جۇما, 26 ءساۋىر 2024
ادەبيەت 9767 13 پىكىر 25 تامىز, 2017 ساعات 07:55

تويى بولماعان قىزدىڭ حيكاياسى

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالىنىڭ ەلەكتروندى پوچتاسىنا "مايگۇلدىڭ مايىسقاق ماحابباتى" اتتى ماترەريال كەلىپ ءتۇستى. شاعىن اڭگىمە ۇلگىسىندە جازىلعان دۇنيەنىڭ بۇگىنگى كۇننىڭ كەيبىر سۋرەتتەرىن بوياماسىز كوز الدىمىزعا اكەلگەنى ءۇشىن جاريالاپ وتىرمىز. جەڭىل ءجۇرىس ارقىلى قىزمەتتەن قىزمەتكە ورلەگەن مايگۇلدىڭ تاعدىرى وقىرمانداردى ويلاندىرسا دەگەن نيەتىمىز بار. 

Abai.kz اقپاراتتىق پورتالى

كوكتەمى مەن جازى تۇگىلى كۇزى مەن قىسىنىڭ ءوزى جايماشۋاق جىلى بولىپ كەلەتىن وڭىردە تۋىپ-وسكەندىكتەن بە قايدام، مايگۇل  قولداسىنقىزى جاپباروۆا حانىم تىم ەرتە ەسەيدى. باليعات جاسىنا جەتەر-جەتپەستەن وزگە قاتار-قۇربىلارىنان ەرەكشەلەنىپ تۇراتىن. كەۋدە تۇسىنداعى قوس انارى بۇرتيىپ، بوكسەسى بۇلتيىپ  بوزبالالار مەن جەلىككەن جىگىت-جەلەڭدى ەرىكسىز وزىنە قاراي تارتاتىن. سۇلۋعا سۇقتانبايتىن جان بار ما؟! وعان سىرتتاي عاشىق بولىپ، وزدەرىنشە مەنشىكتەپ جۇرگەن ۇلكەن-كىشى كوپ-ءتىن. مۇنىڭ ۇستىنە اۋەلەتىپ ءان سالىپ، بي بيلەپ، جازۋ-سىزۋدان دا حابارى بار بولاتىن. ءتىپتى مۇنىسىمەن كىشىگىرىم ۇجىمدىق جيناقتا دا كورىنىپ ۇلگەرگەن.

بۇل قىزدىڭ تىم ەرتە ەسەيۋىنىڭ تاعى ءبىر سەبەبى اكەسى قولداسىن اتى شىققان القاش-تۇعىن. اناسى راحيما جەڭىل ءجۇرىستى جان ەدى. اعاسى شەرحان توبەلەستىڭ ءتۇبىن تۇسىرەتىن. اپكەسى كاليما دا جىگىتتەرمەن ءسۇيىسۋ مەن ولاردىڭ قۇشاعىنا قۇلاي كەتۋدىڭ حاس شەبەرى-ءتىن. ارينە، ويرانى تۇسكەن وتباسىنداعى اۋىر اۋرا مەن پەسسيميستىك-پسيحولوگيالىق احۋال بەيجەتكەندى مىنا عاجايىپ ومىردەن بەيتاراپ قالدىرعان. سونىڭ اسەرى بولسا كەرەك، ول كەشقۇرىم مەزگىلدە جىگىتتەرمەن قىدىرۋدى، ايمالاپ ءوبىسۋدى ۇناتاتىن، ءارى ونىسىن وزىنە ەرسى دە كورمەيتىن. عاشىقتىق پەن جىگىتقۇمارلىق دەرتى بويىن بيلەگەن  بويجەتكەننىڭ بۇل قىلىقتارىنا ءاي دەيتىن اجە، قوي دەيتىن قوجا تابىلمايتىن.

ارمان قالا – الماتىداعى مەديتسينا اكادەمياسىن اياقتاپ ۇلگەرمەستەن كوكتوبەنى كەزىپ، توسەك راقاتىن كورىپ قالعان قىزدى ەرىككەنننىڭ ءبارى ەرمەك ەتەتىن. جوعارى كۋرستا وقيتىن جىلتىڭبايلار مەن الىپ قالانىڭ قىلتىڭبايلارى وزدەرىنىڭ ۇشكىر نايزالارىن ونىڭ  كولشىگىنە قايتا-قايتا  باتىرىپ الۋدان استە تايىنبايتىن. اۋىلداعى اتا-اناسى مەن اعا، اپكە، باۋىرلارى ونى ءداۋ دوقتىر بولادى دەپ ءپارۋايلارى پالەك بولىپ جۇرگەن.

ءبىر جولى مىناداي سۇمدىق وقيعا بولدى. سايلاۋعا ءتۇسىپ، باعىن سىناپ كورمەك بولعان ءداۋ دوكەي قاپەلىمدە مايگۇلدى كەزىكتىرىپ قالادى. بۇل كەزدە ول اۋداندىق اۋرۋحانادا قاتارداعى قاراپايىم گينەكولوگ دارىگەر بولىپ ىستەيتىن. «سايلاۋدان وتسەم وتەرمىن، وتپەسەم كەتەرمىن» دەپ جۇرگەن بۋلات مۋسابەكوۆتىڭ ويى كىلت بۇزىلادى. ءتۇر-ءتۇسى كەلىستى سۇلۋدى شىمقالاداعى قوناق ۇيلەردىڭ بىرىنە شاقىرادى. وعان قىمبات كويلەك اپەرىپ، قولىنا ساقينا، موينىنا تروسس، قۇلاعىنا سىرعا سالىپ،  جاتىن بولمەسىنە قاراي سۇيرەي جونەلەدى. قاپەلىمدە ەسىكتى ىشىنەن كىلتتەۋدى دە ۇمىتىپ كەتكەن ەكەن. اراق-شاراپتان الشاقتاپ قاشپايتىن، تەمەكى تارتۋدان تايىنبايتىن بويجەتكەن ەكەۋى ءتۇنى بويى امپەي-جامپەي بولادى. شاشى سەلدىرەگەن، ءتۇر-تۇلعاسى شويىن قاپ-قارا ءداۋ دوكەي اپپاق قارداي ارۋدى  ابدەن مىجعىلاپ، ەزەدى. ۋىلجىعان جاس قىزدىڭ  كولشىگىنە  مالتىعان مىرزا ءوزىنىڭ ۇشكىر نايزاسىن ارەڭ سۋىرىپ الادى. وسى تۇستا بولمەگە كەنەتتەن كىرىپ كەلگەن ماريا مەن سەيىتجان بەتتەرىن باسىپ، بۇرىلىپ تۇرا قاشادى. مايگۇل ولاردان قىمسىنىپ ۇيالسىن با، اپپاق سانىن جالتىراتىپ، ىڭقىلداپ-سىڭقىلداپ  توسەكتەن ازەر كوتەرىلەدى. «مەنى كوردىڭدەر مە؟!» دەگەندەي، قوس قولىن توبەسىنە كوتەرەدى. ءيا، ءدال سول جىلى حالىق قالاۋلىسى بولا الماعان بۋلات وسىلايشا  قالىڭ ەلدى ءبىراز شۋلاتادى. الايدا مايگۇلدەي مايىسىپ تۇرعان جاس ويناس توقال تاپقان ونىڭ ءوز ەسەبى تۇگەل-ءتىن. بايبىشەسىنەن  تىعىلىپ، سىعىلىپ ءجۇرىپ ناقسۇيەرىمەن ءجيى جولىعۋدىڭ امالىن تابادى. تاۋسىلىپ بىتپەيتىن ءىسساپارلار مەن توي-تومالاقتى جەلەۋلەتىپ  ونىمەن ۇشىراسىپ جۇرەدى. وينايدى، كۇلەدى. ارينە،  ولاردىڭ ءوزارا نە ىستەگەندەرىن ءبىر قۇداي عانا بىلەدى.

سول بۋلات «قىرعىن» دەگەن كەرەمەت كىتاپ جازىپ، ونىسىن ۇيالماستان  مايگۇل باس دارىگەر بولىپ قىزمەت ىستەيتىن جۇيكە جۇيەلەرىن ەمدەيتىن اۋرۋحاناعا  دا اكەلىپ تاستايدى. بايتال باستىقتىڭ ايتقانىن ەكى ەتپەيتىن  ماقۇلبايلار الگى كىتاپتى جاپاتارماعاي ساتىپ الادى. جينالعان اقشاعا  اۆتوريتەتتى اۆتور  كوڭىلدەسىنە شۋبا پالتو اپەرەدى.

اۋداندى مىسە تۇتپاعان مايگۇل وبلىسقا قىزمەتكە اۋىسادى. ارينە، بۇعان بۋلاتتىڭ وبلىس اكىمىنە جاساعان ءبىر عانا تەلەفون سوعۋىنىڭ سەپتىگى تيگەن. الدىمەن  ناركولوگيالىق ورتالىققا ءبولىم مەڭگەرۋشىسى بولىپ ورنالاسادى. مۇندا ول  ايدۋللا مەكەنبەكوۆ دەگەن باس دارىگەردىڭ قارماعىنا ءتۇسىپ قالادى. جىلى-جۇمساق ديۆانعا ءبىر اۋناتىپ العاننان كەيىن  مايگۇل ونىڭ جاندى قۋىرشاعىنا اينالعانىن ءوزى  دە سەزبەي قالادى. قىسقاسى، ايدۋللا «جات» دەسە جاتادى، «تۇر» دەسە تۇرادى، «قوي» دەسە قويادى.

ءسويتىپ ءوزارا امپەي-جامپەي بولىپ جۇرگەندە وبلىستىق كلينيكالىق اۋرۋحاناعا باس دارىگەردىڭ ورىنباسارى  بولىپ اۋىسقان ايدۋللا  ناقسۇيەرىن  بىرگە الا  اكەتۋدى دە ۇمىتپايدى. ول ءوزىن «مەديتسينانىڭ مارشالىمىن» دەپ سانايتىن. ارىپتەستەرى بۇل ەكەۋىنىڭ قۇپيا تىرلىكتەرىن بەس ساۋساقتاي جاقسى بىلەتىن. الايدا، ءىش دەرتتەرى ىشىندە بولىپ، اشىق ايتۋعا باتىلى بارمايتىن. جيىن-تويلاردا بىرگە بيلەيتىن. كەزدەسىپ قالسا كادىمگى ەرلى-زايىپتىلارداي قۇشاقتاسىپ، ءسۇيىسىپ سالەمدەسەتىن. كورگەن جۇرت: «اناۋ ءبىر اياعىن سىندىرىپ العان قاعىنعان كارى قاقپاستىڭ مۇنىسى نەسى ەكەن؟!» دەيتىن.

كوپ وتپەستەن  مايگۇل  ونكولگيالىق اۋرۋحاناعا باس دارىگەر بولىپ بارادى. بارعانى قۇرىسىن، ءبىلىمدى دە بىلىكتى كادرلاردى اشىقتان-اشىق قۋدالايدى. ءسويتىپ، كاسىبي ديپلومى جوق، باسقا سالانىڭ ماماندارىن توپىرلاتىپ قىزمەتكە قابىلدايدى.ءۇش ارىپتەن تۇراتىن قۇزىرلى مەكەمەدە ىستەيتىن بىرەۋدىڭ ءىنىسىن جۇمىسقا الىپ،  ونى وزىنە ورىنباسار ەتىپ تاعايىندايدى. قارسى كەلگەندەردىڭ ءبارىنىڭ اپشىسىن قۋىرادى. ءتىپتى  سوناۋ ءبىر كەزدەرى  ناۋقاستىڭ تەمپەراتۋراسىن ولشەپ،  قالاي ۋكول سالۋدى  ۇيرەتكەن ۇستازدارىن دا ايامايدى. وتقا، سوتقا سۇيرەيدى. سونداعى بار سەنگەنى شانشۋعا وتپەي قالعان كارى نايزالى كوكەلەرى-تۇعىن.

مۇنىڭ ءبارىن دە مىسە  تۇتپاعان ول  مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ وبلىستىق كاسىپوداعىنا  ءتورايىم بولىپ سايلانادى. مىڭ سان دارىگەردىڭ توقسان توعىزى عانا  جاقتاپ داۋىس بەرگەنىمەن، جينالىستىڭ القاسىندا وتىرعاندار «وزگە قارسىلاستارىنان كوپ داۋىس جينادى»  دەپ تورايىمدىققا سايلاپ جىبەرەدى. قولىنا قوعامدىق ۇيىمنىڭ ءمورىن ۇستاعان ول وزىنشە تىراشتانىپ بەلسەنەدى. مەديتسينا قىزمەتكەرلەرىنىڭ اراسىندا سپارتاكيادا، سەمينار-ترەنيگ،  فلەش-موب، سان الۋان بايقاۋلار وتكىزۋىمەن كوزگە تۇسەدى. كرەاتيۆتى باسشى اتانادى. ءتىپتى ءوزى ءبىر توپ ناقسۇيەرلەرىن جيناپ الىپ، استانا مەن الماتىداعى تەلەۆيزيالىق بايقاۋلارعا دا قاتىسىپ قايتادى. ونىڭ بۇل قىلىعىن ناعىز پروديۋسەر، شوۋمەن دەرسىڭ.

مايگۇلدىڭ ماڭايىنا مىلقاۋ، مەڭىرەۋ، ماقۇلبايلار جينالا باستايدى. سولاردىڭ ءبىرى  ورىك مالدانوۆ ۇشىنا شىققان جاعىمپاز،  لاۋازىم ءۇشىن قوينىنداعى قاتىنىنا دەيىن ساتىپ جىبەرەتىن سۇمىراي بولىپ شىعادى. بايتال باستىعىنىڭ  ىپ-ىستىق مايقۇيرىعىنا كىرىپ العان ول  وزىن مەنسىنبەگەندەردى قۇرىقتاي جونەلەدى. ولاردى سىرتىنان جامانداپ، قىزمەتتەن قۋادى.

مەديتسينالىق اكادەميانىڭ رەكتورى توعانباي ماياشەۆ پەن وبلىستاعى اسا بەدەلدى پارتيانىڭ باسشىسى، حالىق قالاۋلىسى قۇلاشبەك مادىبەكوۆ تە مايگۇلدىڭ وتتاي ىستىق قۇشاعىندا قورعاسىنداي بالقىپ، تار توسەكتەن تەرلەپ-تەپشىپ شىققانداردىڭ تىزىمىندە تۇر. حالىق قالاۋلىسىنىڭ سەنىمدى كومەكشىسى رۋستام بايىمبەتوۆ تە كوپتى كورگەن كەلىنشەكپەن بىرگە تۇنەۋ باقىتىنا بولەنگەن. بۇعان الماتىدان اۋىپ كەلگەن ءابيت ماستانبەكوۆ ءتارىزدى تاعى بىرەۋدى قوسىڭىزدار.

قىسقاسى، مايگۇلدىڭ ايى وڭىنان تۋىپ تۇر. «اق» دەگەنى العىس، «قارا» دەگەنى قارعىس. كەز كەلگەن ناقسۇيەر كوكەلەرىنىڭ  ءتىلىن تاۋىپ، كوڭىلىن كوتەرۋگە تىم شەبەر-اق. قىزمەتكە وڭكەي  بايىنان اجىراسقان جەسىر، جەڭىل ءجۇرىستى، تەرىس قىلىقتىلاردى جيناپ الىپ،  وندايلارعا قاجەتسىنگەندەردىڭ قىشۋىن قاندىرىپ جۇرگەنىنە ءماز-مەيرام. سوندايلاردىڭ ءبىرى «جىلدىڭ ۇزدىك دارىگەرى» رەتىندە «التىن ينە» جۇلدەسىن جەڭىپ تە العان. ەندى بۇعان كۇلەسىز بە، جىلايسىز با، ەرىك وزىڭىزدە.

نەكە تويى بولماعان، ۇستىنە اق كويلەك، فاتا، قولىنا گۇل ۇستاماعان  مايگۇل مايموڭكەلەپ ءجۇرىپ  ءبىر ەمەس، ءجۇز جىگىتتىڭ، ءجۇز ەمەس، مىڭ مىرزانىڭ كوڭىلىن وپ-وڭاي تاۋىپ  تا ۇلگەرگەن. كادىمگى «مىڭ ءبىر ءتۇن» حيكاياسىنداعىداي كەرەمەت كۇي كەشكەن. ەڭ العاشقى بايى سەرىمبەت مۇساەۆتان   رابيعا ەسىمدى قىزى بار. ونى وزگەلەرگە «ءسىڭلىم» دەپ تانىستىرىپ جۇرەتىن كورىنەدى. ودان كەيىنگى بۋلات، ايدۋللا، قۇلاشبەك، توعانباي، رۋستام، ءابيت، ءبىز بىلە بەرمەيتىن تاعى باسقالار، تاعىسىن سول سياقتىلار،  تولىپ جاتقان سال-سەرىلەرى ابدەن سىلىكپەسىن شىعارعاننان كەيىن بە،  سوڭعى كەزدەرى ساۋىق-سايرانعا، جىگىت اۋلاۋعا كەمىرەك  شىعاتىن كورىنەدى. ايتپەگەندە شە، قىرىقتىڭ قىرقاسىنا شىعىپ، بەلى مەن بۇتى بىرىگىپ كەتكەن كارى قانشىقتى  قايتسىن قاسقالار.  جىلماڭداعان جيىرما جاسار بويجەتكەندەر مەن وتباسىن ويران ەتكەن وتىزداعىلار تۇرعاندا. «ۆ سوروك پيات، ياگودكا وپيات» دەپ ءوزىن-ءوزى جۇباتىپ جۇرگەن جان كەي كەيدە توباسىنا كەلگەندەي بولادى. باسىنا ورامالىن تارتىپ، مەشىت جاعالايدى. ونىسى اللا تاعالادان كەشىرىم سۇراعانى ما، نەسى ەكەن؟!

دەموكراتيا دەمەكشى، اركىم ويىنا كەلگەنىن ىستەيتىن، اركىم  قالاعان ادامىمەن

جۇرەتىن، ويناپ، كۇلەتىن،  ءتىپتى تۇنەپ تە  قالاتىن زىميان زاماندا مايگۇل سەكىلدى  مايمىلدان اۋلاق جۇرىڭدەر، مىرزالار دەمەكشىمىز! ايتپەسە ول  ءبىرىڭدى سەگىز جىلعا سوتتاتىپ، ەندى ءبىرىڭدى تەنتىرەتىپ تەزەك تەرگىزىپ جىبەرۋدەن استە تايىنبايتىن ءتالپىش. مىنا عاجاپ ومىردە  ماحابباتتا جولى بولماعان، تويى بولماعان قىز ءوزىنىڭ بار اشۋ-ىزاسىن اششىلاۋ اراق-شاراپتان، كوك ءتۇتىندى تەمەكىدەن، قالا بەردى جەلىككەن جىگىتتەرگە  قىلماڭداۋمەن عانا تويتارعىسى كەلەتىن ءتارىزدى. ايدىڭ، كۇننىڭ امانىندا وسىنداي اداسۋشىلاردان ساقتاسىن دەيىك، اعايىن!

قايىربەك قالجانوۆ

Abai.kz

 

 

 

 

13 پىكىر