بەيسەنبى, 25 ءساۋىر 2024
الاساپىران 7237 4 پىكىر 30 قاڭتار, 2019 ساعات 09:13

كوپباەۆ بىزگە قانداي ينتەرناتسيوناليزمدى تارتۋ ەتپەك؟

سوڭعى كەزدەرى رەسەيدىڭ نەويمپەريالىق يدەولوگتارى قولتىعىنا سۋ بۇرىككەن ورىس ءتىلدى قانداستارىمىز – ۇلتشىل ازاماتتارىمىزدىڭ "ستاليندىك تاپتىق فاشيزم مەن گيتلەرلىك ۇلتتىق فاشيزم مايدانىندا اتالارىمىز كولونيالىق اسكەر رەتىندە سوعىستى", "كەڭەس يدەلوگتارى ومىرگە اكەلگەن جالعان اسكەري-ساياسي ميفتەر سانامىزعا ورنىقتىرىلدى، ەندى ودان ارىلايىق" دەگەن ءۋاجدى ميلەتي كونتسەپتسياسىنا قارسى بولىپ كەلەدى. ياعني، قازىر الاش بالاسىنىڭ جەكە ۇلتتىق بولاشاعى ءۇشىن  قاۋىپتى اقپاراتتىق سوعىستى باستالدى.

كوزى اشىق، ۇلتتىڭ سوڭعى 550 جىلدىق ساياسي تاريحىنداعى ورىس شوۆينيزمىنە كەتكەن ەسەسىن جوقتاۋشى ابزال ازاماتتارعا "فاشيستەر" دەگەن قارا كۇيەنى جاعىپ جاتىر. وزدەرىنە بۇيرەگى بۇراتىن باق مىنبەرىنەن "قازاق ەلىندە "فاشيزم" باس كوتەردى!" دەپ وتىرىك ويبايعا باسۋدا. ال، وزدەرىن "ينتەرناتسيوناليستەرىمىز" دەپ اتاپ، باستى يدەولوگتارى باحىتجان كوپباەۆتىڭ توڭىرەگىنە ۇيىسىپ، ەندى پارتيا قۇرامىز دەپ شىرت جۇگىنىپ وتىر.

سونىمەن، "ينتەرناتسيوناليست دەگەن كىمدەر، ءام ينتەرناتسيوناليزم دەگەنىمىز نە؟" دەگەن ساۋالعا جاۋاپ ىزدەپ كورەيىك. ول ساياساتتانۋدا شىنايى جانە جالعان  ينتەرناتسيوناليست (ينتەرناتسيوناليزم) دەپ ەكىگە بولىنەدى. جالعان ينتەرناتسيوناليزم دەپ – وتارلاۋشى ۇلتتىڭ ازازىلدىكپەن وتارلانعان ۇلتتىڭ بەلگىلى ءبىر ينتەلەكتۋالدى زيالى توبىمەن دىنسىزدەنگەن، ءام ۇلتسىزدانعان سيپاتتاعى نە راديكالدىق، نە ليبەرالدى مۇددەلەر توعىسۋ اياسىندا، نە ەل ىشىندە، نە ودان تىسقارى ساياسي اليانس ءتۇزۋىن ايتادى.

شىنايى ينتەرناتسيوناليزم – بەس ءتۇرلى مادەني-تاريحي جىكتەلىستەن تۇرادى: دىندىك، دىلدىك، تىلدىك، تەكتىك جانە يمپەريالىق (تاريحي: وسماندىق پەن ارابتىق; زامانالىق: انگلو-ساكستىق، رەسەيلىك، فرانكتىق، يسپاندىق، قىتايلىق جانە گەرماندىق). دىندىك قازاق ءۇشىن مۇسىلمان مەن كاپىر. دىلدىك ءوز بەن وزگە، ياعني، باتىس پەن شىعىس. تىلدىك – تۇركىلەر، سلاۆياندار، روماندىقتار ت.ت. تەكتىك: ازيات، زاڭگى، ەۋروپالىق.

وسى ۇستانىمداعىلاردى ەشكىم دە ينتەرناتسيوناليست دەپ اتامايدى. ويتكەنى، ايار جالعاندىقپەن بودان ەلدەردىڭ حالقىنىڭ ساناسىنا سىڭىرىلگەن يمپەريالىق قاعيداتقا شەتىن كەلەدى. يسلامداعى ءدىني قارىنداستىقتىڭ ءتۇپ تامىرىنا بارماي، ونداعى مۇسىلماندىققا ەش قاتىسى جوق باسبۇزارلاردىڭ قىلىعىنا وراي كوپشىلىك جاعدايدا – راديكال اتاندىرا سالادى. سونىمەن تمد مۇسىلماندارى راديكالدىققا بەيىم ءدىندى ۇستانۋشى ۇلتتار دەگەن ۇعىم ورىس ءتىلدى قاۋىمنىڭ ساناسىنا ءسىڭىپ، جەكەباستىق دۇنيەتانىمىنا نىق ورنىقتى.

يمپەريالىق ينتەرناتسيوناليزم – بۇرىنعى وتارلاردىڭ (ءوزارا ساياساتتان ادا) مادەني-ەكونوميكالىق ارالاس قۇرالاستىعىنان پايدا بولادى. ماسەلەن – تمد.

ەندى پارەنجەلى تۇمشاسىمەن جۇرتتىڭ ساناسىن شاتىستىرىپ، جادىسىن جاڭىلتقان «جالعان  ينتەرناتسيوناليزمگە» توقتالايىق. ول ليبەرالدى شوۆينيستەر ومىرگە اكەلگەن ينتەرناتسيوناليزم قۇندىلىقتارىن قادىر تۇتۋشى جەرگىلىكتى حالىقتىڭ بەلگىلى ءبىر توبىنىڭ ولسە دە باس تارتپايتىن پوزيتسياسى. ورتالىقتىڭ بۇرىنعى بودان ەلدە زورلىقپەن مۇراعا قالدىرعان مادەني، تىلدىك ورتاسىنىڭ ءبىرجولا جويىلىپ كەتپەي، كەرىسىنشە بارىنشا كەڭەيۋى ءۇشىن بارىن سالۋعا بەيىم «جالعان  ينتەرناتسيوناليستەر» قولدارىنداعى بارشا مۇمكىندىكتى پايدالانىپ قالۋعا تىرىسادى. ەندى ورىس تىلدىلەر ۇلتىسىزدانعان سيپاتتاعى پارتيا قۇرامىز دەپ جانتالاسىپ وتىر. بيلىكتەگىلەر ءبىزدىڭ بۇل ويىمىزدى قۇپتايدى دەپ وزگەلەردى يمانداي ۇيىتۋدا.

بۇعان بەرىلەر ءبىر عانا جاۋاپ بار. اتا زاڭىمىز ۇلتتىق سيپاتتاعى پارتيا قۇرۋعا تىيىم سالدى. قولدانىس اياسىنداعى زاڭنامالاردى پايدالانا وتىرىپ، بارشا ەلىمىزدەگى تۇراتىنداردىڭ الەۋمەتتىك-ەكونوميكالىق مۇددەسىن قورعايتىن قازاق ءتىلدى تاۋەلسىز كاسىپوداق قۇرۋ كەرەك.

جالعان ينتەرناتسيوناليستەر قازاقتى جارعا جىقپاسىن، اعايىن!

ءابىل-سەرىك الياكپار

Abai.kz

4 پىكىر