Bizding sayasat o basta dúrys bolmady...Últqa qatysty..135 últtan túratyn memleket bola ma? Joq. Onda ol 135 federalidy aimaqtan túratyn qúrama memleket bolar edi. Biraq myna jer әlimsaqtan qazaqtyng jeri...Kenistik tek qazaq arqyly anyqtalady. Últtyng anyqtamasynda jer-kenistik manyzdy orynda túr. Tili, mәdeniyeti, әdet ghúrpy,dini, tarihy(ótkeni, býgini, bolashaghy), qúndylyghy, memlekettiligi... Osynday kuliturologiyalyq, politiologiyalyq jәne aksiologiyalyq teoriyalardy negizge almay yaghny ghylymy tanymmen emes, sayasy spekulyativtik tetikterge sýiengen biylik endi zardabyn kóre beredi...

Últ aralyq qatynastar rettelui tiyis. Qalay? Aldymen, ghylymy tanymdyq túrghydan, ekinshi bolmystyq ontologilyq túrghydan; ýshinshi baryp, osy eki tanymdyq nәtiyjeler men qorytyndylar negizinde qúqyqtyq negizder arqyly jýzege asyrylyp, rettelui tiyis. Qazaqtyng súrap otyrghany osy.

Al bizde "memleket qúrushy" men "memleket qúraushy" últtar arasyn kórsetetin konstitusiyalyq qúqyqtyq normalar joq. Ras eger bir últty bir últtan artyq statuspen baghalau, demokratiyalyq, qúqyqtyq ústanymdargha syimaydy. Biraq myna memleketti qúrghan últtyn, mәdeniyettin,tarihtyn, bolmystyn, kenistikting anyqtauysh ókili ol qazaqtar. Sondyqtan memleket, últ, mәdeniyet jәne din qatynasy túrghysynan da barlyq jauapkershilik qazaqqa týsedi. Biraq qazaq sol jauapkershilikti sezindi me? Oghan әli kóp uaqyt kerek. Sana mәselesi. Al sanany tәrbiyeleytin de memleket. al memleketti basqaryp otyrghan býgingi biylikting onday avangardtyq tetigi de әleueti de kórinbeydi. Biylikke osy psihologiyany týsinip, sezinip, tany alatyndar legi kelse, onda ýmit bar deuge bolady...

Memleket Faraby aitpaqshy, baqytqa jetkizetin institut...Biraq ol memleketting "maghrifattan" yaghny tanymnan habary bolmasa bәri dalbasa....Býgingi biylikting soqyr sayasatynyng arqasynda qazaq әlemge shovinist bolyp tanylatyn boldy. Ókinishti. Qazaq sheshen, qazaq kýrdi, qazaq úighyr, qazaq armyan, qazaq tәjik, qazaq dýngen qaqtyghystary... endi kelesi kim...qazaq orys, qazaq ózbek pe? Býgingi preziydent Qasymjomart Toqaev ýshin keshegiden sheshilmey qalghan auyr problemalar jiyntyghy qaldy...Bәrin basynan bastap qayta saraptaudy talap etedi..Transformasiya qajet. Sasydyq...endi qúrttaymyz..qúday betin aulaq qylsyn, shiru degen joq bolu degen sóz.

Dosay Kenjetaydyng әleumettik jelidegi jazbasynan

Abai.kz