Beysenbi, 28 Nauryz 2024
46 - sóz 3290 6 pikir 4 Jeltoqsan, 2019 saghat 10:56

Nege biz importtyng qúrsauynan bosap shygha almaymyz?

Eger óz auyl sharuashylyghynyzgha qoldau kórsetpeseniz, kóp ótpey ózge elding fermerlerining azyghyn jeytin bolasyz.

Maghan subsidiyalar turaly mynanday súraqtardy jiy qoyady:

1. Subsidiyalar qanshalyqty qajet? Osyghan oray, kóp adamdar tipti subsidiya berudi birjola toqtatu kerek deydi.

2. Amerikanyng tauyq san etteri (okorochka) nege sonsha arzan? Tipti olardy Qazaqstangha da әkeledi.

Osy súraqtargha jauap beruge tyrysayyn.

1. Birinshi súraqqa jauap beru ýshin tariyhqa ýnileyik. Jalpy, subsidiya qalay payda boldy? Qysqa da núsqa.

Ónerkәsiptik revolusiya bastalghan son, damyghan elderding jalpy ishki ónimindegi auyl sharuashylyghynyng ýlesi azaya berdi. Urbanizasiya prosesi bastaldy. Halyq jappay qalagha kóshe bastady. Shiykizatqa qaraghanda óndelgen tauarlardy óndiru әldeqayda tiyimdi boldy. Auyl sharuashylyghy ónimderin basqa elderden satyp alu tiyimdirek boldy. Búl mynaday mәselelerdi tuyndatty:

- azyq-týlik qauipsizdigi;

- jetkizu túraqsyzdyghy;

- bagha qúbylmalyghy;

- jerding jútandanuy;

- adamdardyng auyldan qalagha kóship ketui;

- basqa da mәseleler.

Múnday mәselelerdi sheshu ýshin damyghan elderding ýkimetteri kedendik qorghanys bajdaryn engize bastady. Biraq búl ózara saudany tejep, auyl sharuashylyghynyng damuyna kedergi keltirdi. Sodan keyin ýkimetter auyl sharuashylyghy óndirisining rentabelidigin arttyru ýshin óndirushilerge subsidiya beru kerek dep sheshedi. Osy arqyly auyl sharuashylyghy ónimderin kóbirek shygharugha degen yntasyn arttyrdy. Múnday sharalardyng auyl sharuashylyghy ónimderining kóbengine týrtki bolghany sózsiz. Sonyng arqasynda eldi tolyghymen qamtamasyz etip, artylghanyn basqa elderge sata bastady. Sóitip, ýkimetterinen subsidiya alatyn damyghan elderding óndirushileri basqa elderding naryghyn onay jaulap aldy.

Keyinnen damushy elder de óndiris oryndary toqtap qalmauy ýshin óz óndirushilerine subsidiya bere bastady. Osylaysha, auyl sharuashylyghyndaghy bәsekelestik óndirushilerding tiyimdiligi túrghysynan ólshenetin naryqtyq bәsekeden ýkimettik subsidiyalar bәsekesine auysty.

Eger Qazaqstan ózining auyl sharuashylyghyna subsidiya berudi toqtatsa, onda eki-ýsh jyldan keyin-aq bәrin importtaytyn elge ainalamyz.
Búl óndirushiler dúrys júmys jasamaghany ýshin emes, sheteldik óndirushiler óz ýkimetterinen qomaqty qarjylay qoldau kórgendikten osylay bolady. Mine, osy jerden ekinshi súraqtyng da jauaby shyghady. Qazaqstangha әkelinetin amerikalyq tauyq san etteri ne ýshin arzan? Óitkeni amerikalyq óndirushilerding subsidiyalary bizdikinen әldeqayda joghary. Sondyqtan da olar bizge tauyq san etterin arzan sata alady.

Qosymsha aqparat:
Reseyde et jәne mal sharuashylyghynyng ónimderine beriletin subsidiyalardyng jiyntyq dengeyi Qazaqstandikine qaraghanda eki ese joghary. Sondyqtan da olar 17 jyl ishinde tauyq eti óndirisin 5,7 ese úlghaytty. Al Belorussiyada keybir óndiristerge beriletin subsidiya mólsheri bizdikinen 4 ese joghary.

Nege biz importtyng qúrsauynan bosap shygha almaymyz?

1) Sebebi ózge elderge qaraghanda bizde subsidiya dengeyi әldeqayda tómen.

2) Jemqorlyqtyng kesirinen, subsidiyalar tiyimdi júmys isteytin óndirushilerge jetip barmaydy.

3) Óndirisimizdi damytpay túryp DSÚ-gha kirdik, endi DSÚ erejesine sәikes, óndirushilerimizge tikeley subsidiya bere almaymyz.

Marghúlan Seysembaydyng әleumettik jelidegi paraqshasynan

Abai.kz

6 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1559
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2249
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3498