باستىعىمىزدىڭ الدىن «كۇزەتىپ» وتىرعان جىلتىڭ دەگەن شىڭىلتىر قىز ەسىگىمنەن باپتاپ العان باسىن كورسەتىپ:
– بولعان اعاي كابينەتىنە شاقىرىپ جاتىر! – دەدى دە، اياعىنىڭ اراسىندا تاۋىق قىت-قىتتاپ جۇرگەندەي وكشەسى تىق-تىق ەتىپ، «نەگە؟» دەگىزبەي تەز كەتتى.
– جارىقتىق ايتاتىن ءسوزىن تاعى ۇمىتىپ قالماسا ەكەن، – دەپ ويلادىم دا، شاشىمدى جىعىپ، جاعامدى شەرتىپ، كىرپىگىمدى قاعىپ-قاعىپ كىرىپ باردىم. جىگىتتەر دە كۇندەگىدەي تۇگەل جينالىپ بوكەڭنىڭ اۋزىنا قاراپ وتىر ەكەن.
بوكەڭ بىزگە «وسىلاردى قايدان كورىپ ەدىم» دەگەندەي تاڭىرقاي قارايتىن سەكىلدى.
– ءبارىڭ بىردەي توپىرلاپ، جاي جۇرسىڭدەر مە، تۇگە؟ – دەدى بولعان ۇزىن مۇشتەگىنە كيگىزگەن ۇزىن سيگارەتتىڭ كۇلىن ءتۇسىرىپ.
ءبىز اڭ-تاڭبىز.
– ءسىز شاقىرادى دەگەن سوڭ كەلىپ وتىرمىز، بوكە، – دەدى بىرەۋ.
بوكەڭنىڭ دە ەسى ەكەۋ، ءتۇسى تورتەۋ. «وسىلاردى شىنىمەن ءوزىم شاقىرىپ پا ەدىم؟» دەگەندەي الىستان ويلانىپ وتىر. تەمەكىسىنىڭ دە كۇلى ۇزارىپ، قيسىق تۇتىندەپ، بىرگە ويلانعانداي.
– مەن شاقىردى دەيسىڭدەر مە، ەي؟ – دەدى سالدەن سوڭ بوكەڭ.
– ءيا، ءسىز شاقىردى دەگەن سوڭ...
– كىم ايتتى؟
– جىلتىڭ ايتتى.
– ءاي، وسى جىلتىڭ دا مەنى ابدەن جىندى قىلاتىن بولدى. شاقىرشى ءوزىن بەرى!
جىلتىڭ كەلدى.
– جاي ما، اعاي؟
– سەن قىز، قاراعىم، جىندىمىسىڭ؟ كىم شاقىردى مىنالاردى؟
– ءوزىڭىز شاقىر دەدىڭىز عوي.
– قاشان؟
– جاڭا. «ويبۋي، الجىعان باسىم، كوستيۋمىمنىڭ سىرتىنان كوستيۋم كيىپ كەلىپپىن» دەپ بىرەۋىن شەشىپ بىلاي، ەكىنشىسىن شەشىپ بىلاي قويدىڭىز. كۇلدىڭىز. مەن دە كۇلدىم. سوسىن «جىگىتتەردى تەز شاقىرا قويشى!» دەدىڭىز. مەن، مىنە، جيناپ كەلدىم.
بولعان جىلتىڭنىڭ بەت باقتىرماس دالەلىنە «كەت، ي» دەپ ايتا الماي، ەكى كوستيۋمىنە كەزەك-كەزەك قاراپ وتىرىپ قالدى. ءبىز نە كوڭىل ايتارعا، نە ءجونىن ايتارعا ەپ تاپپاي قاڭتارىلىپ وتىرمىز.
– بىردەمە ايتايىن دەپ ۇمىتىپ قالعامىن دا، بار، شارۋالارىڭدى ىستەڭدەر! – دەپ تاراتىپ جىبەردى. «ادام قارتايعاندا ءبىر بالا» دەگەن عوي، جارىقتىق نە ايتقىسى كەلدى ەكەن؟» دەپ ءبارىمىز شىعىسىمەن دالىزدە تەمەكى تارتىپ، شالىمىزدىڭ قىلىعىنا ءماز بولىپ، دابىرلاسىپ تۇر ەدىك، جىلتىڭ ىزىمىزشە جۇگىرىپ كەلىپ: «بوكەڭ شاقىرىپ جاتىر، تەز جۇرىڭدەر!» – دەدى.
ادام جامان ويعا جۇيرىك قوي، «بوكەڭ تالىپ قالدى ما، الدە ودان دا سۇمدىق بىردەمەگە دۋشار بولدى ما، جارىقتىق» دەپ ويلادىق تا، تەمەكىمىزدى تاستاي سالىپ جۇگىردىك. جازىمنان امان ەكەن. بوكەڭ ەكى قولىن ارتىنا ۇستاپ، بولمەدە ارى-بەرى اياڭداپ ءجۇر. مىنە، قىزىق، بوكەڭنىڭ اياعىن كورىپ كۇلىپ جىبەردىك. ءبىر اياعىندا – قىزىل باتەڭكە، ءبىر اياعىندا – قارا باتەڭكە.
– بوكە، موداڭىز قۇتتى بولسىن، جاڭا باتەڭكە العانسىز با؟ – دەدى پوشىم ەلدەن بۇرىن دالدەڭدەپ.
بولعان اياعىنا قاراپ اڭ-تاڭ.
– مۇنىسى نەسى، ا؟ ماسقارا! تۇندە ءبىر ۇيدە قوناقتا بولىپ ەدىم، كەتەردە قالىڭ باتەڭكەنىڭ ىشىنەن ءىلىپ الىپ جۇرە بەرگەنمىن عوي. ۇيات-اي، ءا! يەسى تابانىن قاسىپ جالاڭ-اياق وتىرعان شىعار، تەز دىرداننىڭ ۇيىنە اپارىپ، وزىمدىكىن الا كەل! – دەپ قىزىل باتەڭكەنى باۋىن اعىتپاي، وكشەسىنەن باسىپ شەشتى دە، پوشىمعا نۇسقادى. بەيىم تۇرعان پوشىم بوكەڭنىڭ بۇتىنىڭ اراسىنان قىزىل باتەڭكەنى ءىلىپ الا جۇگىردى. ول ەندى، كور دە تۇر، وسى قىزمەتىن ميات تۇتىپ، ەرتەڭ تۇسكە دەيىن جۇمىسقا كەلمەيدى.
بوكەڭ ءبىر اياعىندا شۇلىق، ءبىر اياعىندا «قۇلىپ»، ءسال اقساڭقىراپ ارى-بەرى ءجۇر. جارىقتىقتىڭ شۇلىعىنان تۇسكەن دىمقىل ىزگە قاراپ ءبىز وتىرمىز.
– بىرەۋدەن جاسىرىنىپ جۇرگەندەي سەندەر وسى مەنىڭ كابينەتىمە كەلىپ، تىعىلاسىڭدار دا وتىراسىڭدار، جۇمىس ىستەمەيسىڭدەر مە، تۇگە؟ – دەگەن بوكەڭ وقىس توقتاپ، بەتىمىزگە قارايدى.
ءبىز «اقىماق» بولىپ بولدىردىق.
– «ايتاقتاي-ايتاقتاي قاسقىردان دا ۇيات بولدى» دەگەندەي، ءوزىڭىز قايتا شاقىرادى دەگەن سوڭ كەلىپ وتىرمىز، – دەدى بىرەۋ.
بوكەڭ ماڭدايىن ەزگىلەپ ءبىراز ويلانىپ قالدى. ەرنىن شىعاردى، قاباعىن ءتۇيدى، كوزىن جۇمدى.
– ءيا، ايتپاقشى، – دەدى ءبىر كەزدە شوشىپ ويانعانداي. – مەن، جىگىتتەر، ۇمىتشاق بولىپ بارا جاتىرمىن، شاماسى، قارتايسام كەرەك. سودان قابىرعاممەن اقىلداسىپ، الجىماي تۇرعاندا پەنسياعا شىعۋعا توقتام جاسادىم. سەندەرگە سونى ايتايىن دەپ...
ءبىز «ادام شارشاسا كۇلەدى» دەگەندەي، كۇلىپ وتىرمىز.
– بوكە-اۋ، جىلدا پەنسياعا شىعايىن دەپ پە ەدىڭىز؟ – دەدى بىرەۋ.
– جىلداسى نەسى، جىندى ما مىناۋ؟
– بوكە، ءسىز قازىر پەنسيادا ءجۇرسىز عوي. ەندى قايداعى پەنسيانى ايتىپ تۇرسىز؟ – دەدى ىشىمىزدەگى كەكسە كىسى.
– ءاي، مىنالار مەنى جىندىحاناعا تۇسىرەتىن شىعار، – دەپ بولعان بارىمىزگە كەزەك-كەزەك قاراپ، قاباق قاقپاي قالشيىپ تۇر.
– وي، جارىقتىق-اي، ءسىز بىلتىر «چەرمەتتەن» شەكپەن كيىپ، پەنسياعا شىقتىڭىز. سودان ء«الى كورسەتەرى كوپ» دەپ، ءسىزدى ءبىزدىڭ مەكەمەنىڭ مەڭگەرۋشىسى ەتىپ سايلادى عوي. ياعني، پەنسياعا شىققاننان كەيىن تاعى جۇمىس ىستەپ، جالاقى تاۋىپ ءجۇرسىز. قايتا-قايتا پەنسياعا شىعىپ، ەكى جەگىڭىز كەلە مە؟ – دەپ الگى كەكسە «شالعان» بولدى.
– شاقىرشى الگى جىلتىڭدى! – دەپ بۇيىردى بولعان.
جىلتىڭ كەلدى.
– ءاي، سەن قىز، انىعىن ايتشى، مەن پەنسياعا شىقتىم با؟
– ءيا، بىلتىر شىققاسىز.
– ەندى مۇندا نە ءبىتىرىپ ءجۇرمىن؟
– جۇمىس ىستەپ ءجۇرسىز.
– جارايدى، بار، كەت ايدا!
جىلتىڭ «ايداپ» كەتتى.
– مەن وسى ۇمىتشاق بولىپ بارامىن. ايتپاقشى، بىلتىر «چەرمەتتەن» پەنسياعا شىققان سوڭ وسىندا كەلگەن ەكەنمىن عوي. باسە، وسى پەنسياعا شىققىم كەلەدى دە تۇرادى. ءجارايدى. ال، جىگىتتەر، جۇمىستارىڭدى ىستەڭدەر. اكەمنىڭ ولگەنىن ەستىرتۋگە كەلگەندەي توپىرلاپ جەتىپ كەلەسىڭدەر دە تۇراسىڭدار. تاراڭدار، تۇگە! ءيا، ايتپاقشى، الگى پاتىڭكى كەلدى مە، بىلىڭدەرشى! – دەپ بولعان ءبارىمىزدى تىرقىراتىپ قۋىپ شىقتى.
«ويناسا بالاسى جەڭەدى، شىنداسا اكەسى جەڭەدى» دەگەن وسى-اۋ. وي، جارىقتىق-اي، امان بول، ايتەۋىر!

جۋرناليست ساكەن سىبانبايدىڭ facebook پاراقشاسىنان الىندى.