استانا. 24 مامىر. قازتاگ - ايگۇل تۇلەكباەۆا. باتىس قازاقستاندا اقبوكەندەردىڭ جاپپاي قىرىلۋىن تولىعىمەن زەرتتەۋ ءۇشىن ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا قۇرىلىپ جاتىر، دەپ اشم ورمان جانە اڭ شارۋاشىلىعى كوميتەتىنىڭ توراعا ورىنباسارى قايىربەك مۇساباەۆ ءمالىم ەتتى.

«قازىرگى ۋاقىتتا ەكولوگيالىق اپات اۋقىمىن ەسكەرە وتىرىپ، ... رەسپۋبليكا دەڭگەيىندە كوميسسيا قۇرۋ جونىندە پرەمەر-مينيستر كەڭسەسىنىڭ نۇسقاۋى بار»، - دەدى ق. مۇساباەۆ دۇيسەنبى كۇنگى ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا. ونىڭ ايتۋىنشا، كوميسسياعا اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگىنىڭ (اشم), قورعانىس، تجم، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، عىلىم مەن ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىكتەرى، ۇقك شەكارا قىزمەتى مەن باسقا دا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگان وكىلدەرى كىرەتىن بولادى.

ق. مۇساباەۆتىڭ ايتۋىنشا، «بۇرىندارى اقبوكەندەردىڭ مۇنشاما قىرىلۋى بايقالماعان».

بۇرىن حابارلانعانداي، اقبوكەندەردىڭ قىرىلۋ سەبەبى ينفەكتسيالىق كەسەل - پاستەرەللەز بولعانى انىقتالدى. 

اشم اوك مەملەكەتتىك ينسپەكتسيا توراعا ورىنباسارى احمەتجان سۇلتانوۆتىڭ ايتۋىنشا، كەسەلدىڭ كۇرت وسۋىنە كوكتەم اسەر ەتكەن. «جانۋارلار قىستان السىرەپ شىقتى... كەسەلدىڭ تاسىمالداۋشىلارى توپىراقتا، سۋ قويمالارىندا بولىپ، ولاردى كەمىرگىشتەر دە تاسىمالداۋى مۇمكىن»، - دەيدى ول. 

استانا. 24 مامىر. قازتاگ - ايگۇل تۇلەكباەۆا. باتىس قازاقستاندا اقبوكەندەردىڭ جاپپاي قىرىلۋىن تولىعىمەن زەرتتەۋ ءۇشىن ۆەدومستۆوارالىق كوميسسيا قۇرىلىپ جاتىر، دەپ اشم ورمان جانە اڭ شارۋاشىلىعى كوميتەتىنىڭ توراعا ورىنباسارى قايىربەك مۇساباەۆ ءمالىم ەتتى.

«قازىرگى ۋاقىتتا ەكولوگيالىق اپات اۋقىمىن ەسكەرە وتىرىپ، ... رەسپۋبليكا دەڭگەيىندە كوميسسيا قۇرۋ جونىندە پرەمەر-مينيستر كەڭسەسىنىڭ نۇسقاۋى بار»، - دەدى ق. مۇساباەۆ دۇيسەنبى كۇنگى ءباسپاسوز ءماسليحاتىندا. ونىڭ ايتۋىنشا، كوميسسياعا اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگىنىڭ (اشم), قورعانىس، تجم، قورشاعان ورتانى قورعاۋ، عىلىم مەن ءبىلىم، دەنساۋلىق ساقتاۋ مينيسترلىكتەرى، ۇقك شەكارا قىزمەتى مەن باسقا دا مۇددەلى مەملەكەتتىك ورگان وكىلدەرى كىرەتىن بولادى.

ق. مۇساباەۆتىڭ ايتۋىنشا، «بۇرىندارى اقبوكەندەردىڭ مۇنشاما قىرىلۋى بايقالماعان».

بۇرىن حابارلانعانداي، اقبوكەندەردىڭ قىرىلۋ سەبەبى ينفەكتسيالىق كەسەل - پاستەرەللەز بولعانى انىقتالدى. 

اشم اوك مەملەكەتتىك ينسپەكتسيا توراعا ورىنباسارى احمەتجان سۇلتانوۆتىڭ ايتۋىنشا، كەسەلدىڭ كۇرت وسۋىنە كوكتەم اسەر ەتكەن. «جانۋارلار قىستان السىرەپ شىقتى... كەسەلدىڭ تاسىمالداۋشىلارى توپىراقتا، سۋ قويمالارىندا بولىپ، ولاردى كەمىرگىشتەر دە تاسىمالداۋى مۇمكىن»، - دەيدى ول. 

اۋىل شارۋاشىلىق مينيسترلىگىنىڭ وكىلدەرى دە بقو-نىڭ جانىبەك اۋدانىنىڭ بورسى مەن جاقسىباي اۋىل وكرۋگتارىنان باسقا جەرلەرىندە اقبوكەندەردىڭ ءولۋى بايقالماعانىن ايتادى.

ا. سۇلتانوۆ بۇل تۇستا، «جاپپاي قىرىلۋ سەبەبى الدىن الا ەمەس، كەسىمدى قورىتىندى» ەكەنىن اتاپ ءوتتى. سونىمەن قاتار، ول «جاپپاي قىرىلۋعا ۋلانۋ دا جاناما اسەر ەتۋى مۇمكىندىگىن» مويىندادى.

«ۋلانۋ كەزىندە جانۋار اعزاسى السىرەپ، ونداعى بار قوزدىرعىش ينفەكتسيا تۇرىندە كورىنۋى ىقتيمال»، - دەدى ول. بىراق ول بۇل تۋرالى ناقتى ايتۋ ءالى ەرتە ەكەنىن جەتكىزدى. «زەرتتەۋلەر جۇرگىزىلۋدە، ەگەر وسىنداي ناتيجە الىنعان بولسا، ءبىز جاريالايمىز. بىراق بۇگىنگە قىرىلۋ سەبەبى - پاستەرەللەز»، - دەدى ول. ونىڭ ايتۋىنشا، ولگەن اقبوكەندەردىڭ سانى 3 مىڭ 271 باس.

بۇرىن حابارلانعانداي، اقبوكەندەر جاپپاي قىرىلعان وڭىردە دەزينفەكتسيالىق شارالار، ولىكتەردى كومۋ، سونداي-اق ءۇي جانۋارلارىن ۆاكتسيناتسيالاۋ جۇمىستارى جۇرگىزىلىپ جاتىر. جاپپاي قىرىلۋ ورىندارىنان توپىراق، سۋ مەن ءشوپ نۇسقالارى الىنىپ، وبلىستىق زەرتحاناعا جىبەرىلدى. «مۇنداي نۇسقالار رەسپۋبليكالىق رەفەرەنتس-زەرتحاناعا دا جەتكىزىلدى».

ەسكە سالا كەتسەك، باتىس قازاقستان وبلىسىندا (بقو) جانىبەك اۋدانىنداعى قاراوبا، جانىبەك، تالوۆكا ەلدى مەكەندەرىنىڭ ماڭىندا 3,2 مىڭ باس اقبوكەن ولىگى انىقتالدى. 

ۆەتەرينارلاردىڭ مالىمەتتەرىنشە اقبوكەندەردە ۋلانۋ بەلگىلەرى انىق.

قر اشم-ءنىڭ ورمان جانە اڭ شارۋاشىلىعى كوميتەتىنىڭ توراعاسى ەرلان نىسانباەۆ وتكەن جۇما كۇنى «اقبوكەندەردىڭ جاپپاي قىرىلۋ فاكتىسى بويىنشا زەرتحانالىق تەكسەرۋدەن سوڭ مىندەتتى تۇردە قىلمىستىق ءىس اشىلاتىنىن» ءمالىم ەتكەن. 

پاستەرەلليوز - گەمورراگيالىق سەپتيتسەميا (قاننىڭ ۋلانۋى), ادام مەن جانۋارلاردىڭ ينفەكتسيالىق كەسەلى. ول قان ۋلانۋى مەن تىنىس الۋ جولدارىنىڭ كىلەگەي قابىرشىقتارى مەن ىشەكتىڭ قابىنۋى جانە سونداي-اق وكپە قابىنۋى مەن ءىسىنۋى ارقىلى كورىنەدى. بۇل كەسەلدىڭ قوزدىرعىشى - پاستەررەللا باكتەرياسى. قوزدىرعىش كوزدەرى - اۋرۋ جانە اۋىرعان مالدار.