Júma, 29 Nauryz 2024
Alasapyran 6567 6 pikir 9 Qazan, 2018 saghat 09:44

Qazaqstan kimdi jaqtaydy, AQSh-ty ma, Reseydi me, Qytaydy ma?

Biz «әlemdik» degende eng aldymen: AQSh, Qytay, Resey, Angliya jәne Eurodaq memleketterin aitamyz. Búlardyng ishindegi әlemdik sayasatqa eleuli  ózgerister әkeluge qauqarlylary – AQSh, Qytay jәne Resey der edim.

AQSh – býgingi tandaghy әskery әl-auqaty, ekonomikasy, yaghni, kýshi jaghynan birinshi orynda túrsa, al, adam sanymen, әskery quatymen emes, әskerler sanynyng kóptigimen Qytay kýn ótken sayyn AQSh-qa kәdimgidey bәsekeles bolugha jarap qaldy. Resey – ózining týsiniksiz sayasatymen, atom qaruymen AQSh-pen bәsekeles bolghysy keletini belgili. Biraq, Qytay da, Resey de AQSh-qa ashyq qarsy shygha alatynday kýide emes.

AQSh-tyng qazirgi preziydenti D.Tramp – ózi taqqa otyrghan kýnnen bastap, Qytaygha ashyq ses kórsete bastady, olardy ekonomikalyq jaghynan qyspaqqa aluda. Osy Tramp Resey preziydenti Putinge bir býiregi qansha jerden búryp túrsa da, amalsyzdan boluy mýmkin, әiteuir Reseyge aluan týrli ekonomikalyq sanksiyalar salyp, olardyng ekonomikasyn әlsiretuge tyrysuda. Jasyratyny joq, Resey amalsyzdan AQSh-tyng aitqanyna kónuge mәjbýr bolyp otyr. Áytpese, juan júdyryq orystardyng mýmkindik bolsa, eshteneden de tayynatyn týri joq.

Songhy aqparattargha qaraghanda: Qytay da, Resey de - AQSh qaruly kýshterine qarsy su asty soghysyna dayyndalyp jatqany belgili bolyp otyr. Qytayda da, Reseyde de AQSh-pen ashyq kýresetin dәrmen joq pa, әlde basqa jol bar ma, biz ol jaghyn tap basyp aita almaymyz...

Býginderi Qazaqstannyng býiirinde otyrghan myna alyp Qytay – Qazaqstan baylyghyna erkin qol salyp, bizding aludy jaqsy kóretinderimizding auzyn maylap, últ baylyghynyng qyzyghyn kórip jatqany ótirik emes.

Al, sol Qytaydyng Shinjanynda túryp jatqan bizding qandas bauyrlarymyz qazaqtardy jazyqsyz jappay qudalap, sottap, jer audaryp, enbekpen týzeu lagerlerine aidap, qughyndap, oilaryna kelgenin istep jatsa da, bizding qazaqstandyq biylik «ash bәleden qash bәle» degendey «kórmes, týieni de kórmes» minez tanytuda. Búghan aiqyn dәlel, shekara búzyp kelip, bir bәleden aman qalghanday bolghan, «4-qazan kýni Qazaqstan biyligi Sayragýl Sauytbaygha «Bosqyn» mәrtebesin beruden bas tartty» (www.abai.kz). Jazyqsyz japa shegip otyrghan qandastarymyzgha qol úshyn soza almasaq, búl kimning sorlylyghy bolmaq?..

Al, AQSh tarapynan sanksiyadan keyin sanksiyadan kóz asha almay otyrghan Resey búryn bodanynda bolghan Qazaqstan siyaqty tәuelsiz memleketterding tәuelsizdigin mýldem moyyndamaytynday synay tanytyp, olardy «Euraziyalyq ekonomikalyq odaq» degenmen shyr kóbelek ainaldyryp otyrghany, al, bizding jogharydaghylardyng sol «orys dosyna» birdene dep óz pikirin ashyq aitugha da jaramay әlsizdik tanytyp otyrghany taghy bar.

Qúday onyng betin ary qylsyn, erteng ana ýsh alpauyt memleketterding arasynan ot shygha qalsa, Qazaqstan -  kimdi jaqtar edi: AQSh-ty ma, Reseydi me, joq, Qytaydy ma?..

Júmash Kókbóri

Abai.kz

6 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1578
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2276
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3594