj salyp beremiz?» dep dauryqty. Búnyng ayaghy 2013 jyly kóshi-qon zanyna jana týzetuler engizilgende, qandastardan azamattyq alu ýshin 4 jyl kýtetin, bankke kepil aqsha qoyylatyn jana tarmaqtar engizildi. Ári kelgen elinen kóshi-qon paraghynan shyghu, sottalmaghan degen eki anyqtama alyp keletin boldy. Sonymen kósh tyghyryqqa kózge kórinbeytin qoldyng kóseuimen tireldi. Búl – bir ghana mysal.

Baspasózde Alash Orda, jer, kóshi-qon turaly әngime qozghamaugha iydeologiya salasynyng basshylary jasyryn búiryq bergeni turaly qaueset jeldey esti. Ásirese, qazaqtildi ortada, qazaq qoghamynda múnday shekteuler zandy narazylyq ta tughyzyp jatty.

Unitarly memleket qúru jolyndaghy ishki-syrtqy sayasatymyz, otarsyzdandyru ýderisin bir arnagha týsiru jolyndaghy sharalarymyzdyng keybireui kórinbeytin kedergige úshyrap jatsa, keybireui qiyndyqpen, mysyq tabandap algha jyljydy.

Osynyng bәri Tәuelsizdigimizding ýshinshi onjyldyghynda memleket ýshin, qoghamnyng damuy ýshin jana iydeologiyalyq ústanymdar men kózqarastardyn, jana bastamalardyng auaday qajet ekendigin kórsetkendey edi.

Sózi men isi alshaq ketpeytin, eshqashan populizmge boy úrmaytyn strateg, ýlken bilim iyesi Marat Tәjin iydeologiyany qolgha alghan kezde, elimizding ishki-syrtqy ahualy qysqasha osynday bolatyn. Kóp keshikpey-aq jaghday týbegeyli onala bastady.

2017 jyly 12 sәuirde Elbasy N.Nazarbaev «Bolashaqqa baghdar: Ruhany janghyru» atty maqalasyn jariyalady. Elimizding sayasy ómirinde, bolashaq damuynda manyzdy ról atqaratyn búl qújat, ә degende «biz qayta týleuding airyqsha manyzdy eki prosesi – sayasy reforma men ekonomikalyq janghyrudy qolgha aldyq», dep atap ótti.

Ruhany janghyru sayasi, ekonomikalyq janghyrulardyng ajyramas bóligi ekendigi qadap aityldy. Eng bastysy, «Ruhany janghyru» baghdarlamasy deklarativti kýide, sóz jýzinde qalghan joq. Baghdarlama ayasynda elimizding mәdeniy-ruhany damuyna alghyshart bolatyn keshendi jobalar jasaldy.

«Tughan jer», «Jana gumanitarlyq bilim. Qazaq tilindegi 100 jana oqulyq» jobalary sәtimen iske asty.

2018 jyly 21 qarashada Elbasy «Úly dalanyng jeti qyry» atty, 2017 jyly sәuirde jariyalaghan «Bolashaqqa baghdar: Ruhany janghyru» baghdarlamasynyng jalghasyn jariyalap, ózining sayasi, ruhany  jigerin kórsetip, ótkenge degen qúrmet, keleshekke degen senimin keninen payymdady.

Búl eki qújattyng dayyndalyp, halyq arasynda keninen nasihattaluy, iske asyryluy kezdeysoqtyq emes ekenin, múqiyat josparlanyp, el taghdyryn ózgertetin úzaq strategiya ýshin dayyndalghanyn biz býgin ghana sezine bastaghandaymyz.

Eng bastysy, osy eki qújattyng aralyghynda úzaq jyl yrghalyp-jyrghalyp, әldekimning qabaghyna qarap, jaltaqtap jýrgen jobamyz – latyngha kóshu mәselesi týbegeyli sheshildi. Latyngha kóshu jobasy qoghamda qyzu talqylanyp, zor qoldaugha ie boldy.

«Jaqsynyng jaqsylyghyn ait – núry tasysyn» degen halqymyz. Jogharydaghy memleket ýshin, bolashaq ýshin taghdyrly, jauapty bastamalardy iske asyrudyng basy-qasynda Marat Tәjinning jýrgenin atap aitugha tiyispiz.

2019 jyly nauryzda elimizde túnghysh ret biylik tranziytining órkeniyetti, beybit auysu prosesi sәtimen jýzege asty. Qasym-Jomart Toqaev Qazaqstannyng ekinshi preziydenti bop resmy saylandy. Osy tústa M.Tәjin Qazaqstan Respublikasynyng Memlekettik hatshysy bolyp taghayyndalyp, Qasym-Jomart Kemelúlymen birge, jemisti qyzmetin jalghastyrdy. Búl da el preziydentterining Tәjinge degen zor senimining kórinisi bolsa kerek.

Bir sózben aitqanda, ýsh jylgha jeter-jetpes uaqytta iydeologiya salasynda ghasyrlyq manyzy bar sharualar atqaryldy. Búrynghy ketken qatelikter týzelip, keleshekting kókjiyegi tipti de jarqyray týsti.

Býgingi kýnning biyiginen qarasaq, Marat Múhanbatqazyúly ózining qayratkerlik, azamattyq tәuekelining arqasynda, otanshyldyq, memleketshildigi men tereng parasat-payymynyng arqasynda el basshylarynyng da, elding de rizashylyghyna bólengenine kóz jetkizemiz.

Ol elge ózi qyzmet etip qana qoyghan joq, sonynan elge qyzmet etuge tiyis tútas sayasy buyndy tәrbiyeledi. Qazirgi kezde Marat Múhanbetqazyúlynyng shәkirtteri әr salada eline abyroyly enbek etip jýr. Búl úly múrattar men ýlken maqsattar jolyndaghy túlghalardyng ghana qolynan keletin izgi is bolsa kerek.

Býginde Marat Múhanbetqazyúly Tәjin Qazaqstannyng Chehiyadaghy Tótenshe jәne ókiletti elshisi. Elin sýigen qayratker úlgha tek zor tabystar men amandyq tileymiz!

Omarәli Ádilbekúly,

«Jebeu» qoghamdyq birlestigining tóraghasy.

Abai.kz

3 pikir