Parlament Senatynda Preziydent N.Nazarbaevtyng «Tórtinshi ónerkәsiptik revolusiya jaghdayyndaghy damudyng jana mýmkindikteri» jәne «Qazaqstandyqtardyng әl-auqatynyng ósui: tabys pen túrmys sapasyn arttyru» Joldaularynda belgilengen mindetter ayasynda kәsiby bilim beru sapasyn zannamalyq túrghyda qamtamasyz etu mәseleleri talqylandy. Sharany Senattyng Áleumettik-mәdeny damu jәne ghylym komiyteti úiymdastyrdy.

Komiytet tóraghasy Birghanym Áytimova Memleket basshysy Núrsúltan Nazarbaev «Tórtinshi ónerkәsiptik revolusiya jaghdayyndaghy damudyng jana mýmkindikteri» Joldauynda kәsibiy-tehnikalyq bilim beru mәselelerine erekshe nazar audarghanyn eske saldy. Elbasynyng Joldauynda «Júmys berushilerdi tartu arqyly jәne halyqaralyq talaptar men sifrlyq daghdylardy eskere otyryp, tehnikalyq jәne kәsiptik bilim beru baghdarlamalaryn janartu kerek. «Barshagha tegin kәsiptik-tehnikalyq bilim beru» jobasyn jýzege asyrudy jalghastyru qajet», - dep atap ótilgen bolatyn.

Tirkeuding qoldanystaghy tәrtibin halyqaralyq standarttargha, onyng ishinde Europa kenistigindegi joghary bilim (ESG) sapasyn qamtamasyz etuding standarttary men núsqaulyqtaryna sәikes jetildiru ýshin Amerika, Europa jәne Aziya elderinde moyyndalghan tirkeu agenttikteri jelisin keneytuge baghyttalghan Tirkeu organdaryn tanu erejesine ózgerister engizildi. Bilim beru reytingteri әlemdik tәjiriybede qoldanylatyn bilim beru sapasyn ólsheu qúraldarynyng biri bolyp tabylady. Bilim beru jýielerining sapasyn baghalau jәne salystyru ýshin әrtýrli reytingter (Quacquarelli Symonds, Times Higher Education AcademicRankingofWorldUniversities) paydalanylady.

Joghary jәne (nemese) joghary oqu ornynan keyingi bilim beru úiymdar qyzmetining Birynghay erejelerine tәjiriybelik-baghdar berudi oquyn qamtamasyz etu ýshin joghary oqu oryndaryna ónerkәsipten sarapshylardy tartugha mýmkindik beretin ózgerister engizildi. Búl rette oqytylatyn pәnderge negizgi bilim nemese ghylymy jәne akademiyalyq dәrejesi sәikes kelui mindetti emes jәne oqu orny ózi sheshedi.

Joghary oqu oryndary týlekterding enbekke ornalastyru josparyna eleuli talaptar qoyylady. Joghary oqu oryndary mamandar dayarlau barysynda týlekterding 50 payyzynan astamyn jyl boyyna júmysqa ornalastyruy tiyis. Búl shartqa sәikes kelmeytin oqu oryndarynyng liysenziyalary toqtatylatyn bolady.

Bilim beruding sapasyn baghalaudyng basty qúraly tirkeu bolyp tabylady. Qazirgi kezde bilim beru úiymdarynyng tizimdemesine 102 joghary oqu orny engen.

Áleumettik-mәdeny damu jәne ghylym komiytetining mýshesi Baqytjan Júmaghúlov joghary bilim beru salasynda әzirge ónerkәsip pen júmys berushilerden alshaq qalyp kele jatqanyn atap ótti. «Mamandargha súranystyng negizdelgen jýiesin eshkim bilmeydi, ol turaly Memleket basshysy birneshe mәrte tapsyrghan bolatyn. Búl jerde sózden iske kóshetin uaqyt keldi», - dedi senator. Ol sonday-aq tirkeuding manyzdy ekenin de aitty. «Egerde Bilim jәne ghylym ministrligi ózining tetikterin qoldana otyryp oghan tiyimdi qoldau bildirip, keninen nasihattasa – ol bilim beru sapasyn arttyru mindetin adal atqaratyn bolady», - dedi senator.

Kәsiptik bilim beruding manyzdy mәselelerin egjey-tegjeyli talqylaghannan keyin B.Áytimova kәsiby bilim berudi zannamalyq túrghyda qamtamasyz etu júmystary jalghasatyndyghyn atap ótti. Dóngelek ýstelding qorytyndysy boyynsha osy salany jetildiru boyynsha úsynystar jasaldy. Atap aitqanda, Qazaqstan Respublikasynyng Últtyq biliktilik jýiesin, kәsiby standarttardy, kәsiby joghary bilimi bar mamandardyng biliktiligin sertifikattau jýiesin tiyimdi damytu jәne qúqyqtyq qoldau; elimizding jәne onyng aimaqtarynyng naqty qajettilikterin qamtamasyz etuge baghyttalghan kәsiptik standarttardy jәne bilim beru baghdarlamalaryn әzirleuge júmys berushilerding qatysuyn qúqyqtyq qamtamasyz etu mәselelerin pysyqtau; jekemenshik joghary oqu oryndarynda studentterdi memlekettik bilim beru grantynyng qúnyna qosymsha birlesip qarjylandyru mýmkindigin qarastyru; halyqaralyq konkurstardyng jenimpazdary ýshin bakalavriatta bilim beru baghdarlamalary ýshin memlekettik granttargha qabyldaudyng basym qúqyqtaryn anyqtau mәselesin qarastyru; «Joghary bilim kóshbasshylary» jobasyna respublikalyq budjetten bólingen qarjy bólu turaly jәne basqa mәseleler boyynsha sharalar qabyldau qajet.

Sharagha qatysushy bilim jәne ghylym ministrining orynbasary Ashat Aymaghambetov, densaulyq saqtau ministrining orynbasary Lәzzat Aqtaeva, mәdeniyet jәne sport ministrining orynbasary Aqtoty Rayymqúlova, enbek jәne halyqty әleumettik qorghau ministrining orynbasary Núrjan Áltaev, Qazaqstan joghary oqu oryndary qauymdastyghynyng preziydenti, «Túran» uniyversiytetining rektory Rahman Alshanov, «Atameken» últtyq kәsipkerler palatasy tóraghasynyng orynbasary Oljas Ordabaev, S.Seyfullin atyndaghy Qazaq agrotehnikalyq uniyversiytetining rektory Aqylbek Kýrishbaev jәne basqalar sóz sóiledi.

Qazaqstan Respublikasy Parlamenti
Senatynyng Baspasóz qyzmeti

Abai.kz