Júma, 29 Nauryz 2024
Jón-aq 5139 5 pikir 11 Jeltoqsan, 2019 saghat 11:00

Toqaevtyng sayasatynda zeynetkerlerding «sayasy ómirin úzartu» praktikasy bola ma?

9 jeltoqsan kýni Reseydegi Qazaqstan Elshisi Imanghaly Tasmaghambetov Qazaqstandaghy zanmen bekitilgen zeynet jasyna jetti. Osyghan baylanysty әleumettik jeli qúttyqtaugha tolsa, keshke qaray aqparattyq sayttarda «Tasmaghambetov belsendi sayasattan birjola ketti» degen qaueset tarady. Aqorda osy qauesetting naqty nýktesin qoymay túr. Elendegen el «Elshi endi qayda barady?» dep jatyr.

Búrynghy uaqyttarda Aqorda zeynet jasyna jetken, preziydent taghayyndaytyn joghary lauazymdy memleket qyzmetkeri sanatyndaghylar turaly ony jalghasty qyzmetinde qaldyru nemese lauazymynan bosatu turaly preziydent jarlyghyn jariyalaytyn. Áriyne, búl jarlyqta Aqorda men zeynet jasyna jetken túlghanyng eki jaqty kelisimimen belgilengen merzim kórsetiletin. Keybiri jyl sonyna deyin úzartylsa, keybirine 5 jyl merzim qosylatyn.

Mysaly, tughan kýni 26 shildedegi Ádilbek Jaqsybekovti 2017 jyly zeynet jasyna tolarda bir apta búryn, 19 shildede preziydent 2022 jyly 26 shilde kýnin qosa alghandaghy merzimge deyin ókilettiligin úzartty. Ol óz erkimen ótken jyly kýzde qyzmetinen zeynetke shyqty. Al, 1952 jyly 22 qarashada tughan Almaty oblysy әkimi Amandyq Batalovtyng ókilettiligi úzartylghany turaly aqparat 2015 jyly tughan kýninen 32 kýn ótkennen keyin 24 jeltoqsanda biraq shyqty. Amandyq Ghabbasúlynyng ókilettiligi keler, 2020 jyly tughan kýnine deyin.

Batalovtyng qúrdasy, 1952 jyly tamyzda tughan, Elbasy Kensesining Basshysy, Nazarbaev preziydenttik qyzmetten ketkenge deyin 23 jyl boyy QR Preziydenti Kensesining mengerushisi qyzmetin atqarghan Mahmúd Qasymbekovtyng ókilettiligi 2 ret úzartylghan. Bir qyzyghy, Mahmút Bazarqúlúlynyng ókilettiligi birinshi ret zeynet jasyna tolghannan 3 ay ótkende 2015 jyly 24 jeltoqsanda 2018 jylghy 31 jeltoqsanyna deyin úzartylghan. Byltyr, 27 jeltoqsanda biylghy 31 jeltoqsangha deyin úzartyldy. Ókilettiligi bituine ýsh apta qalghan Qasymbekov ýshinshi ret merzim sozdyryp, memlekettik qyzmette ýshinshi ret qala beretinine kýmәnim joq.

Ákimderden oblysy әkimi kezinde qazirgi viyse-premier Berdibek Saparbaevtyng ókileti 2016 jyly 5 aqpanda 2020 jylghy 9 aqpandy qosa alghandaghy merzimge deyin sozylghan.

Memlekettik hatshy Kósherbaevtyng da ókileti byltyr Qyzylorda әkimi kezinde 3 jyl úzartyldy.

5 jyldan astam ShQO әkimi lauazymyndaghy Danial Ahmetovtyng ókileti tipten 2022 jyly tughan aiy mausymgha deyin.

Qazaqstanda zeynetkerlik jasqa jetip, atqarushy biylikte salmaqty qyzmet atqaryp otyrghan túlghalar kóp. Sol jaghalaudaghy Senat, Joghary sot, Ýkimet, Mәjilis deysiz be tolyp jatyr.

Mysaly Mәjilis deputattary tizimi sonynda túrghan Yakovleva Tatiyana hanym, tanymal Qaraghúsova hanymdar әli sharshaghan joq. Preziydent Toqaev zeynet jasyna Senatta jýrip jetti. Búrynghy preziydent Nazarbaev zeynet jasyna jetken jyly tughan balalar jeke kuәlik alar jasqa toldy.

Sonymen, Tasmaghambetov elshilik qyzmet atqarghaly 2 jyl 9 ay boldy. Onyng aldyndaghy elshi Marat Tәjin búl lauazymda 3 jyl otyrghan. Nazarbaevqa 12 jyl kenesshilik etken Ertisbaev zeynet jasyna 3 ay qalghanda sayasy qyzmetsiz qaldy. Ony zeynetke jetkizbey qyzmetten alghan preziydent Toqaev әli eshkimning ókiletin "zeynet jasyna toluyna baylanysty" úzartpady.

Preziydent әkimshiligin 4 jyl basqarghan Aslan Musin bolsa 2 jyl búryn zeynet jasyna jetkenine 2 kýn ótkende-aq qyzmetten alynghany taghy bar.

Yaghni, Biz 3 ay jetpey de, 3 ay ótip te qabyldanghan sheshimderge kuәmiz. Degenmen, QR «Enbek» kodeksining 52 bap, 24 tarmaghynda bylay delingen:
Taraptardyng ózara kelisimi boyynsha enbek shartynyng merzimin jyl sayyn úzartu qúqyghy bar júmysker "Qazaqstan Respublikasynda zeynetaqymen qamsyzdandyru turaly" Qazaqstan Respublikasynyng Zany 11-babynyng 1-tarmaghynda belgilengen zeynetkerlik jasqa tolghan jaghdaylarda búzyluy mýmkin. Yaghni, qyzmetker zeynet jasyna tolghan kýni tiyisti qújat qabyldanuy qajet.

Tasmaghambetov turaly júrt auzyndaghy alqau men maqtaudy bylay qoyghanda, ras, Tasmaghambetov syny bólek sayasy harizmagha iye. Joghary biylikke sonau 1991 jyly kelgen Elbasynyng senimdi serigi, memleket qayratkeri Imanghaly Núrghaliyúly jogharyda biz mysal etken «zeynetker-qayratkerlerdin» birazynan jas jәne jalyndy ekeni jasyryn emes.

Ne desek te, «Tas» týsken jerine auyr. Toqaevtyng sayasatynda zeynet jasyna jetkenderding «sayasy ómirin úzartu» praktikasy bola ma? Aqyrghy sheshim Aqordada.

Núrghaly Núrtay, jurnalist.

Abai.kz

5 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1567
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2261
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3544