جۇما, 19 ءساۋىر 2024
46 - ءسوز 7093 0 پىكىر 31 مامىر, 2016 ساعات 14:19

اشارشىلىقتىڭ ادەبيەتتەگى جالعىز سيمۆولى...

...تۋعان بالاسىن تىرىدەي جەگەن ايەل عانا ما؟

ايتارى جوق، ادەبيەتتەگى ەڭ اۋىر تاقىرىپتاردىڭ ءبىرى – اشارشىلىق. قالامگەر ءۇشىن بۇل ناۋبەتتەن وتكەن دراماتيزمگە، تراگەدياعا، پسيحولوگيالىق كۇيزەلىسكە تولى تاقىرىپ بولسا، ول سوعىس قانا شىعار. 

 بىراق، وسى كۇنى ءبىر تەندەنتسيا پايدا بولدى. سونى ايتقىم كەلدى.

بۇگىنگى اشارشىلىق تۋرالى جازىلىپ جاتقان شىعارمالاردىڭ كوبىسىندەگى سيۋجەت جەلىسى جالعىز بالاسىنىڭ سيراعىن ءمۇجىپ وتىرعان مىسكىن ايەلدىڭ توڭىرەگىندە عانا ءوربيتىن بولدى. ءتىپتى، كەيىنگى كەزدە وسى سيۋجەتپەن اۋەستەنىپ، اۋەيىلەنىپ كەتكەندەيمىز. سوندا قالاي؟ اشارشىلىق ۋاقىتىنداعى قازاقتاردىڭ تاريحي، ادەبي بەينەسى وسى عانا ما؟ سول ءبىر ۇركىندىدە «كاننيبال قازاقتار» تۋعان بالالارىن، ءتۇپ-تۇقيانىن وتقا قاقتاپ جەپ قانا امان قالعان با؟ ونىڭ جالعىز سيمۆولى تۋعان بالاسىنىڭ ەتىن تىرىدەي سىلىپ جەگەن ايەلدەر عانا ما؟ 

اشارشىلىق تۋرالى جازىپ وتىرعاندا وسى تۋرالى دا ءبىر ويلانىپ قويعان دۇرىس شىعار. سەن ەدگار پو قۇساپ ابستراكتى تاقىرىپتى قوزعاپ وتىرعان جوقسىڭ عوي، سەن جۇرتىڭنىڭ تاعدىر تالايىن، تارتقان قاسىرەتىن، تاريحىن جازىپ وتىرسىڭ.

ءبىر شتريح. مىسالى، مەنىڭ اكەم ەشەن 1930 جىلى تۋعان. بولىس-بايدىڭ بالاسى اتانىپ، كامپەسكەگە ءىلىنىپ، تۇقىم-ءزاۋزاتى توز-توزى شىعىپ كەتكەندە، اكەمدى اتاسى كوكەباي بولىستىڭ باس جىلقىشىسى قىرىقباي اسىراپ الادى. اتا-بابا، جەكجات-جۇراعاتىنان ءبىر، اكە-شەشەدەن ەكى ايىرىلعان سول جەتىمەكتى قىرىقباي اتامىز بەن ءبيبى اپامىز باعىپ-قاعىپ جەتكىزدى. ادام قاتارىنا قوستى، اياعىنان تۇرعىزدى. جاندارى ءجانناتتا بولسىن، بۇل كىسىلەر بولماعاندا اكەم دە «قانىپەزەر ءبىر قازاقتىڭ قاندى اۋىزىندا ءمۇجىلىپ» كەتە بەرەر مە ەدى. ءبىز بولماس تا ەدىك. ال، مەنىڭ اكەمنىڭ قيلى تاعدىرى سول قيامەت-قايىم جىلدارداعى بار قازاقتىڭ باسىنداعى تاعدىر بولاتىن. ءبىز ءبىر-ءبىرىمىزدىڭ ەتىمىزدى جەپ ەمەس، ەتىمىزدى جەگىزبەي امان قالىپ، ەل بولدىق.

P.S. شاعىن ەموتسيالىق جازبانىڭ ايتقىسى كەلگەنى مىناۋ: 1) ۇلتتىڭ تاريحى، جادى مەن ادامگەرشىلىك تۇرعىسىنان العاندا. سول تاريحتاعى ءبىردى-ەكىلى ۇرەيلى، جانتۇرشىگەرلىك وقيعالاردى سىلەكەيىڭ شۇبىرىپ وتىرىپ قايتا-قايتا جازۋ، ەكى-ءۇش سيۋجەتتىڭ اينالاسىن شيىرلاي بەرۋ – جاڭالىق تا ەمەس، ءوتىمدى دە ەمەس; 2) ادەبيەت تۇرعىسىنان العاندا. جاڭاعىداي «قورقىنىشتى سيۋجەتتەرمەن» ريۋنوسكە اكۋتاگاۆانىڭ «راسەمون قاقپاسىن» وقىپ وسكەن ادامداردى تاڭعالدىرۋ تىپتەن مۇمكىن ەمەس. جازىلۋ ماشىعى ءوز الدىنا...

تالعات ەشەنۇلى

Facebook-تەگى پاراقشاسىنان

0 پىكىر