جۇما, 29 ناۋرىز 2024
جاڭالىقتار 4156 1 پىكىر 27 اقپان, 2012 ساعات 04:27

جۇمامۇرات ءشامشى. جەزوكشەلەر جايلاپ بارادى

وسىدان 20 جىل بۇرىن مەكتەپ قابىرعاسىندا، 9 سىنىپتا وقىپ جۇرگەن كەزىم ەدى، سىنىپتاسىم اقان  ىزتەلەۋوۆ ماعان برازيليانىڭ اتاقتى جازۋشىسى پاۋلو كوەلونىڭ «الحيميك» پەن «ۆەرونيكا رەشاەت ۋمەرەت» دەگەن ەكى كىتابىن سىيعا بەرىپ تۇرىپ: «35 ميلليون تارالىممەن شىعىپ گيننەستىڭ رەكورتتار كىتابىنا ەنگەن، 56 تىلگە اۋدارىلعان، وقىپ شىقساڭ قىزىققا باتاسىڭ» دەگەن ەدى.  اقان بەرگەن ەكى كىتاپتى دا وقىپ شىقتىم، ەكىنشىسىندە «ۆەرونيكا» دەگەن قىزدىڭ قىم-قيعاش تاعدىرى باياندالادى.  ۆەرونيكانىڭ ايانىشتى تاعدىرى ادامنىڭ تۇلا بويىن تۇرشىكتىرەدى ەكەن. الايدا، «بۇل وقيعا مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا - بىزگە الىس برازيليا ەلىندەگى  وقيعا عوي» دەپ سول كەزدە ءوزىمدى-ءوزىم جۇباتقان  ەدىم، ەندى مىنە، ارادا 20 جىل وتەر وتپەستە  قازاقستاننىڭ قاي قالاسىندا بولماسىن ۆەرونيكالار قاپتاپ كەتتى.

دەموگراف اقساقالىمىز ماقاش ءتاتىموۆ جەزوكشەلىكتى زاڭداستىرۋ كەرەك دەيدى. بىراق، بۇل ماسەلەگە دەموگرافيالىق تۇرعىدان قارار بولساق، جەزوكشەلىكتىڭ جايىلۋى حالىقتىڭ وسىمىنە زيانىن تيگىزۋدە. ويتكەنى، جەزوكشەلىكتى كاسىپ ەتەتىن قىز-كەلىنشەكتەرىمىز تۇرمىسقا شىقپايدى جانە ومىرگە بالا اكەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە ولار ءتۇرلى اۋرۋلاردى تاسىمالداۋشىلار بولىپ تابىلادى.

وسىدان 20 جىل بۇرىن مەكتەپ قابىرعاسىندا، 9 سىنىپتا وقىپ جۇرگەن كەزىم ەدى، سىنىپتاسىم اقان  ىزتەلەۋوۆ ماعان برازيليانىڭ اتاقتى جازۋشىسى پاۋلو كوەلونىڭ «الحيميك» پەن «ۆەرونيكا رەشاەت ۋمەرەت» دەگەن ەكى كىتابىن سىيعا بەرىپ تۇرىپ: «35 ميلليون تارالىممەن شىعىپ گيننەستىڭ رەكورتتار كىتابىنا ەنگەن، 56 تىلگە اۋدارىلعان، وقىپ شىقساڭ قىزىققا باتاسىڭ» دەگەن ەدى.  اقان بەرگەن ەكى كىتاپتى دا وقىپ شىقتىم، ەكىنشىسىندە «ۆەرونيكا» دەگەن قىزدىڭ قىم-قيعاش تاعدىرى باياندالادى.  ۆەرونيكانىڭ ايانىشتى تاعدىرى ادامنىڭ تۇلا بويىن تۇرشىكتىرەدى ەكەن. الايدا، «بۇل وقيعا مۇحيتتىڭ ارعى جاعىندا - بىزگە الىس برازيليا ەلىندەگى  وقيعا عوي» دەپ سول كەزدە ءوزىمدى-ءوزىم جۇباتقان  ەدىم، ەندى مىنە، ارادا 20 جىل وتەر وتپەستە  قازاقستاننىڭ قاي قالاسىندا بولماسىن ۆەرونيكالار قاپتاپ كەتتى.

دەموگراف اقساقالىمىز ماقاش ءتاتىموۆ جەزوكشەلىكتى زاڭداستىرۋ كەرەك دەيدى. بىراق، بۇل ماسەلەگە دەموگرافيالىق تۇرعىدان قارار بولساق، جەزوكشەلىكتىڭ جايىلۋى حالىقتىڭ وسىمىنە زيانىن تيگىزۋدە. ويتكەنى، جەزوكشەلىكتى كاسىپ ەتەتىن قىز-كەلىنشەكتەرىمىز تۇرمىسقا شىقپايدى جانە ومىرگە بالا اكەلمەيدى. ونىڭ ۇستىنە ولار ءتۇرلى اۋرۋلاردى تاسىمالداۋشىلار بولىپ تابىلادى.

«جەزوكشەلىك پەن سىبايلاس جەمقورلىق ءبىر انادان تۋعانداي ەگىز»، «ەڭ ەجەلگى كاسىپتى ەشكىم جەڭبەگەن جانە جەڭە المايدى» دەگەن سياقتى الىپقاشپا سوزدەر دە ەل اراسىندا قازىر بەدەل الىپ بارادى. جەزوكشەلىك باتىس ەلدەرىن XX-عاسىردا ابدەن مەزى ەتكەن سوڭ،  زاڭدى تۇردە لەگاليزاتسيا جاسالىپ، مىسالى، فرانتسيانىڭ استاناسى پاريجدە «پۋبليچنىي دوم» «سەكس-شوپ» دەگەن جاڭا اتپەن جۇمىس جاساۋعا كىرىستى. ءتىپتى، گوللانديا مەن امستەردامدا 2000 جىلدان باستاپ، كوپشىلىك جينالعان جەرلەردە، از مولشەردە الكوگول مەن ناركوتيكتى تۇتىنۋعا رۇقسات ەتىلدى. جىنىسىن وزگەرتىپ وتاۋ قۇرىپ جاتقان جاندار قانشاما. بىراق، ولارعا بالا اسىراپ الۋعا رۇقسات جوق. كەيبىر ەۋروپالىقتاردىڭ بالا تۋىپ، ونى اسىراۋ - ويىنا دا كىرىپ  شىقپايدى.

ال، جەزوكشەلىككە قارسى كۇرەس ءبىزدىڭ ەلدە جالعاسىن تاۋىپ جاتىر. بىراق، زاڭ قىزمەتكەرلەرى قانشا جەردەن جول جيەگىندەگى تۇنگى كوبەلەكتەردى ۇستاپ، جەڭگەتايلاردىڭ قولىن قايىرىپ تۇرمەگە جاپسا دا «باياعى جارتاس، سول جارتاس» كۇيىندە قالۋدا. بۇگىن ءبىر پريتون جابىلسا، ەرتەسىندە ەكى-ءۇش جەردە  اشىلادى. وسىدان كەيىن كۇرەسىپ كورىڭىز.

ىشكى ىستەر مينيسترلىگى تاراتقان مالىمەتتەرگە قاراعاندا، ءبىر الماتى قالاسىندا 10 مىڭعا جۋىق جەزوكشە تىركەلگەن. الايدا بۇل ناقتى تسيفر ەمەس. ءار كۇن سايىن الماتىدا 2000-عا جۋىق جەزوكشە كوشەگە شىعادى ەكەن. ول از دەسەڭىز، 200-گە جۋىق پريتون مەن 150-گە تارتا (ساۋنا) حاۋىزدا قىزدار اقشاعا ساتىلادى. 18 اقپان كۇنى پوليتسيا قىزمەتكەرلەرى رەيد ۇيىمداستىردى، سونىڭ ناتيجەسىندە قالاداعى بارلىق كوڭىل كوتەرۋ، دەمالىس ورىندارى تەكسەرىلىپ، قىزداردى قۇلدىقتا ۇستاپ، ءتانىن ساتاتىن سۋتەنەرلەردى تۇتقىنداپ، استىرتىن جۇمىس ىستەپ جاتقان پريتونداردى اشتى. «Stop ترافيك» بارىسىندا 150 قىز ۇستالىپ،  كامەلەت جاسقا تولماعان قىزداردى ساتۋ فاكتىلەرى بويىنشا 10 قىلمىستىق ءىس، پريتون ۇستاۋ فاكتىسى بويىشا 5 قىلمىستىق ءىس قوزعالدى، ۇستالعان قىزداردىڭ 99%-ى  جۇقپالى اۋرۋ تاراتاتىندار ەكەندىگى انىقتالدى. اۋرۋدى ولار ەڭ اۋەلى ەركەكتەرگە جۇقتىرادى ەمەس پە؟

قىسقاسى بىزدە جەڭىل ءجۇرىستى قىزداردىڭ سانى ازايار ەمەس. ولاردىڭ جاسىرىن جولمەن جۇمىس ىستەۋگە كوشكەنى قۇپيانىڭ بوياۋىن قالىڭداتا تۇسۋدە. كوشە تورىعان بيكەشتەر ءبىر كۇندە قوناقۇيلەر مەن ساۋنالارعا قونىس اۋداردى. سونىمەن قاتار «تۇنگى كوبەلەكتەردىڭ» كوبىرەك شوعىرلاناتىن جەرى - تۇنگى كلۋبتار جانە شەتەلدىكتەر، قالتالى ازاماتتار باس سۇعاتىن مەيرامحانالار. سونداي-اق ءىرى ويىن-ساۋىق نىساندارىندا (اسىرەسە، جۇما-سەنبى كۇندەرى) جۇرەتىن قىزداردى بىرنەشە توپقا بولۋگە بولادى. ولاردىڭ ەڭ ارزانى - كوشە جەزوكشەلەرى. ارزان جەزوكشەلەردىڭ ءبىر ساعاتى 2-3 مىڭ تەڭگە، قوناقۇيلەر مەن تۇنگى كلۋبتاردارعا باراتىنداردىڭ باعاسى 4-6 مىڭ تەڭگە، گازەتتەرگە حابارلاندىرۋ بەرىپ «جۇمىس ىستەيتىندەردىڭ»  «قۇنى» 100-200 دوللاردان جوعارى.

ارام پيعىلعا نەمەسە جامان ارەكەتكە بارعان جاننىڭ اڭگىمەسى، ارينە، جاعىمدى اسەر قالدىرا قويماس. دەسەك تە بۇل ءبىزدىڭ قوعامنىڭ كولەڭكەلى جاعى. كۇنگەي بار جەردە كولەڭكە دە بولادى. ءبىر مەزگىل كولەڭكەلى تۇسىمىزدى زەردەلەپ قويعانىمىزدىڭ ارتىقتىعى بولا قويماس.

تاياۋدا بايبىشەممەن استانا ۆوكزالىنان الماتىدان پوەزدبەن كەلەتىن بالدىزدى كۇتىپ الۋعا شىققانبىز. قاسىمىزدا كوزى سىقسىيعان قازاقتىڭ قىزى مەن تاناۋى جالپىيعان قازاقتىڭ جىگىتى ءسۇيىسىپ، قوشتاسىپ تۇردى. سوندا قىز جىگىتكە «ەسلي چتو، يا تەبيا موەكنۋ، تى پەرەزۆونيش، حوروشو؟» دەدى. ونىسىمەن قويماي، «مەن تەبيا Love» دەپ قويادى. مىنە، ءۇش تۇعىرلى ءتىل ساياساتىنىڭ جەمىسى! ءبىر سويلەمدە ءۇش ءتىلدى قوساقتاتىپ سويلەۋ مودا بولعان.

... سودان جولدا «داۋلەت» سۋپەرماركەتىنە ازىق-تۇلىك الۋعا بايبىشەم سىڭىلىسىمەن كىرىپ كەتتى. كوشەدە جالعىز تۇرعان ەدىم، باعاناعى جىگىتىن شىعارىپ سالعان قىز قاسىما كەلىپ: «اعا، دەم الاسىز با؟» دەيدى. «تۇنىمەن دەم العانمىن، قالقام» دەسەم. ول: «مەنىمەن بولساڭىز وكىنبەيسىز. ەرتەڭ ىزدەپ كەلەتىن بولاسىز»، - دەەەپ تۇر. «ساعاتى 3-4 مىڭ تەڭگە، ونشا قىمبات ەمەس، ءجۇرىڭىز،  اتىم - گۋليا»، - دەپ قويادى جانە. سويتسەم، مەن جەزوكشەلەردىڭ مەكەنىنە اينالعان جەردە تۇر ەكەنمىن.

«قاراپ تۇرعان جىگىتكە قىز اسىلار» دەپ وسى زاماندى ايتسا كەرەك بابالارىمىز. كىمدى كىنالايمىز؟ كۇنادان اياق باسىپ جۇرە المايتىن مىنا قوعامدا قاراۋسىز قالىپ بارا جاتقان قىز-كەلىنشەكتەرگە ەگەلىك ەتۋگە ەركى جەتپەيتىن ەركەك كىندىكتىنى مە، الدە كىمدى؟.. كىمگە رەنىشىمدى ايتارىمدى بىلمەدىم.

يمان قوي، اقىل - قويشى ، ءناپسى - ءبورى،

بورىگە قوي الدىرماس ەردىڭ ەرى.

مىلتىقتى قاتتى ۇستاپ قويشى تۇرسا،

جولاماس ەشبىر پالە شايتان - پەرى -  دەپ جىرلاپتى  شال اقىن.

«اقىل - قويشى» ايبارلى بولسا، ونى «ءناپسى - ءبورى» وڭاي الا قويماسى انىق قوي. ءسىز نە دەيسىز، زامانداس؟

«اباي-اقپارات»

1 پىكىر

ۇزدىك ماتەريالدار

العىس ايتۋ كۇنى

العىس ايتۋ كۇنى جانە ونىڭ شىعۋ تاريحى

جومارتبەك نۇرمان 1562
الاشوردا

قوجانوۆ مەجەلەۋ ناۋقانىندا (جالعاسى)

بەيبىت قويشىباەۆ 2257
عيبىرات

قايسار رۋحتى عازيز جان

مۇحتار قۇل-مۇحاممەد 3535