سارسەنبى, 24 ءساۋىر 2024
جاڭالىقتار 78447 0 پىكىر 16 مامىر, 2009 ساعات 20:14

اباي قۇنانباەۆ

اباي قۇنانباەۆ (1845-1904) – اقىن–اعارتۋشى، جازبا قازاق ادەبيەتىنىڭ، قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فيلوسوف، كومپوزيتور، اۋدارماشى، ساياسي قايراتكەر. اباي اقىندىق شىعارمالارىندا قازاق حالقىنىڭ الەۋمەتتىك، قوعامدىق، مورالدىق ماسەلەلەرىن ارقاۋ ەتەدى. تەرەڭ فيلوسوفيالىق وي مەن ازاماتتىق پافوسقا تولى ونىڭ ولەڭدەرى ەزگى مەن ناداندىققا قارسى كۇرەسكە شاقىرادى. جاڭا زامان اقىنى رەتىندە اباي قازاق ادەبيەتىندە پوەما جانرىنىڭ ورنىعۋىنا ىقپال ەتتى. ونىڭ پوەمالارىنىڭ مازمۇنى (“ماسعۇد”، “ەسكەندىر”) شىعىس كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ مانەرىمەن ابايدىڭ وزگەشە ويلاۋىمەن قۇرىلعان كوركەمدىك پروزانىڭ دامۋىنا اباي قوسقان ۇلەس ونىڭ “قارا سوزدەرىمەن” باعالانادى، بۇل كىتاپتا ابايدىڭ قوعامدىق-ساياسي كوزقاراسى ايقىن كورسەتىلىپ، كوپتەگەن تاريحي، پەداگوگيكالىق جانە قۇقىقتىق ماسەلەلەر كوتەرىلەدى. ولاردىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى ءتىلدىڭ كوركەمدىگى، مازمۇن بايلىعى، فيلوسوفيالىق تەرەڭدىگى. اقىننىڭ ازاماتتىق بورىش، تۇرمىس ءمانى تۋرالى قاسيەتتى ويلارى جاس ۇرپاققا باعىتتالعان.

اباي قۇنانباەۆ (1845-1904) – اقىن–اعارتۋشى، جازبا قازاق ادەبيەتىنىڭ، قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فيلوسوف، كومپوزيتور، اۋدارماشى، ساياسي قايراتكەر.

اباي قۇنانباەۆ (1845-1904) – اقىن–اعارتۋشى، جازبا قازاق ادەبيەتىنىڭ، قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فيلوسوف، كومپوزيتور، اۋدارماشى، ساياسي قايراتكەر. اباي اقىندىق شىعارمالارىندا قازاق حالقىنىڭ الەۋمەتتىك، قوعامدىق، مورالدىق ماسەلەلەرىن ارقاۋ ەتەدى. تەرەڭ فيلوسوفيالىق وي مەن ازاماتتىق پافوسقا تولى ونىڭ ولەڭدەرى ەزگى مەن ناداندىققا قارسى كۇرەسكە شاقىرادى. جاڭا زامان اقىنى رەتىندە اباي قازاق ادەبيەتىندە پوەما جانرىنىڭ ورنىعۋىنا ىقپال ەتتى. ونىڭ پوەمالارىنىڭ مازمۇنى (“ماسعۇد”، “ەسكەندىر”) شىعىس كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ مانەرىمەن ابايدىڭ وزگەشە ويلاۋىمەن قۇرىلعان كوركەمدىك پروزانىڭ دامۋىنا اباي قوسقان ۇلەس ونىڭ “قارا سوزدەرىمەن” باعالانادى، بۇل كىتاپتا ابايدىڭ قوعامدىق-ساياسي كوزقاراسى ايقىن كورسەتىلىپ، كوپتەگەن تاريحي، پەداگوگيكالىق جانە قۇقىقتىق ماسەلەلەر كوتەرىلەدى. ولاردىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى ءتىلدىڭ كوركەمدىگى، مازمۇن بايلىعى، فيلوسوفيالىق تەرەڭدىگى. اقىننىڭ ازاماتتىق بورىش، تۇرمىس ءمانى تۋرالى قاسيەتتى ويلارى جاس ۇرپاققا باعىتتالعان.

اباي قۇنانباەۆ (1845-1904) – اقىن–اعارتۋشى، جازبا قازاق ادەبيەتىنىڭ، قازاق ادەبي ءتىلىنىڭ نەگىزىن قالاۋشى، فيلوسوف، كومپوزيتور، اۋدارماشى، ساياسي قايراتكەر.

اباي اقىندىق شىعارمالارىندا قازاق حالقىنىڭ الەۋمەتتىك، قوعامدىق، مورالدىق ماسەلەلەرىن ارقاۋ ەتەدى. تەرەڭ فيلوسوفيالىق وي مەن ازاماتتىق پافوسقا تولى ونىڭ ولەڭدەرى ەزگى مەن ناداندىققا قارسى كۇرەسكە شاقىرادى. جاڭا زامان اقىنى رەتىندە اباي قازاق ادەبيەتىندە پوەما جانرىنىڭ ورنىعۋىنا ىقپال ەتتى. ونىڭ پوەمالارىنىڭ مازمۇنى (“ماسعۇد”، “ەسكەندىر”) شىعىس كلاسسيكالىق ادەبيەتىنىڭ مانەرىمەن ابايدىڭ وزگەشە ويلاۋىمەن قۇرىلعان كوركەمدىك پروزانىڭ دامۋىنا اباي قوسقان ۇلەس ونىڭ “قارا سوزدەرىمەن” باعالانادى، بۇل كىتاپتا ابايدىڭ قوعامدىق-ساياسي كوزقاراسى ايقىن كورسەتىلىپ، كوپتەگەن تاريحي، پەداگوگيكالىق جانە قۇقىقتىق ماسەلەلەر كوتەرىلەدى. ولاردىڭ ايرىقشا ەرەكشەلىگى ءتىلدىڭ كوركەمدىگى، مازمۇن بايلىعى، فيلوسوفيالىق تەرەڭدىگى. اقىننىڭ ازاماتتىق بورىش، تۇرمىس ءمانى تۋرالى قاسيەتتى ويلارى جاس ۇرپاققا باعىتتالعان.

ابايدىڭ مۋزىكالىق مۇراسى قازاقتىڭ ۇلتتىق  ونەرى تاريحىندا ەرەكشە  ورىن  الادى. ابايدىڭ اۋەندىك تالانتى حالىقتىق  نەگىزدە دامىپ، اقىننىڭ رۋحاني جان-دۇنيەسى، الەمگە كوزقاراسى ونىڭ ليريكالىق اندەرىندە ايرىقشا كورسەتىلگەن.  ابايدىڭ  “كوزىمنىڭ قاراسى”، “نە ىزدەيسىڭ كوڭىلىم”، “ايتتىم سالەم، قالامقاس”،  “تاتيانانىڭ حاتى”  جانە  ت.ب. اندەرى ارقىلى حالىقتىق ان شىعارماشىلىعىنا جاڭا ىرعاق، انا ءتىلدى كوركەمدىك-ءماندى قولدانۋدىڭ جاڭا قاعيدالارى ەندىرىلدى. اباي حالىقتىق مۋزىكا قورىن ىرعاقتىق ءان ونەرىمەن بايىتا وتىرىپ، جاڭالىق ءىز سالدى.

اباي اندەرىنە م. تولەباەۆ، س. مۇحامەدجانوۆ، ع. جۇبانوۆا، م. قويشىباەۆ، ن. تىلەنديەۆ، ن. مەڭدىعاليەۆ سياقتى كومپوزيتورلار اندەر مەن رومانستار جازدى.

 

0 پىكىر