جۇما, 29 ناۋرىز 2024
بيلىك 17111 0 پىكىر 24 تامىز, 2014 ساعات 14:55

ەۋرازيالىق يدەيا: ءمانى مەن قۇندىلىعى

 

ەرەكشە گەوگرافيالىق دۇنيە ىسپەتتى ەۋرازيا تۇرعىندارى نە باتىس ەۋروپالىقتارعا، نە قيىر نەمەسە وڭتۇستىك-شىعىس ازياتتارىنا ۇقسامايدى. ەۋرازيالىق حالىقتاردا سلاۆيانداردىڭ جانە تۇراندىقتاردىڭ ەرەكشەلىكتەرى ارالاس بولادى. وسىدان بارىپ «شىعىس-باتىس» جۇيەسىندە قازاقستان مەن رەسەيدىڭ ورنى جونىندەگى ماسەلە شەشىلۋى كەرەك. قازاقستان مەن رەسەي – باتىس تا جانە شىعىس تا ەمەس. ولار ەۋرازياعا جاتادى جانە ءبىرتۇتاس سلاۆياندىق-تۇراندىق ايىرماشىلىقتى بىلدىرەدى. باتىس (ورىس) مادەنيەتىندە شىعىس اۋەندەرى، كەرىسىنشە، شىعىس مادەنيەتىندە باتىس اۋەندەرى مەن ەلەمەنتتەرى كەزدەسەدى. بۇل ورىس جانە باسقا ەۋرازيالىق مادەنيەتتىڭ ۇقساستىعىمەن، ولاردىڭ تاريحي استاسۋىمەن، ءتىپتى ورىستاردىڭ تۇرىكتەرمەن، ۋگرو-فيندەرمەن، موڭعولدارمەن تاريحي دوستاستىق بايلانىستارىمەن دالەلدەنەدى.

ەۋرازياشىلدىق «كوپ حالىقتى ۇلت» (نەمەسە ل.ن.گۋميلەۆتىڭ كەيىنگى «ەۋرازيالىق سۋپەرەتنوس» اتاۋىن پايدالانساق) ءبىرتۇتاس ۇيلەسىمدىلىك قۇرامىنداعى ءاربىر حالىقتىڭ قۇقىعى مەن ەرەكشەلىگىن مويىندايدى. بۇل مۇراتتىڭ نەگىزىن سالۋشىلار كوپ ۇلتتى ەۋرازيالىق مادەنيەتتىڭ نەگىزى «ماتەريالدىق بازا» نەمەسە «مەملەكەت الدىندا باس يۋشىلىك» ەمەس، ەڭ الدىمەن رۋحانيات جانە رۋحتىڭ بيىكتىگى بولۋى كەرەك دەپ ءتۇسىندى. وسىعان وراي «ەۋرازيا فيلوسوفياسى»، «ەۋرازيا كوپ حالىقتى ۇلتىنىڭ فيلوسوفياسى» سياقتى جاڭا تەرمين ەنگىزۋ قاجەت سياقتى. ءومىردى ورنىقتىرۋدىڭ سىرتقى فورماسىنا قارايلاۋشىلىق پەن مەملەكەت الدىندا باس يۋشىلىك – بۇل باتىستىڭ تاڭداپ العان جولى، ول رۋحانياتتى، وزىنە ءتان ما­­دەنيەت تولتۋمالىلىعىن جوق­­قا شىعارادى. باتىسقا دەگەن كىرپيازدىق جانە باتىس­تىق تسەنتريزمدى سىناۋ ەۋرازيا قوز­عالىسى وكىلدەرىنىڭ كوممۋنيستىك رەسەيدى، ماركسيزم مەن بولشە­ۆيزمدى سىناۋىمەن بايلانىس­تى بولدى. ولاردىڭ پىكىرىنشە، قازان توڭكەرىسى ەلدى تولىعىمەن الەمدىك وركەنيەتتىك دامۋ جولىنان شىعارىپ تاستاپ، باتىستىڭ تۇيىققا تىرەلگەن، رۋحتان ادا جولىنا اپارىپ تىعىرىققا تىرەدى.

العاشقى ەۋرازيالىقتار ەڭبەگىندە ەۋرازيا دوكتريناسى ماسەلەلەرىنىڭ بارلىق – گەوگرافيالىق، تاريحي، ساياسي جانە ت.ب. قىرلارى  ءسوز ەتىلگەنىمەن، باستى باعىتى تۇپكىلىكتى تۇردە ايقىندالعان جوق. «ەۋرازيا» دەگەن ۇعىمنىڭ ءوزى ءدۇدامال جاعدايدا قالدى. ول ەۋروپالىقتار ءۇشىن ەۋروپا مەن ازياعا قاتىستى دۇنيەنىڭ تۇرعىسىنان بىرەسە ء«ۇشىنشى»، بىرەسە ازياتتىق باستامانىڭ باسىمدىعىنا بايلانىستى ولاردىڭ سينتەزى بولدى.

كوپ حالىقتىق ەۋرازيالىق سۋپەرەتنوس وكىلدەرىنىڭ وزىندىك ەتنومادەني بىرەگەيلىگىنە جانە يدەولوگياعا كەرەعار رۋحانياتقا ەرەكشە ءمان بەرەتىنىن ۇمىتا وتىرىپ، ەۋرازياشىلدىق كوبىنە-كوپ توتاليتارلىق يدەولوگيامەن تەڭەستىرىلدى. ەۋرازياشىلدىق ماسەلەسى ءوز ىشىنە گەوگرافيالىق، تاريحي، الەۋمەتتىك، گەوساياسي، ەتنولوگيالىق، ەتنوپسيحو­لوگيا­لىق جاقتاردى، ياعني تابيعي ورتامەن، ادامنىڭ قوعامدىق دامۋىمەن جانە ونىڭ ىشكى رۋحاني الەمىمەن بايلانىستى نارسەنىڭ ءبارىن سىڭىرەدى. «ەۋرازياشىلدىق» دەگەن ءسوز «ەۋروپا» مەن «ازيا­نى» بىرىكتىرەدى، بىراق ولار فيلو­سوفيالىق ءمانى جاعىنان «باتىس» پەن «شىعىس» دەگەن كەڭ جانە مازمۇندى ۇعىمدى بىلدىرەدى.

بۇلاردىڭ ءمانىن اشا وتىرىپ، باتىس پەن شىعىس ءوزىنىڭ دۇنيەگە قاتىستىلىق قاعيداسى، ياعني دۇنيەدەگى كوزقاراس پەن ومىرلىك-پراكتيكالىق باعدارلاماسى تۇرعىسىنان ءبىر-بىرىنە تىكەلەي قاراما-قارسى بولىپ كورىنەدى.

دۇنيەگە باتىستىق قاتىناس جانە ودان تۋىندايتىن نەگىزگى يدەيا ادامدى قورشاعان دۇنيەنىڭ جەتىلمەگەندىگىن جانە ادامنىڭ الەۋمەتتىك قاجەتتىلىكتەرىنە تولىق جاۋاپ بەرمەيتىنىن ايقىن­دايدى. دەمەك، دۇنيە ودان ءارى جاقسارۋدى، قايتا قۇرۋدى، ودان ءارى تولىعىراق قالىپتاستىرۋدى قاجەت ەتەدى. باسقاشا ايتقاندا، باتىستىق دۇنيەگە قاتىناستىڭ باستى قاعيداسى – زاتتىق-پراك­تي­كالىق، ماتەريالدىق ءىس-قيمىل.

ونىڭ ماقساتى – سىرتقى دۇنيەنى وزىنە بارىنشا باعىندىرۋ جانە ونى ادامنىڭ الەۋمەتتىك يەمدەنۋىنە جانە ۇستەمدىك ەتۋىنە قاراي باعىندىرۋ.

دۇنيەگە شىعىستىق قاتىناس­تى الساق، ول قاراما-قارسى نەگىزگە اياق تىرەيدى جانە تۇبىرىنەن باسقا ماقساتقا باعىتتالعان. شىعىس ادامى ءۇشىن الەم شەكسىز، سوندىقتان دا ول ءوزىنىڭ بويىنا بارلىعىن جيناقتايدى. ەندەشە ول دۇنيەنى قايتا قۇرۋدى قاجەت ەتپەيدى. دۇنيەنى ەمەس، ادامدى، ونىڭ ساناسىن وزگەرتۋدى تالاپ ەتەدى. ماتەريالدىق-تاندىك قانا ەمەس، سونداي-اق ءبىر مەزگىلدە رۋح­اني جاندى نارسە بولا تۇ­رىپ، ادام ءوزىنىڭ فيزيكالىق شەك­تەلۋىن جانە ءناپسىسىن جەڭىپ شىعۋى جانە تازا رۋح دەڭگەيىنە دەيىن كوتەرىلۋى ءتيىس. سوندىقتان شىعىستىڭ باستى قاعيداسى – ادامنىڭ ءوزىن-ءوزى تانۋى، ءوزىنىڭ ساناسىن جەتىلدىرۋى بولىپ تابىلاتىن ىشكى پسيحولوگيالىق رۋحاني ءىس-ارەكەت.

ەگەر باتىستىڭ ۇرانى: «سىرتقى دۇنيەنى تانىپ، سونىڭ نەگىزىندە ونى قايتا وزگەرت» دەسە، شىعىستىڭ ۇرانى: ء«وزىڭدى ءوزىڭ تانىپ، سونىڭ نەگىزىندە ساناڭدى قايتا وزگەرت». ال ەۋرازيانىڭ ۇرانى: «ىزگىلىك جاساۋ نەمەسە جاقسىلىققا، جاراستىققا، پاراساتتىلىققا ۇمتىلۋ». ۇلى ابايدىڭ سوزىمەن ايتساق: «ادام بول!»، رۋحاني-ادامگەرشىلىك جاعىنان جەتىلگەن، شىعىستىڭ رۋحانياتى مەن باتىستىڭ وزىق تەحنولوگياسىن، اقىل-ويىن بويىنا ءسىڭىرىپ، ەكەۋىن ۇشتاستىرعان تولىققاندى ادام بول!

كونە زاماننان بۇگىنگى كۇنگە دەيىنگى ەۋرازيا قۇرلىعىندا ەڭ شەشۋشى سۋپەرەتنوستار – سلاۆيان جانە تۇران (تۇركى تىلدەس) حالىقتارىنىڭ كەيىنگى ۇرپاققا قالدىرعان باي فيلوسوفيالىق مۇرالارى بار، ولاردىڭ جيىن­تىعىن ەۋرازيا فيلوسوفيا­سى دەۋگە ابدەن بولادى. سون­دىق­تان ەۋرازيا فيلوسوفياسىندا تۇران­دىقتار مەن سلاۆيانداردىڭ فيلوسوفيالىق داستۇر­لەرى اراسىن­داعى سۇح­بات ۇدەرىسى وتە قاجەت. وسىنىڭ ناتيجەسىندە ەۋرا­زيا كونتينەنتىندە مەملە­كەت­ارالىق، ۇلتارالىق جانە كونفەسسياارالىق تۇراقتىلىق پەن قاۋىپسىزدىك، ەندەشە ەۋرا­زيا­لىق رۋحاني كەلىسىم قالىپتاسۋدا.

قازىر حح عاسىرداعى تاجىري­بە­مەن بايىعان ەۋرازيا يدەياسى ونىڭ العاشقى دامۋ كەزەڭىنە قاراعاندا دا كوكەيكەستى بولىپ وتىر. بۇگىنگى كۇنگى جاھاندانۋ زاما­نىندا تۇراقتىلىق پەن قاۋىپ­سىزدىكتى قامتاماسىز ەتۋ تۇر­عىسىنان شىعىس پەن باتىس­تىڭ جاقىنداسۋى ەۋرازيا كونتينەنتى مەملەكەتتەرىنىڭ دۇنيەگە دەگەن قاتىناسى مەن ينتەگراتسياسى ىسپەتتى اسا تاريحي قاجەتتىلىككە اينالۋدا. ەگەر العاشقى ەۋرازياشىلدىق رەسەي يمپەرياسىنىڭ كۇيرەۋىنە جاۋاپ رەتىندە بولسا، قازىرگى ەۋرازياشىلدىق كسرو-نىڭ ىدىراۋى، سونداي-اق بولاشاقتا ورىن الۋى مۇمكىن الەۋمەتتىك-ساياسي كۇيرەۋگە دەگەن اسەر بولۋى مۇمكىن. ەۋرازياشىلدىقتى دۇنيەگە ايرىقشا قاتىناس تۇرىندەگى مادەني-فيلوسوفيالىق دوكترينا، ادام تىرشىلىگىنىڭ ءارتۇرلى تاراپتارىن ۇيلەستىرۋدىڭ بىردەن-ءبىر ءتاسىلى بولار ەدى. ءححى عاسىردا ەۋرازيالىق يدەيانىڭ كەڭ دە تەرەڭ مانگە يە بولۋى دا سوندىقتان. وسىعان وراي ەۋرازيالىق فيلوسوفيا تۋرالى جاڭا زەرتتەۋلەر، ونى باتىس پەن شىعىس مادەنيەتتەرى سۇحباتى اۋقىمىندا تەوريالىق نەگىزدەۋ بۇگىنگى جاھاندانۋ زامانىنىڭ وسكەلەڭ تالابى. باتىس فيلوسوفياسى، شىعىس فيلوسوفياسى سياقتى ەۋرازيا فيلوسوفياسىنىڭ ءومىر ءسۇرۋى زاڭدى. سوندىقتان ەۋرازيالىق يدەيا ەۋرازيا قۇرلىعىنداعى مەملەكەتتەر اراسىنداعى قايشىلىقتاردى شەشۋدىڭ بىردەن-ءبىر ۇيلەسىمدى فورماسى، سونىمەن قاتار، كوپ دەڭگەيلى ينتەگراتسيالىق پروتسەستەردىڭ قاينار كوزى، ەندەشە، كونتينەنتتىك قاۋىپسىزدىك پەن بەيبىتشىلىكتى قامتاماسىز ەتۋدىڭ بىردەن-ءبىر قۇرالى.

قازاقستان رەسپۋبليكاسى – ەۋرا­زيالىق ەل، ەندەشە، وعان ەۋرا­زيالىق يدەياسى باسقا­لارعا قاراعاندا وتە جاقىن. ەۋرازيالىق يدەيا ەۋروپا مەن ازيانى بىرىكتىرەدى،بىراق ولار ءوزىنىڭ فيلوسوفيالىق ءمانى تۇرعىسىندا باتىس پەن شىعىس دەگەن تەرەڭ ۇعىمدى بىرىكتىرەدى. ءبىزدىڭ تاۋەلسىز مەملەكەتىمىز گەوگرافيالىق تۇرعىدان عانا ەمەس، دەموگرافيالىق جانە مادەني تۇرعىدان دا ەۋروپا مەن ازيا، حريستياندىق پەن يسلامنىڭ تاريحي الەمى ارالىعىندا جاتىر.ەۋرازيا كەڭىستىگى بويىنشا ءبىزدىڭ ەلىمىزدە عانا سلاۆياندار مەن تۇركىلەردىڭ ءىس جۇزىندەگى سۇحباتى ارقىلى ۇيلەسىمدى قاتىناسى، دوستىعى، يسلام مەن حريستياندىق اراسىنداعى رۋحاني كەلىسىم ىسكە اسىپ وتىر. وسىنىڭ ارقاسىندا ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق، قازاقستان، بەلارۋس، رەسەي سياقتى ءۇش مەملەكەتتىڭ كەدەن وداعى سياقتى ايماقتىق ۇيىمدار قۇرىلىپ، جاھاندانۋ پروتسەسىنىڭ زياندى سالدارلارىنا توسقاۋىل قويىلۋدا. ەۋرازيالىق يدەيا دەگەنىمىز، مادەني ارتۇرلىلىكتىڭ بىرلىگى. بىرلىك دەگەندى كوپتۇرلىلىكتىڭ ىشكى ۇيلەسىمدى بايلانىسى، بىرلىكتەگى كوپتۇرلىلىك دەپ تۇسىنەمىز. سون­دىقتان ونى كوپتۇرلىلىكتىڭ دامۋى رەتىندە تۇسىنۋگە بولادى.

ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداق جاڭا جۇمىس ورىندارىن اشۋعا، رەسەيمەن بىرلەسكەن كاسىپ­ورىندار اشۋعا، وندىرىلگەن ءونىم­نىڭ ساپاسىن ارتتىرۋعا سەپتىگىن تيگىزەدى. سونىمەن قاتار، تمد ەلدەرى اراسىنداعى ءوزارا اسەرگە قوسىمشا سەرپىلىس بەرەدى.

قازاقستان ءوزىنىڭ ۇلتتىق زاڭ­دارىن ەۋروپالىق ستاندارتتار­عا جاقىنداستىرادى. رەسەيگە قاجەتتى ەلىمىزدىڭ ەتنوسارالىق جانە كونفەسسيالىق كەلىسىمدى قامتاماسىز ەتۋدەگى تاجىريبەسىن ەسكەرە وتىرىپ، ەۋرازيا كەڭىس­تى­گىندە تولەرانتتىلىق جانە مادەنيەتارالىق سۇحبات ماسە­لەلەرى قازاقستاننىڭ دا باسىم باعىتتارىنىڭ ءبىرى. قازاقستان مەن رەسەي اراسىندا ءوزارا ءبىر-بىرىمىزگە پايدالى ىستەر بار. مىسالى، بىزگە رەسەيدىڭ مەم­لەكەتتىك-كونفەسسيونالدىق سەرىك­تەستىك تاجىريبەسى قىزعى­لىق­تى. سونىمەن قاتار، ەكى ەلگە ەتنوس­ارالىق قاتىناستار سالاسىندا قىزمەت اتقاراتىن ازاماتتىق قوعامنىڭ ينستيتۋتتارىنىڭ ءوزارا اسەرى جانە ۇيلەسىمدىلىگى  قۇندى. سول سياقتى ەۋرازيالىق ىنتىماقتاستىقتا، سونىڭ ىشىندە قازاقستان مەن رەسەي اراسىنداعى گۋمانيتارلىق ىنتىماقتاستىقتا ايماقتىق دەڭگەيدە عانا شەشى­مىن تاباتىن ميگراتسيا ماسە­لەسى باسىم باعىتتىڭ ءبىرى. قا­زاق­ستان وركەنيەتتى ميگراتسيا­نى قولدايدى. بەلارۋس، قازاق­ستان، رەسەي اراسىنداعى ءبىرتۇتاس ەكونوميكالىق كەڭىستىكتى قالىپ­تاستىرۋ شەڭبەرىندە كوپ­تە­گەن ماسەلەلەر شەشىلۋ ۇستىن­دە. اسىرەسە، ەتنوسارالىق جانە كونفەسسياارالىق كەلىسىمنىڭ قازاقستاندىق مودەلىنىڭ حالىق­ارالىق ماڭىزى زور.

ەۋرازياشىلدىق دەگەنىمىز – ول ەڭ الدىمەن بىرلىك دەدىك قوي. ءوز ماعىناسى، ءوزىنىڭ تابيعاتى مەن ءمانى جونىندە دە ول سولاي بولۋى ءتيىس. ەۋرازيالىقتار اكىلى مەن قۇلقىن «جيناقتاۋشى» دەگەن ءبىر عانا سوزبەن بىلدىرەتىنى جايدان-جاي ەمەس. جيناقتاۋشىلىق – كەز كەلگەن ادامعا، مەيلى ول الىس نەمەسە جاقىن بولسىن، ارينە ەگەر ول ادام تابيعاتىنا جات بولماسا، حالىققا نەمەسە مادەنيەتكە اشىقتىق دەگەندى بىلدىرەدى. جيناق­تاۋشىلىق گۋمانيزم مۇرا­تىمەن، ال ءوزىنىڭ ەڭ جوعارى دەڭگەيىندە جالپىادامزاتتىق تۋىسقاندىقپەن جانە جالپى پلا­نەتارلىق مادەنيەتپەن تۇيىسەدى.

ەۋرازيالىق مۇرات شىعىس پەن باتىس مۇراتتارىمەن سا­لىستىرعاندا وزىندىك ەرەكشەلىگى بولا تۇرا، وعان كەرەعارلىق جاسامايدى، ونىمەن بىرگە قاتار تۇر. كەرىسىنشە، ەكى مۇراتتى دا جانداندىرىپ، مادەني-رۋحاني جاعىنان بىرىكتىرەدى. ول دۇنيەنى جاڭعىرتۋ بولىپ تابىلادى جانە ادامدى ءبىر-بىرىنەن الشاقتاتپايدى، كەرىسىنشە، جاقىنداتادى، تولىقتىرادى. باسقاشا ايتقاندا، ادامنىڭ ماتەريالدىق-پراكتيكالىق ءىس-ارەكەتى رۋحاني-ادامگەرشىلىك باستاماسىمەن مولىعادى; ءوز كەزەگىندە ادامنىڭ رۋحاني-ادامگەرشىلىك تۇرعىدان دامۋى دۇنيەدەن سىرت بولۋدى ەمەس، قايتا ول ناقتى ءىس-ارەكەتتى، بولمىستى جاڭعىرتارلىق ارەكەتتى تالاپ ەتەدى. وسىلايشا ەۋرازياشىلدىق ءوزىنىڭ ءمانى بويىنشا ادامنىڭ دۇنيەگە قاتىناسىنىڭ ەرەكشە ءتۇرى بولىپ تابىلادى. ول ىسكەرلىك-گۋمانيستىك قۋاتىنا وراي شەكتەن شىعۋدى جەڭۋگە جەتەلەيدى. ياعني، باتىس پەن شىعىستىڭ شەك­تەن شىعۋشىلىعىن جەڭۋ­گە، ءسويتىپ، ءبىر جاعىنان، ماتە­ريال­دىق-پراكتيكالىق قىز­مەت­­تى، ەكىنشى جاقتان، قۇلىق­تىق-رۋحاني مادەنيەتتى بىرىك­تىرۋگە باعىتتايدى. ەۋرازيا­شىل­دى قادامنىڭ دۇنيەگە، جاڭا ءومىر فورماسىنا قاتىناسىنىڭ ءۇشىنشى مىڭجىلدىق تالاپتارىنا تولىق جاۋاپ بەرەرلىك جاڭا ءتاسىلى.

ەۋرازيالىق كەڭىستىكتەگى مەملەكەتارالىق قاتىناستار مەن ينتەگراتسيالىق پروتسەستەردى الساق، ولار ەۋرازياشىلدىقتىڭ تابيعي تەرەڭ ءمانىن كورسەتەدى. ەگەر قازاقستان پرەزيدەنتى ن.نازارباەۆتىڭ ەۋرازيالىق مەملەكەتتەر وداعى جونىندەگى ناقتى مۇراتى تۋرالى ايتار بولساق، ول ساياسي نەمەسە جا­لاڭ سىرتقارى ويلارعا ەمەس، ەۋرازيا حالىقتارىنىڭ ىشكى تەكتىك مادەنيەتى مەن قۇلىقتىق بولمىسىنىڭ جاقىندىعىنا، سلاۆياندار مەن تۋراندىقتاردىڭ ءىس جۇزىندەگى تۋىستىعىنا نەگىزدەلگەن.

ەۋرازياشىلدىق مۇراتى ءبىزدىڭ اۋماقتا گەوساياسي جانە الەۋ­مەتتىك-مادەني كەڭىستىك ششەڭ­بەرىندە تەرەڭ ينتەگراتسيالىق پروتسەستەر باستالاتىن بولاشاعى مول تاريحتىڭ جاڭا فيلوسوفياسى رولىنە ۇمتىلۋى مۇمكىن.

ادام مەن تابيعات، تەحنيكا مەن ادامگەرشىلىك، يسلام مەن حريستياندىق، ۇلتتىق پەن جالپىادامزاتتىق، اتلانتيزم مەن كونتينەنتاليزم اراسىنداعى تەڭسىزدىك اسا زور كۇيرەۋگە، بار­لىق پلانەتانىڭ جويىلۋىنا اپارىپ سوقتىرۋى مۇمكىن. ەۋرازياشىلدىقتى ادامنىڭ دۇنيەگە قاتىناسى تۇرىندەگى مادەني-فيلوسوفيالىق دوكترينا رەتىندە جۇزەگە اسىرۋ وسى تەڭسىزدىكتى جويۋدىڭ باستى جولى، ادام تىرشىلىگىنىڭ ءارتۇرلى تاراپتارىن ۇيلەستىرۋدىڭ ءتاسىلى بولار ەدى. قازىرگى كەزدە قازاقستاندا ەۋرازيالىق مۇراتتىڭ كەڭ دە تە­رەڭ مانگە يە بولۋى دا سوندىقتان.

قازىرگى جاھاندانۋ زامانىندا ەشقانداي مەملەكەت ءوز بەتىنشە جالعىز ءومىر سۇرە المايدى. قازاقستان دا ءوزىنىڭ ۇلتتىق تاۋەلسىزدىگىن ەۋرازيالىق ايماقتاعى رەسەيمەن جانە باسقا ەلدەرمەن كوپدەڭگەيلى ينتەگراتسياعا ءتۇسۋ جانە ءوزىنىڭ ۇلتتىق مۇددەسىن ساقتاۋ ارقىلى عانا ورنىقتى دامي الادى. ەۋرازيالىق ەكونوميكالىق وداققا كىرۋ – بۇل تاۋەلسىزدىكتى نىعايتۋ مەن يننوۆاتسيالىق دامۋدىڭ داڭعىل جولى. سونىمەن، مەملەكەتتىك تاۋەلسىزدىكتى تەك قانا ەۋرازيالىق ينتەگراتسيانى ودان ءارى ورىستەتۋ ارقىلى عانا ساقتاۋعا، نىعايتۋعا جانە دامىتۋعا بولادى.

ابدىمالىك نىسانباەۆ،

ۇعا اكادەميگى.

0 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1582
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2281
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3611