Júma, 29 Nauryz 2024
Janalyqtar 6490 0 pikir 30 Shilde, 2011 saghat 10:45

Fariza BAYELI. Men bir jangha ghana ghashyqpyn...

«Jany jaysan, jýregi júmsaq, tym sezimtaldyq» búl aqyndargha beriletin anyqtama. Býginde aqyndardyng jas buyny qatayyp ósip kele jatyr. Aldynghy qatardaghy aqyn Aqberen Elgezek kópting kónilindegisin dóp aitady. Dúrysy, bergen  súhbatyna kóz salynyz...
1. Sizdin  jýreginiz kimge arnalady?
Aqberen Elgezek:Qay maghynada súrap otyrsyz? Eger er men әiel arasyndaghy qatym-qatynasty menzeseniz, aita almaymyn ony. Jeke qúpiyam ol. Al, jalpy súrasanyz, jýregim qazaqqa arnalady dep aitsam, pafosty týrde aitty dep eseptemeniz. Men bar jýike-jýregimmen Alash júrtyn sýiemin!

2. Jan dertterinizdi qalay emdeysiz?
Aqberen Elgezek:Tәnirden kómek súraymyn. Kóp jaghdayda, dertime dәrumen retinde, Tәnir tarapynan búiralanghan óleng shumaqtary beriledi.

3. Muzanyz kim?
Aqberen Elgezek:Ol tirshilik iyesi tylsym әlemderde...Ázirge kózben kórgem joq, biraq týisigimmen sezemin kim ekenin...

4. Birde, qabyrghasy myghym shygharma jazbaqpyn degen ediniz, onyng sharuasy ne bolyp jatyr?
Aqberen Elgezek:Qabyrghasy myghym deysiz be? Ol kez kelgen qalamgerding armany ghoy. Bolashaqta jazylyp qalar.  Qazir soghan dayyndyq ýstinde jýrmin.

«Jany jaysan, jýregi júmsaq, tym sezimtaldyq» búl aqyndargha beriletin anyqtama. Býginde aqyndardyng jas buyny qatayyp ósip kele jatyr. Aldynghy qatardaghy aqyn Aqberen Elgezek kópting kónilindegisin dóp aitady. Dúrysy, bergen  súhbatyna kóz salynyz...
1. Sizdin  jýreginiz kimge arnalady?
Aqberen Elgezek:Qay maghynada súrap otyrsyz? Eger er men әiel arasyndaghy qatym-qatynasty menzeseniz, aita almaymyn ony. Jeke qúpiyam ol. Al, jalpy súrasanyz, jýregim qazaqqa arnalady dep aitsam, pafosty týrde aitty dep eseptemeniz. Men bar jýike-jýregimmen Alash júrtyn sýiemin!

2. Jan dertterinizdi qalay emdeysiz?
Aqberen Elgezek:Tәnirden kómek súraymyn. Kóp jaghdayda, dertime dәrumen retinde, Tәnir tarapynan búiralanghan óleng shumaqtary beriledi.

3. Muzanyz kim?
Aqberen Elgezek:Ol tirshilik iyesi tylsym әlemderde...Ázirge kózben kórgem joq, biraq týisigimmen sezemin kim ekenin...

4. Birde, qabyrghasy myghym shygharma jazbaqpyn degen ediniz, onyng sharuasy ne bolyp jatyr?
Aqberen Elgezek:Qabyrghasy myghym deysiz be? Ol kez kelgen qalamgerding armany ghoy. Bolashaqta jazylyp qalar.  Qazir soghan dayyndyq ýstinde jýrmin.

5. Shygharmashylyq talanttyng tolyq ashyluyna bilim men ómirlik tәjiriybe jetispeydi dep jauap qatypsyz, biliminizdi qalay tolyqtyryp jatyrsyz?
Aqberen Elgezek:Kitap oqimyn. Qalghanyn ómirding ózi ýiretip jatyr.

6. Songhy oqyghan ýsh kitabynyzdy atanyzshy..
Songhy kezde kóp oqyp jýrmin. Ishinde únaghandary: V.n.Tihoplav  degen ghalymnyng «Fizika very», Yan Parandovskiyding «Alhimiya slova» jәne Maykl Niutonnyng «Puteshestviya dushi» atty kitaptardy ataugha bolady.

7. Ishimde bir dert bar, tiri bireu bar dep ediniz, ony qalay baptap, as-auqat beresiz?
Aqberen Elgezek:Ol as ishpeydi. Ol - mening energiyammen qorektenedi. Esesine, óleng beredi maghan. Eger ol kýbirlegen dýniyelerdi әdemi qylyp qaghaz betine týsire alsam, ol sodan rahattanady. Tamaghy da sol, qysqasha aitqanda.  

8. Bizding әdebiyette altyn ghasyr bolmady ma? Búl sizding pikirinizden qorytylghan súraq.
Aqberen Elgezek:Bolghanda qanday! Abay men Shәkәrim. Maghjan men Iliyas. Múhtar Áuezov pen Tәken Álimqúlov. Qasym men Múqaghali. Tólegen men Qadyr. Júmeken men Oralhan. Múhtar Maghauin men Ábish. Jәne taghysyn taghylar. Búlar jazba әdebiyetimizding altyn ghasyryn somdaghan túlghalar emes pe!   

9. Býgingi әdebiyet ertengi halyqqa kerek dep ediniz,  ertengi halyq  qanday bolady dep oilaysyz?
Aqberen Elgezek:Ertengi qazaq bilimdi, týisigi nәzik, kóregen, súnghyla bolatynyna senimdimin. Jәne ol úrpaq qazir joghalyp bara jatqan sózding qadirin qalpyna keltirip, әdebiyetti óz túghyryna otyrghyzatynyna senimim kәmil.

10. Ár óleng sayyn, әr qyzgha ghashyq bolasyz ba?
Aqberen Elgezek:Mýmkin, әr ghashyq bolghan sayyn, jana óleng tua ma degeniniz dúrys shyghar. Joq, men bir jangha ghana ghashyqpyn. Barlyq lirikalyq ólenderim soghan ghana arnalghan.  

11. Qatarlas aqyndardan kimdi moyyndaysyz?
Aqberen Elgezek:Bәrin moyyndaymyn. Eshkim erigip poeziyagha kelmeydi. Árkim óz biyiginde, ózine berilgen dýniyeni ghana jazady. Sondyqtan búl jerde anau myqty, mynau әlsiz deuge kelmeydi.

12. Múqaghaly atamyz aq qayynmen almasyp ómir sýrgisi kelse, siz kimmen almasyp ómir sýrginiz keledi, keybir kezderi?
Aqberen Elgezek:Men keyde kóbelek bolghym keledi.  Qalaghan gýlime qonyp jýrsem dep oilap qoyam key kezde. Biraq onyng bәri qiyal ghoy...

13. Aqyn qyzgha ghashyq bolyp kórdiniz be?
Joq.

14. Jigit bolsa da jigitten dos taba almay, «qyz da bolsang men saghan múng shaghamyn» dep  Múqaghaly aghamyz aitqan ghoy, sizding múng shaghatyn dos qyzdarynyz bar ma? Qyzdar qanshalyqty dos bola alady?
Aqberen Elgezek:Shynymdy aitsam, onday qyz әli kezdesken joq. Dospyz dep jýrgen qyzdardyng kóbisi keyin basqa arnagha týsip ketedi...

15. Prinsipshilsiz be?
Aqberen Elgezek:IYә, sondaymyn dep aita alamyn.

16. Aqyndardyng oiynsha, til mәselesin qalay sheshuge bolady?
Ol memleketting búljymaytyn sayasy ústanymyna ainalmay, sharua sheshilmeydi. Bizde til turaly bәri aitady, al eshtene istelinbeydi. Jyl sayyn qazaq tilin damytugha birshama qarajat bólinedi, odan eshqanday nәtiyje kórip otyrghan joqpyz. Jalpy, til mәselesi birtindep sheshilip keledi. Búrynghy uaqytty aitpaghanda, biz toqsanynshy jyldardyng ayaghynda oqugha týskende, Almatynyng kóshesinde oryssha shýldirlep jýrgender kóp bolatyn. Allagha shýkir, býgingi tanda, qalada qazaqsha sóileytinderding sany әjeptәuir ósti. Dýkenderde, әrtýrli qoghamdyq oryndarda qyzmet etetinderding barlyghy derlik qazaqsha súrasan, qazaqsha jauap beredi. 

17. Latyn grafikasyna ótken qazaq tilin  elestete alasyz ba? Búghan aitar uәjiniz bar ma?
A.E..Jalpy, men oghan qarsy emespin. Búl bizding tildi aqparattyq zamandaghy kompiuterlik órkeniyetke kirgizuge zor әser eter edi. Mәselen, latyn әlipbiyine kósher aldynda, biz  qazaqtyng bay әdebi, ghylymy jәne basqa da múralarymyzdy sol әlipbiyge múqiyat kóshirip, saqtap qaluymyz kerek. Sonda ghana biz barymyzdy joghaltpay, qazaq әripterine jana ómir sýruine jaghday jasar edik.

18. Elimizding tәuelsizdigine  20 jyl ayasynda halqynyzgha siz ne syilaysyz? Esep beru keshin ótkizetin uaqyt tayap qaldy dep oilamaysyz ba?
A.E.. Tәuelsizdikting 20 jyldyghyna ne syilay alady deysiz meni? Mýmkin bir óleng tuyp qalar. Jalpy, men tapsyryspen jazbaymyn da, nauqanshyl aqyn emespin. Men kesh ótkizu degen dýniyege ózim onsha qyzygha bermeymin. Elding aldyna shyghyp alyp, óleng oqugha da asa qúshtar emespin. Eger keshti ótkizuding jana, qyzyqty formasy tabylsa, kóre jatarmyz.  

19. Aqynnyng bastyq bolghany qalay? Ne týrtki boldy?
Eshtene de týrtki bolghan joq. Júmysqa shaqyrdy, bardym. Aqyngha basshy bolugha bolmaydy degen erejeni esh jerden oqymaghan ekem osy kýnge deyin. Biz de qarapayym nanyn tauyp, suyn iship otyrghan pendemiz. Mynau aqyn eken dep eshkim meni asyramaydy ghoy!

20. Júmystarynyzda ne janalyq?
Bәri birqalypty. Josparly týrde júmys istep jatyrmyz.

21. Súhbatynyzgha rahmet!

Fariza BAYELI

http://mtdi.kz/kz/sybat/madeniet-okilderi/504

0 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1582
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2281
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3613