قابىلدانعان الىپبيلەرىمىزدەگى ۇقساستىقتار مەن وزگەشەلىكتەر اراسىنان جول تاۋىپ، ورتاق ۇيعارىمعا كەلۋىمىز كەرەكتىگىن كوزى قاراقتى جان جەكە بىرەۋلەردىڭ جاساعان الىپبيلەرىنىڭ ولپى-سولپىلىعىنان اڭعارا الادى. ءارى جۇرتتىڭ ءبارى العاشقى ءۇش نۇسقانى جاساعان ۇجىمدىق ەڭبەكتى جوققا شىعارۋدى باستى ۇستانىم ەتىپ الدى. ءۇش نۇسقانى جاساۋشىلار كوزىمىزدى اشىپ، ۇلتتىق ءالىپبيدى قالاي جاساۋعا بولاتىنا جول نۇسقادى. اباي كز وسى ماسەلەنى باستى ورىنعا قويىپ، ءتۇرلى پىكىرلەر مەن كوزقاراستاردىڭ اشىق الاڭىنا اينالا ءبىلدى. لاتىنعا كوشۋدە QWERTY-ءدىڭ 26 ارىپتىك پەرنەسى سول كۇيى قالا ما، قالماي ما؟

وسى ماسەلە وسىعان دەيىن قابىلدانعان ءام ءبىرىن-ءبىرى جوققا شىعارعان الىپبيلەرىمىزدەگى ۇقساستىقتار مەن وزگەشەلىكتەر اراسىنان جول تاۋىپ، ەل بولىپ ورتاق ورتاق ۇيعارىمعا كەلۋىمىز كەرەكتىگىنىڭ باسىن اشىپ بەرە الدى.

رەسەي قولتىعىنا سۋ بۇرىككەن رەسەيشىل ورىس ءتىلدى باق، تەلەارنالارىمىز قازاق لاتىنىنا قارسى وتىرىكتى شىنداي، اقساقتى تىڭداي قالىپ، ءتۇرلى ساققا جۇگىرتىلگەن اقپاراتتار اعىنىن تولاستاتپاۋدا. قازاقتان تەك ءبىر ماسەلە بۇگىلىپ قالۋدا ول QWERTY-لىك قولدانىلىم. ورىس بارلاۋى قازاقتىڭ QWERTY-لىك قول جەتىمدىلىگىنىڭ بولشاعىن كورە الماي، وزدەرى اقشاعا ساتىپ العان ءتۇرلى دەڭگەيدەگى تىڭشىلارىن «قازاق لاتىنىنا قارسى» جاپپاي كۇرەسكە جۇمىلدىردى. ءبىزدىڭ «اباي كز» شىققان ماقالارعا جازىلاتىن كومەنتتەردە قيسىق پىكىر ايتاتىنداردىڭ سانىن دا، قاراسىندا كوبەيتتى. كەيبىرەۋلەر «لاتىن جازۋى قابىلدانسا، قازاقتار بالالارىن ورىس مەكتەبىنە بەرە باستايدى» دەگەن اقىلگويلىك تە تانىتتى.

وتارلىق كەزدەگى ارىپتىك قۇلدىقتان ارىلاتىن سىن ساعات تۋدى. ودان تەك QWERTY كىلاباسىن جاڭا لاتىندا اعىلشىن قولدانىسىمەن بىردەي ەتىپ كىرىكتىرە بىلسەك ۇتامىز. 

QWERTY (جازۋ ماشەڭكەسىنىڭ ۇستىندە ورنالاسقان العاشقى التى ءارىپتىڭ اتاۋىنان شىققان) پەرنەسىنە ورىندىق (پوزيتسيالىق) اۋىس-كۇيىسپەن تولىق ەنەتىن، اعىلشىندىق قولدانىستاعى بارلىق تىنىس بەلگىلەرى مەن سيمۆولدار، ساندار ت.ب. ەش وزگەرىسسىز انا تىلىمىزدە جازىلا بەرەتىن وڭتايلىلىق. ەگەردە ءا، ڭ، ع، ءۇ، ءو جانە ي سياقتى ءتول ارىپتەرىمىز ءۇشىن اپوستروف پەن اكۋتتىڭ ءبىرىن قابىلدايتىن بولساق، جاڭا QWERTY قازاقى باعدارلاماسىن جاساپ شىعۋ ءۇشىن قىرۋار قارجى كەتەتىن زور شىعىنعا ۇشىرايمىز. اعىلشىن ءتىلدى كامپتىق باعدارلامالاردى پايدالانۋدا اپوستروف پەن اكۋتتى جازۋلار وقىلماي الەككە تۇسەمىز. بىزگە اعىلشىن QWERTY-ءى قالاي ورنالاسسا، قازاق سونى تەك ءمان-تاڭبالىق اۋىس-كۇيىسپەن پايدالانتىن ءالىپبي كەرەك. اعىلشىن پەرنەسىن وزگەرىسپەن پايدالانۋشى ەلدەردىڭ ءبارىنىڭ ءتول تىلدەرى ءدال قازاقتاي داعدىرىسقا ۇشىراماعان. ءبىز ورىس جازۋىنان ىرگە اجىراتتىق. ونى قولدانعان كەزدە قازاق ارىپتەرى توبەگە شىعىپ كەتىپ، QWERTY-ءدى پايدالانۋدا ەرەكشەلەنىپ تۇرعانىمىزدان قورىتىندى شاعارايىق. بىرەۋلەر كيريل كەرەمەت ەدى دەيدى. بۇرىنعى جازۋدا قالا بەرەيىك تە دەگەندى العا تارتادى. ءدال قازىر رف قولداناتىن ورىس جازۋى QWERTY-دەن زارداپ شەگىپ وتىرعانى كەيبىرەۋلەردىڭ ويىنا كىرىپ تە شىقپايدى. 

ورىستار QWERTY-گە «»، №، : ؟ . ،-لىك تاڭبالىق جانە ح ج ە ب يۋ ارىپتەرىنىڭ ورنالاسۋىنا بەيىمدەلگەن 12 ءتۇرلى وزگەرىسپەن كىرىپ وتىر، ياعني، وزدەرى ماقتاپ «قازاق نەگە قالمايدى؟» دەگەن قازاق كىرىلى QWERTY-گە 13 ءتۇرلى وزگەرىسپەن جازۋداعى ءارىپ-تەسى ورىستاردان ىرگە اجىراتا كىرىپ وتىر. ورىستان 1 وزگەرىسكە ھ ارىپتىك تاڭباسى نەگىزىندە ارتىق بولىپ كەلدىك. ۇستىگە جاپسىراتىن قازاقشا جەلىم ءارىپ ىزدەپ الا-شاپقىندا بولدىق. 

ءبىر كەزدەرى ءبىز قولدانعان توتە جازۋدىڭ ءتۇپ قازىعى اراب جازۋىنىڭ ءسوز باسى، ءسوز ورتاسى جانە ءسوز سوڭىلىق كلاسسيكالىق 90-عا تارتا ارىپتىك تاڭباسى QWERTY-گە سىيماي جاتىر. QWERTY-گە لاتىندى بۇرىننان قولداناتىن اپوستروف پەن  اكۋت جازۋلى ەلدەر دە ەش قايران قىلا الماي وتىر. تۇركى ەلدەرىنىڭ لاتىن جازۋىن قابىلداعان ءتىلى بۇلىنبەگەن ۇلتتارى دا QWERTY-گە وزگەرىسپەن ەنىپ، سان سوعۋدا.

سەبەپ ءۇش (اعىلشىنان وزگە لاتىن، اراب پەن ورىس) جازۋلارى دا QWERTY-گە بەيىمدەلمەگەن. ال، قىتايلار QWERTY-گە بەيىمدەلىپ، پىشپەك جازۋىنداعى (يەروگليفتەرىندەگى) سوزدەردى لاتىنشا تەرەدى. قازاق بەيىمدەيىن دەسە ءارىپتىڭ باسىن ءىسىرىپ، اياعىن سىندىراتىندار كونبەيدى. كونبەيتىندەر نە لاتىن جازۋىنىڭ بولاشاعىنا سەنبەيدى، نە كامپيۋتەرلىك باعدارلامالارمەن جۇمىس ىستەپ كورمەگەن جاندار. 

وسى ۋاقىتقا دەيىن بىرىنەن كەيىن ءبىر قابىلدانعان جۇرت جاپپاي سىناعان ءۇش ءالىپبيدى دە ءتىلشى عالىمدار توبى ىجداھاتتىقپەن جاساپ شىقتى. بىلىمدىلىكتەرى مەن ميلەتشىلدىكتەرىن تانىتا الدى. ءبارى جابىلىپ وزگەرىسسىز ارىپتەر تۋرالى ورتاق تۇجىرىمدى قالىپتاستىردى. Ae, oe, ue, gh, ng, ch, sh, zh سياقتى قوسار دىبىستىڭ قاجەتتىلىگىن دالەلدەپ بەرە الدى.  باسى ارتىق بولىپ قالعان W مەن C ارىپتەرىن ۋ جانە ش تاڭبالاۋعا جارايتىنىنا جۇرتتىڭ كوزىن جەتكىزدى. ءارى قوسار تاڭباعا جارايتىن ح بوس ارپىنە قاتىستى پىكىرلەردى ومىرگە اكەلگىزدى. وسىلايشا، ەل تالقىسىنان وتكىزىپ، QWERTY-ءدىڭ 26 ارىپتىك پەرنەسىن كادەگە جاراتۋدىڭ بىرىزگە تۇسكەن ورتاق تۇجىرىمىنا جول اشتى. ءبىرىنشى رەت قازاق ءارپى 42-دەن 31-گە دەيىن قىسقارىپ، يۋ، ە، ، ، يا، شش، تس، يو، چ سياقتى كىرمە ارىپتەردەن باسى ءبۇتىن قۇتىلىپ، «ف، ۆ، ح جانە ھ ءارىپ جاڭا الىپبيىمىزگە قاجەت پە، قاجەت ەمەس پە؟» دەگەن پروبلەماعا تۇمسىق تىرەتتى.

ءۇش الىپبيدەگى ءارىپ سانى 1-ءشى نۇسقادا 33 ءارىپ بولسا، ول 2-ءشى نۇسقادا جانە 3-ءشى نۇسقادا 1 ارىپكە ىقشامدالىپ، 32 ارىپكە، ەل تاسقىنان كەيىن چ الىنىپ، 31-گە جەتكەنىنە كۋا بولدىق.  ءۇش نۇسقاعا دا بوركىمىزدى اسپانعا اتتىق. ءۇش الىپبيدە بىلگىرلىكپەن تۇزىلگەن. تەك سوڭعى نۇسقالاردا اپوستروف پەن  اكۋت جازىلۋىنا دەن قويىلىپ، QWERTY-ءدىڭ كىلتيپانى قاپەرگە الىنباعان. ءارىپتى باسپاحانادا قولمەن تەرگەن شاقتا ولار ۇسىنعان اپوستروف پەن  اكۋتتىق ارىپتەر ەش كەدەرگىسىز باسىلسا، كامپتىق تەرىمدە قولايسىزدىق تۋعىزادى. وسى جاعى ويلاستىرىلعان ءبىرىنشى نۇسقا شامالى وزگەرىسكە ءتۇسىپ قابىلدانسا، ۇلتىمىز ءتول جازۋىن ومىرگە اكەلۋدە ۇتادى.

سونىمەن ءۇش الىپبيدە جيىلىپ كەلگەندە ۆ، ف، چ، ح-ھ، ي كىرمەلەرىن ساقتاپ قالۋدى قالايدى. ءبىرىنشى نۇسقا چ كىرمەسىن قوسار دىبىستى تاڭبالاۋىنا وراي ساناتتان شىعارىپ تاستاپ دۇرىس ىستەگەن. كەيبىر قاۋىم وسى ارىپتەردىڭ مۇلدەم الىنىپ تاستاپ ءالىپبيىمىزدىڭ تەك ا، ءا، ب، د، ە، گ، ع، ءى، ي، ج، ك، ق، ل، م، ن، ڭ، و، ءو، ر، س، ت، ۇ، ءۇ، ۋ، ز جانە ش-دان عانا تۇرعانىن قۇپ كورەدى.

الىپبيلىك ورنالاسۋ بويىنشا ءۇش الىپبيدەگى ۇقساستىقتار ا، b, d, e, g, z, i, k, l, m, n, o, p, q, r, s, t, u جانە y (ا، ب، د، ە، گ، ز، ءى، ك، ل، م، ن، و، پ، ق، ر، س، ت، ۇ، ى) سىندى 19 ءتول ءارىپ، ءۇش كىرمە ءارىپ (f, h, v//ف، ح، ۆ) ياعني، جيىنى 22 ءارىپ ءۇش نۇسقادا دا ەش وزگەرىسسىز الىنىپ وتىر. بۇل ءۇش ءالىپبيدى جاساۋشىلاردىڭ داۋسىز جەتىستىگى. العاشقى ەكى نۇسقانى جاساۋعا كامپيۋتەرلىك باعدارلامادان حابارى بار مامان جىگىتتەر ات سالىسسا، سوڭعىسىنا تەك تىلشىلەر عانا قاتىستىرىلعانىن تومەندەگى جاعدايدان بايقايمىز. 

1-ءشى نۇسقادا x عانا كادەگە جارتىلماسا، قالعان نۇسقالاردا ءۇش ءارىپ c w x پايدالانىلماي قالعان. كەيىنگى تۇزەتۋ جاساۋشىلار c-ش، w-ۋ بولىپ بەلگىلەنسىن دەي كەلە، x بوس تاڭبا رەتىندە ديگرافقا سۇرانىپ تۇرعان قوسار ءارىپتىڭ سىڭارى بولا الادى دەگەن پىكىرلەرىن ءبىلدىردى.

QWERTY-ءدىڭ 26 ارىپتىك پەرنەسىنىڭ 25-ءىن ديگراف ارقىلى قادەگە جاراتقان 1-ءشى نۇسقا ءبىرشاما ۇتىپ تۇر. ەكىنشى نۇسقانى جاساۋعا قاتىسقان باعدارلاماشىلار 1-نۇسقاداعى قوساردىڭ سىنالعانىن ەسكەرىپ، امالسىزدان ورىستىڭ يو ءارپى ورنالاسقان جەردەگى اعىلشىندىق (`) بەلگىسىن پايدالانۋدى ەنگىزگەنىنە كوز جەتكىزەمىز. بۇل نۇسقا وتە وڭتايلى بولعانىمەن جازعان كەزدە دە، باسپا جۇمىستارىنداعى Adobe InDesign-دا، Adobe Photoshop-تا،  سايت جاساۋدا قولدانىلاتىن html, php كودتاردىڭ ماتىندىك رەداكتورلارى Notpad++-تە، SUBLIME TEXT EDITOR, Brackets-تەردە جانە جاپپاي بۇقرالىق سيپاتتاعى سلايدشوۋ، لوگوتيپ، ۆيزيتكا، كۇنتىزبە ت.ب. جاسايتىن Cooltext.com سىندى ونلاين سەرۆيستەردە،  كونسترۋكتورلاردا (`) بەلگىسى قويىلعان ارىپتەرىمىز ءوزى بىرگە تۇراتىن ارىپتەن الشاقتاپ كەتەدى. كامپ باعدارلاماشىلار وزدەرى ىستەس بولعان تىلشىلەردى 1 جانە 2 نۇسقادا QWERTY-ءدىڭ وزگەرىسكە تۇسپەۋىنە كوندىرگەن. ءبارى ءبىر وسى  تاڭبالايتىن بەلگىنىڭ (`) الشاقتاۋى، شريفتىك ديزاين اسەمدىگى ءۇشىن قوسىمشا  9 (a`، g`، i`، n`، o`، c`،s`u`، y`) تاڭبا ۇستەۋگە ءماجبۇر ەتەدى.

تەك تىلشىلەر باعدارلاماشىلاردان ىرگە اجىراتىپ جاساعان سوڭعى نۇسقا 6 ءتۇرلى وزگەرىسپەن ەنبەكشى بولدى. 

ەگەر تاپ وسىنداي تاڭبالانۋعا نەگىزدەلگەن نۇسقالار ەنە قالسا، وندا sans-serif, monospace, serif  ت.ب. تۇردە بەدەرلەنەتىن OpenType, TrueType, ASCII/Unix Type 1, TrueType AAT, Mac TrueType, Georgia, Trebuchet MS جانە باسقا لاتىندىق اعىلشىن ءشريفتى فورماتتارىنا 6 وزگەرىس قوسۋعا ءماجبۇر بولامىز. ءارى سوڭعى جوبانىڭ اۆتورلارى ءوز وزگەرىستەرىن ەنگىزبەكشى بولىپ وتىرعان ó، ı، ǵ، á، ń، ú ارىپتەرى ەنسە ءبىرىنشى پەرنەدەگى – [{-ó] [}-ı], ەكىنشى پەرنەدەگى – [;-ǵ]،[‘- á]، ءۇشىنشى پەرنەدەگى – [<ń] نەمەسە [>]-[؟] بىرەۋى (ú) بوپ بەلگىلەنە قالسا، بۇرىن سول ورىنداردا تۇرعان استى-ءۇستىلى [{}] [[]]، [:;]،['»]، [<>]،[،.]، [؟/]  تىنىس بەلگىلىك تاڭبالارىن باسقا جەرگە باسقاشا ورنالاستىرۋعا ءماجبۇر بولامىز. ال، ولاردىڭ سانى كورىپ تۇرعاندارىڭىزداي – 13-كە جەتىپ جىعىلادى. ەندى وسى ماسەلەنى تەك ديگراف قانا ۋشىقتىرماي شەشىپ بەرەدى. ءارى وسى ماسەلەنى ءۇشىنشى نۇسقاداعى – زورلىقپەن ەنگىزىلگەن اكۋت ەش شەشپەيدى. قايتا ءبارىن ۋشىقتىرادى. ەكىنشى نۇسقادا ديگراف مۇلدەم جوق. چ مەن ش قوسارلارى C` جانە S` دەپ تاڭبالانادى. وسىلايشا جۇرتقا ۇسىنىلعان ءبىرىنشى نۇسقا قوسارلى دىبىستاردى قولدانۋدى جوققا شىعارمايدى، ەكىنشى نۇسقا قوسار دىبىسسىز دا ءبارىن (`) ارقىلى QWERTY-ءدى سول كۇيى قابىلداۋىمىزعا بولاتىندىعىنا كوزىمىزدى جەتكىزەدى. ىلكى ەكى جوبانى ومىرگە اكەلۋشىلەر لاتىن ارپىنە قينالماي ءوتۋدىڭ شەشىمىن تابا العان، ءوز ۇستانىمدارىن جەرىنە جەتە دالەلدەي العان، بىراق ءۇشىنشى نۇسقاداعىداي ۇلگىگە تاستاي قاتىپ قالۋشىلار ىشىندەگى كەيبىرەۋلەرى ۇستىدەگى ءام استىداعى نوقاتتىڭ Ý، Ä، Ș، Ҫ-لاردىڭ كامپتىق باعدارلامالاردا وقىلۋ-وقىلماۋى، كادەگە جاراۋى مەن جاراماۋىن ەستەن شىعارىپ الۋدا. ءارپىمىز تەك جازۋدا عانا ەمەس، انا تىلىمىزدە اعىلشىندىق باعدارلامالاردى يگەرۋدە دە قولبايلاۋ بولماۋى كەرەك.  تۇرىك تە، تۇركىمەن دە، وزبەك تە، ازەربايجان دا اعىلشىن ءتىلدى باعدارلامالاردى انا تىلىندە يگەرۋدە ءتول جازۋلارىن كادەگە جاراتا الماۋدا. ءارى ءوز ءتىلى مەن اعىلشىن ءتىلىن جارىستىرا قولدانادى. ءبىز تەك كىرىل مەن اعىلشىندى عانا قولدانا الامىز. بۇرىن قازاق كىرىلى، ورىس كىرىلى جانە اعىلشىنان بىرىنەن-بىرىنە وتەتىنبىز. ەندى ولاي بولمايدى.

ديگرافتىق بەلگىلەۋدەن 2-ءشى نۇسقا بويىن اۋلاق سالسا، ءۇشىنشى نۇسقا ش مەن چ-نى “sh, ch” دەپ بەلگىلەپ ەكى ديگرافتى قوسقان. بۇدان شىعاتىنى ءالىپبي جاساۋشىلار ديگرافتان قاشىپ وتىرعان جوق دەگەن قورىتىندى جاساۋعا ابدەن بولادى. 

وزگەرىسپەن الىنعان ارىپتەر سانى: 1 نۇسقادا 8 (ae, oe, ue, gh, ng, zh, sh, ch), 2-ءشى نۇسقادا 9 (a`، g`، i`، n`، o`، c`،s`، u`،y`), 3-ءشى نۇسقادا 9 (á، ǵ، ń، ó، ú، ý، sh, ch جانە ı). ءبىرىنشى نۇسقادا ورىن العان وزگەرىستەر قالعان ەكەۋىنەن قاراعاندا QWERTY-گە ەش ءزابىنىن تيگىزبەيدى.

سونىمەن ءۇش جوبانىڭ اۆتورلارى دا باسى اشىلعان تومەندەگىدەي: ا/a, ب/b, د/d, ە/ە، ف/f, گ/g, ح/h, ءى/i, ج/j, ك/ك، ل/l, م/m, ن/n, و/و، پ/p, ق/q, ر/r, س/s, ت/t, ۇ/u, ۆ/v, ى/y, ۋ/w, ز/z جانە ش/c سىندى 25 ءتول ارىپتەرىمىزدى ەشكىم داۋ ايتپايتىنداي ەتىپ بەلگىلەپ بەرە الدى. ناتيجەسىندە وسى ءۇش نۇسقادا جىبەرىلگەن كەمشىلىكتەر دە اشىلدى. ولار پىكىر ايتۋشىلار تاراپىنان جونگە كەلتىرىلدى.

ەندى ءا، ڭ، ع، ءۇ جانە ءو مەن ي سىندى قوسارلارى ارىپپەن جازىلۋعا ءتيىس دىبىستارعا بەرىلگەن تاڭبا انىقتالۋعا ءتيىس. 

ءۇش نۇسقادا ج-zh, j; ۋ-w, ۋ́، y`; ءا-اە، á، a`; ع-gh, ǵ، g`; ي- j, ı، i`; ڭ- ng, ń، n`; ءو-oe, ó، o`; چ-ch, c`، ش-sh, s`; ءۇ-ue, ú، u` بولىپ ءتۇرلى وزگەرىسپەن بەرىلگەن ارىپتەر سانى 10. قازىر وسى ءۇش نۇسقاعا پىكىر ايتقاندار ج-j; ش-س; ۋ-w تاڭبالاۋعا ءتيىسپىز دەپ ورىندى ۇسىنىستار جاسادى. ال، ونسىزدا قوسار ءارىپتى تاڭبالاعان چ ءارپىن الىپبيگە ەنگىزگە قارسى شىعىپ، ءارىپ سانىنىڭ 31 بولعانىن قۇپتادى. بار داۋلى ماسەلە ءا، ڭ، ع،ءۇ جانە ءو مەن ي سىندى 6 ارىپكە قاتىستى ءوربىپ جاتىر. بۇل ورايدا وسى ارىپتەردى قوسار تاڭبالاۋ ءۇشىن ءا-اە، اھ، اح; ع-gh,; ي-ءىھ،ءىح، ءىg; ڭ- ng, nھ، nح; ءو-oe,وھ،وg, وح; ءۇ-ue, ug, uھ، uح نۇسقالارى تالقىلاۋعا ءتۇستى. ەندى تىلشىلەر ورتاق ءتىل تابىسىپ، وسىلاردىڭ بەلگىلى ءبىر تىركەسىمىندە ولاردىڭ ءسوز، دىبىس جىگىندە قاتە وقىلمايتىن قوسار نۇسقاسىن ءبىراۋىزدان ماقۇلداپ الىپبيگە ەنگىزۋلەرى كەرەك.

ءۇش نۇسقادا وتپەي قالعان سوڭ، جەكە دەربەس ءالىپبي جاساۋشىلار وزدەرىنىڭ ورىندى دا، ورىنسىز نۇسقالارىن باق جاريالاي باستادى. 28 ءارىپ جاقتاۋشى ۇلتشىلدار مەن 31 ءارىپتى قولداۋشى ينتەرناتسيوناليستەر اياق استىنان پايدا بولىپ، تۇتاس ەل ەكى داي بولدى.

سونىمەن، اعايىن، ءار كەزدە قابىلدانعان ءۇش نۇسقانى دا اقىماقتار جاساعان جوق! تەك سولاردىڭ وڭ مەن تەرىسىن ايىرىپ، QWERTY-گە سىيىپ كەتەتىن، الىپبيلىك وزگەرىس قارجىلىق شىعىن اكەلىپ، بيۋدجەتتەن بولىنگەن اقشا تالان-تاراجعا تۇسپەيتىن قوسارلى جانە جەكە  ارىپتەردەن تۇراتىن 31 ارىپتىك ءالىپبيىمىزدى ءبىزدى باعىپ وتىرعان وزگە مەملەكەتتەرگە كۇلكى بولماي، ومىرگە اكەلە بىلەيىك. قازىر ا، ب، د، ە، گ، ءى، ك، ل، م، ن، و، پ، ق، ر، س، ت، ۇ، ى جانە ف، ح، ۆ سىندى جەكە ارىپتەردىڭ باسى اشىلدى. ەندى قالعان 6 قوسارتاڭبالانۋدى قاجەت ەتەتىن ءارىپتىڭ ء(ا، ڭ، ع، ءۇ، ءو جانە ي-ءدىڭ) قالاي جازىلۋى جۇرت بولىپ ويلاسار دۇنيەمىز.

ءبىز تەك QWERTY-ءدىڭ تالابىنا تولىق جاۋاپ بەرەتىن ءبىرىنشى نۇسقادا بەرىلگەن ديگرافتاردى جەتىلدىرىپ، ونداعى كەتكەن قاتەلىكتى تۇزەتۋگە ءتيىسپىز. اۋەلى ءبارىن تاڭبالايتىن QWERTY-لىك ارىپكە قولجەتكىزۋ, ودان كەيىن ولاردىڭ ايتىلىپ-جازىلۋى دەگەندى ەستە ۇستايىق. 

وسىنداي جۇرتقا وي سالار تاماشا نۇسقالاردى ومىرگە اكەلگەن ءۇش بىردەي ءالىپبي جوباسىن جاساعان اۆتورلار ۇجىمىنا العىستان باسقا ايتارىمىز جوق. «كوش جۇرە تۇزەلەدى» دەيدى اتامىز قازاق. سىزدەر QWERTY-گە لايىقتى امبەباپ ءالىپبي تۇزەي الۋمىزعا مۇرىندىق بولا الدىڭىزدار. ۇلت الدىنداعى ەڭبەكتەرىڭىز ولشەۋسىز. قانداي ماقتاۋعا بولسىن تۇرارلىق جانسىزدار!

ءابىل-سەرىك الىاكبار

Abai.kz