جۇما, 19 ءساۋىر 2024
46 - ءسوز 6359 0 پىكىر 28 مامىر, 2014 ساعات 13:10

باۋىرجان باباجانۇلى. قامشى قۇدىرەتى

(باللادا)

القيسسا، ءبىز بىلمەيتىن زامان ەكەن،
ارينە، ۋاقىت — باسقا، سانا — بوتەن.
اتى دا ۇمىتىلعان ءبىر تۇبەكتە،
وقيعا ءوتتى دەيدى الابوتەن.

سەسكەندىرگەن داڭقىمەن اتىراپتى،
ءوزى مىقتى، حالقى دا باقۋاتتى.
ءبىر ءباھادۇر حان بوپتى.
قارسى كەلگەن
دۇشپاننىڭ قابىرعاسى قاقىراپتى.

— «تاعاتىن مىندەرىڭ عوي، ىلعي ماعان،
ەستىگەن سايىن ىشتەي ءبىر قينالام،
ال بولسىن دەگەندەرىڭ! ءشار سالام»، — دەپ،
باسىپ العان ەلدەردەن قۇل جيناعان.

وسىلاي ءبىر ەرمەكتى تاپتى دەيدى،
حالقى دا حان قاباعىن باقتى دەيدى.
تەك: «قۇلدى جيناي بەرگەن دۇرىس ەمەس...»
ءبىر اقساقال قارسى ءۋاج ايتتى دەيدى.

قامقا تونى ءسال سىرعىپ يىعىنان،
كوڭلى قالىپ، بيلەردىڭ جيىنىنان.
«قۇلدان قورقىپ...
الجىعان دەگەن — وسى»
حان مىسقىلداپ كۇلەدى ميىعىنان.

بۇيرىق بار:
«ەز!
اياما!
جانشى!» — دەگەن،
«قاشقان جاۋعا قاتىن دا ەر».
السىرەگەن،
قۇلعا ءبارى ءماتىبي.
جاساۋىلدار،
بورىكتىرىپ سابايدى قامشىمەنەن...

سەگىز ءورىم ءبۇزاۋتىس ىسقىرادى،
ىسقىرعان سايىن قۇلدار ىشقىنادى.
قارسىلاسىپ كورگەندەر بولىپ ەدى،
ۇزاماي قالىبىنا ءتۇستى ءبارى.

ءبىر كۇنى حان جورىققا تاعى اتتاندى،
كورشى ەلدى جاۋلاماققا تالاپتاندى.
قالىڭ قول جوڭكىلگەندە، ارتتاعى ەلگە،
ازعانتاي جاساق قانا قاراپ قالدى.

قالىڭ قۇلدىڭ كوزى ەندى جاندى دەيدى،
قول كەتكەسىن باستادى لاڭدى دەيدى.
از جاساقتى قىرىپ ساپ، قولدارىنا،
ءبىر كۇنى ەل بيلىگىن الدى دەيدى.

ۋاي، دۇنيە-اي، ارۋ قانداي، مىستان قانداي،
باق جانسا، قۇل قولىنا قۇس قونعانداي.
الشاڭ باسىپ...
كەشتە حان توسەگىندە،
حانىمىن ىڭىرسىتىپ، قۇشقان قانداي.

كىلەڭ قۇل قارقىلدايدى، جىرقىلدايدى،
جاراسار ءبارى...
بولسا، ۇرتىڭ مايلى...
كەشەگى سالەم الماس حانشالارىڭ،
قوينىندا قارا قۇلدىڭ بۇلتىڭدايدى...

قۇل كەشەگى باعلاندى تەپكىلەيدى،
ازارى بۇل ناۋبەتتىڭ ءوتتى دەيدى...
«وسىلاي دا وسىلاي بوپ جاتىر...» — دەپ،
حانعا دا ەلدەن حابار جەتتى دەيدى.

ول دەرەۋ بۇرعان ەكەن اتتىڭ باسىن،
قۇدايىم ىسكە وسىنداي تاپ قىلعاسىن...
قۇلدارعا كەشىرىم جوق!
موينىنداعى
قۇرىقتى حان تاعىنا لاقتىرعاسىن...

قىرامىز ءبارىن تۇگەل دەسكەن دەيدى،
...قۇلدار دا حان قولىنان سەسكەنبەيدى.
قىل اۋىزدان كۇتىپ اپ كوپ جاساقتى،
قيان-كەسكى ايقاستا دەس بەرمەيدى.

يىقتان ءبىر الباستى باستى دەيدى،
حاننىڭ قولى شەگىنىپ، قاشتى دەيدى.
جالت بۇرىلعان اسكەردىڭ ءتۇرىن كورىپ،
نە ىستەرىن بىلمەي ول ساستى دەيدى.

كەنەت...
كەنەت...
قارقىلداپ كۇلدى دەيدى،
(مۇندايدى ەسى اۋىستى، جىندى دەيدى).
ءۋازىر بىتكەن جولاماي...
سول كەزدەرى
ءبىر بالا حان الدىنا كىردى دەيدى.

حان يەم، اۋەلى اللا دەپ ايتايىن،
سودان سوڭ ەلدىڭ قامىن جەپ ايتايىن.
بالا دەمەي، سوزىمە قۇلاق تۇرسەڭ،
دۇشپاندى جەڭەر جولدى مەن ايتايىن.

بالا دا باتىل ەكەن، تارتىنبايدى،
ەكى كوز ەكى الماستاي جارقىلدايدى.
ۋازىردەن، قولباسشىدان قايران بولماي،
بالانىڭ اڭگىمەسىن حان تىڭدايدى.

سودان سوڭ دەرەۋ قولدى جيدى دەيدى،
باسقا زامان ءتۇسىپ تۇر قيلى دەيدى.
«اقىل — جاستان» — دەگەن ءسوز راس ەكەن،
بالا ارقىلى بەردى اللا سىيدى دەيدى.

ال ەندى، جارشىلارىم، جار سالىڭدار،
اسكەرىم، جاۋعا قاراي قارسى اعىڭدار.
قىلىش، سۇڭگى، نايزانىڭ ءبارىن تاستاپ،
تەك قانا قولدارىڭا قامشى الىڭدار.

حان ءسوزى ەكى بولماس.
بارسىن ەرلەر،
قيقۋلاپ، ۇلى ايقايعا سالسىن ەرلەر،
قۇيعىتىپ كەلە جاتىر، مىنە، ۇرانداپ،
نايزاگەر ەمەس، كىلەڭ قامشىگەرلەر.

حان ءىسى كەنەت وڭعا باستى دەيدى،
بالا ايتقان ايلا ىسكە استى دەيدى.
قامشىنى كورگەن ساتتە-اق قالىڭ قۇلدىڭ،
زارەسى ۇشىپ، قۇتتارى قاشتى دەيدى.

ءبىر-بىرلەپ قۋىپ جەتىپ، قۇرىقتايدى...
تاريحتىڭ تاعىلىمىن كىم ۇقپايدى:
يىعىنا التىن تون ىلسە-داعى،
قۇل ەشقاشان قامشىنى ۇمىتپايدى.

...كوز الدىمدا قيقۋلاپ سايگۇلىكتەر،
تۇرسا-داعى كەيدە ويدى قايعى بۇكتەر.
وسى اڭىز ەسىمە ىلعي تۇسە بەردى،
...ەشتەڭە ايتقان جوقپىن، ءاي، جىگىتتەر.

 

0 پىكىر