On kýn auylda demalyp qayttyq. Qúdaygha shýkir, elding ensesi kóterilgen. Ájeptәuir ong ózgerister bayqalady. Jaqsylyqty jyrlar azamat az emes. Sondyqtan da biz sol eski әdetimizshe birdi-ekili olqylyqty aitsaq, aiyp ete qoymassyzdar. 

Audan bólingeli jyl jarym uaqyt ótti. Bólinip shyqqan Kegen audanynan jana audannyng halyq sany eki esege kóp. Sóite túra audanymyz әli internetpen qamtylmay otyr.  Interneting ne, jaryq óshse, bilain men aktivting ózi isten shyghyp, baylanyssyz qalady ekensiz.

HHI ghasyr. Audan ortalyghy Narynqolda jarty tәulik jaryq bolmay el sabylyp jýrgenin kórdim. Odan bir kýn búryn bir jarym sótke bizding auylda da jaryq bolmady. Dәp bir toqsanynshy jyldargha kirip ketkendey boldym.
Sol jaryq sóngen kýni Jolan (Jolan Omarov, audan әkimi) aghagha jolyghugha audandyq әkimshilikke soqtym. Aghamyz densaulyghyna baylanysty emdelip jatyr eken. Ózim tanityn әkim orynbasarlary da ornynda joq. Memqyzmetkerler jaryq joqtyghynan ba, әiteuir bosyp ketipti.

Júmystarym bolyp audandyq auruhanagha bardym. Onda da qaraqúrym halyq. Ár auyldan kelgen júrtshylyq jaryqtyng janghanyn zarygha kýtip jýrdi.  Basqany bylay qoyyp audan ortalyghynda týngi tórtten kýndizgi bir jarymgha deyin jaryqtyng bolmauy qanshama adamnyng ómirine qauip tóndiretinin eshkim oilamay ma? Qapelimde bir adam soqyrishek bolyp, onysy jarylyp ketse, oghan jaryq joq dep operasiya jasalmay ma? Oilaudyng ózi qorqynyshty.

Qosh! Endi internetke keleyik. Internet joqtyqtan Narynqolgha kire sala mening tele-2-im "Qytaygha qosh kelipsiz" dep qarsy alady. Telefondaghy saghatym әp-sәtte Beyjing uaqytyna ilgerilep oza qoyady. Babalarym jýrgen túmsa tabighatqa suretke týsken sayyn "suretke týsken jering Qytay" dep taghy jýrekti auyrtady.  Múnyng bәri iydeologiyalyq túrghyda bizding elding qanday әlsiz memleket ekenining kórinisi.

Býkil Almaty oblysyna jetken internet Narynqolgha kelgende nege kenjelep qaldy? Bayaghy qiyn zamannyng ózinde Aqkerding shynyna tele-múnara ornatyp, býkil audan júrtshylyghyn teledidar kórsetken Áshimbaevting erligin qaytalaytyn bir úl tumaghany ma? Toy-toylaugha qúmar Narynqol sol toydyng shyghynyna býkil audandy internetpen qamtuyna bolmas pa edi?

Áriyne, osy jazbanyng astyna "2020 jylghy jospar boyynsha audangha internet keledi" degen sekildi pikirler jazylar. Sol sebepti oghan birden jauap qatayyq. "Narynqol búryn shalghaydaghy bir auyl bolatyn. Auyldyng internetpen qamtylmauy sonshalyq ýlken problema emes. Al, qazir audan ortalyghy. Býkil ýkimet elektrondy jýiege kóship jatqanda audannyng baylanys jýiesi kenjelep jatuy, sonyng saldarynan miting (ÚBT kezi) bolyp kete jazdauy (mazaqy) atqa mingen әkimderdi týsinen shoshyp oyatar kez jetken joq pa? Audandyq, auyldyq mekemelerde internet bar. Biraq, memlekettik mekemede bar baylanys qara halyqta nege joq? Múny bir mәrte súrau bizge paryz.

On kýn boyy týsken әr rәsimdegi "siz búl suretke Qytayda týstiniz" degen jýrekke shanshu bolyp qadalghan sóz ýshin, búl jerdi internet әleminde qazaqtiki etu ýshin az sóz shyghyndadyq.

Men endi Narynqol shekarasynan shyqqannan keyin "Ystyq úyanyzgha oraluynyzben" degen sms-ti oqyghym kelmeydi.

"Ayshylyq alys jerlerden, Jyldam habar alghyzghan" zamannyng ghajayyby mening auylymdy hәm audanymdy ainalyp ótpeui tiyis. Sondyqtan da iygi maqsatpen aitqan búl sózdi dabyraytyp, eshtenemen habary joq әkeydi mazalap, "balang óstip jatyr" dep "ótinish" aitudy әkim-qaralar qysqartsa eken. Mening ystyq úyam - Narynqol.  Ol Narynqol Shynjang emes. Qazaq jerining bir bólshegi.

Qanat Ábilqayyr

Abai.kz