سەنبى, 20 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 3687 0 پىكىر 1 تامىز, 2011 ساعات 07:51

عادىلبەك اكىم. اقش ەكونوميكاسى دەفولتقا ۇشىراۋ مۇمكىن بە؟

2 تامىز اقش مەملەكەتى ءۇشىن شىنىمەن دە «قارالى سەيسەنبى بولۋى مۇمكىن» جانە دە بۇل تەك اتالعان ەلدىڭ ەكونوميكاسى ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار الەم ەكونوميكاسى ءۇشىن دە «قارالى كۇن» بولۋى ابدەن ىقتيمال.  اتالعان كۇنگە دەيىن ءبىر كۇن ۋاقىت قانا قالدى، ال اقش اق ۇيىمەن كونگرەسس اراسىنداعى اۋىر جانە ۇزاققا سوزىلعان كەلىسسوزدەر بىردە ءۇزىلىپ، بىردە جالعاسىپ كەلە جاتىرعانىنا مامىر ايىنىڭ ورتاسىنان بەرى ءبىراز ۋاقىت ءوتتى، الايدا ەكى تاراپتا تولىمدى، ءتۇيىندى ءبىر شەشىمگە كەلە الماي وتىر. اقش بۇل كۇنى ءوزىنىڭ قارىزدىق مىندەتتەمەلەرى بويىنشا تەحنيكالىق دەفولتقا ۇشىرايتىن بولسا، ونىڭ اسەرى بارلىعىنا تيەتىنى بەلگىلى، قازىردىڭ وزىندە الەمنىڭ قور بيرجالارى دەمدەرىن ىشىنە تارتىپ وتىر، دوللاردىڭ باسقا ۆاليۋتالارعا شاققانداعى باعامى تومەندەۋدە. ماسەلەنىڭ باسى 16-شى مامىر كۇنى امەريكا 14,3 تريلليون دوللار بولاتىن  مەجە قويىلعان قارىزى شەكتەن اسىپ كەتتى. پرەزيدەنت وبامانىڭ اكىمشىلىگى مەملەكەتتىك قارىز دەڭگەيىنىڭ كولەمىن 2,4 تريلليون دوللارعا دەيىن ءوسىرۋدى ۇسىنىپ وتىر، ءوز كەزەگىندە وعان كونگرەستە كوپشىلىكتى قۇراپ وتىرعان رەسپۋبليكالىقتار كەلىسىمىن بەرمەي جانە مەملەكەتتىك  شىعىنداردى ازايتۋدى، قىسقارتۋدى تالاپ ەتۋدە. اقش باسشىسى كەلىسسوزدەردىڭ ناتيجەلى بولمايتىنىن تۇسىنگەن بولۋى كەرەك، ەندىگى كەزەكتە ول ءوز سوزدەرىن قارسىلاس پارتيانىڭ وكىلدەرىنە ەمەس، قوعامعا، بۇقاراعا ساراپشى بولۋعا شاقىرىپ وتىر.

2 تامىز اقش مەملەكەتى ءۇشىن شىنىمەن دە «قارالى سەيسەنبى بولۋى مۇمكىن» جانە دە بۇل تەك اتالعان ەلدىڭ ەكونوميكاسى ءۇشىن عانا ەمەس، سونىمەن قاتار الەم ەكونوميكاسى ءۇشىن دە «قارالى كۇن» بولۋى ابدەن ىقتيمال.  اتالعان كۇنگە دەيىن ءبىر كۇن ۋاقىت قانا قالدى، ال اقش اق ۇيىمەن كونگرەسس اراسىنداعى اۋىر جانە ۇزاققا سوزىلعان كەلىسسوزدەر بىردە ءۇزىلىپ، بىردە جالعاسىپ كەلە جاتىرعانىنا مامىر ايىنىڭ ورتاسىنان بەرى ءبىراز ۋاقىت ءوتتى، الايدا ەكى تاراپتا تولىمدى، ءتۇيىندى ءبىر شەشىمگە كەلە الماي وتىر. اقش بۇل كۇنى ءوزىنىڭ قارىزدىق مىندەتتەمەلەرى بويىنشا تەحنيكالىق دەفولتقا ۇشىرايتىن بولسا، ونىڭ اسەرى بارلىعىنا تيەتىنى بەلگىلى، قازىردىڭ وزىندە الەمنىڭ قور بيرجالارى دەمدەرىن ىشىنە تارتىپ وتىر، دوللاردىڭ باسقا ۆاليۋتالارعا شاققانداعى باعامى تومەندەۋدە. ماسەلەنىڭ باسى 16-شى مامىر كۇنى امەريكا 14,3 تريلليون دوللار بولاتىن  مەجە قويىلعان قارىزى شەكتەن اسىپ كەتتى. پرەزيدەنت وبامانىڭ اكىمشىلىگى مەملەكەتتىك قارىز دەڭگەيىنىڭ كولەمىن 2,4 تريلليون دوللارعا دەيىن ءوسىرۋدى ۇسىنىپ وتىر، ءوز كەزەگىندە وعان كونگرەستە كوپشىلىكتى قۇراپ وتىرعان رەسپۋبليكالىقتار كەلىسىمىن بەرمەي جانە مەملەكەتتىك  شىعىنداردى ازايتۋدى، قىسقارتۋدى تالاپ ەتۋدە. اقش باسشىسى كەلىسسوزدەردىڭ ناتيجەلى بولمايتىنىن تۇسىنگەن بولۋى كەرەك، ەندىگى كەزەكتە ول ءوز سوزدەرىن قارسىلاس پارتيانىڭ وكىلدەرىنە ەمەس، قوعامعا، بۇقاراعا ساراپشى بولۋعا شاقىرىپ وتىر. شىنىمەندە جاعدايدى بولجاۋ، ونداي جاعداي بولا قالسا الەمدىك ەكونوميكادا، ونىڭ ىشىندە ءبىزدىڭ ەكونوميكادا نە بولارىن ايتۋ قيىن.

جالپى العاندا تامىز ايى ەكونوميكا ءۇشىن ەڭ قاۋپتى ۋاقىت بولىپ كەلەدى، ونى وسىعان دەيىنگى داعدارىستاردان بايقاۋعا بولادى.

سەرىك احانوۆ، قازاقستان قارجىگەرلەر قاۋىمداستىعىنىڭ كەڭەس توراعاسى:

- مەن بۇنداي جاعداي بولا قالاتىن بولسا، ونىڭ زارداپتارىن كوزگە ەلەستەتە الا المايمىن ماسەلە ناقىت تۇردە تۇر - بايلارعا قويىلىپ وتىرعان سالىقتى كوتەرۋ، نەمەسە  كەدەيلەرگە ارنالعان شىعىنداردى قىسقارتۋ. مەنىڭ ويىمشا، ولار ءبىر شەشىمگە كەلەدى، ورتاق ىمىرا تابادى، اقش تاريحىندا ونداي ساتتەر بۇرىندا بولعان. دەفولت بولۋ قاۋپى جوق، سەبەبى اقش - الەمدەگى جالعىز مىقتى دەرجاۆا، ال دوللار - الەمدىك ۆاليۋتا. ەگەر دە تۇراقتىلىق جوعالىپ، امەريكا قۇندى قاعازدار بويىنشا ءوزىنىڭ مىندەتتەمەلەرىنەن باس تارتاتىن بولسا، ونىڭ ناتيجەلەرى تۋرالى ويلاۋدىڭ ءوزى قورقىنىشتى. مەنىڭ ۇسىنىسىم: جۇماعا دەيىن كۇتەيىك، ولار كەلىسىمگە كەلۋى كەرەك.

«اباي-اقپارات»

0 پىكىر