Senbi, 20 Sәuir 2024
Janalyqtar 78027 0 pikir 16 Mamyr, 2009 saghat 20:14

Abay Qúnanbaev

Abay Qúnanbaev (1845-1904) – aqyn–aghartushy, jazba qazaq әdebiyetinin, qazaq әdeby tilining negizin qalaushy, filosof, kompozitor, audarmashy, sayasy qayratker. Abay aqyndyq shygharmalarynda qazaq halqynyn әleumettik, qoghamdyq, moralidyq mәselelerin arqau etedi. Tereng filosofiyalyq oy men azamattyq pafosqa toly onyng ólenderi ezgi men nadandyqqa qarsy kýreske shaqyrady. Jana zaman aqyny retinde Abay qazaq әdebiyetinde poema janrynyng ornyghuyna yqpal etti. Onyng poemalarynyng mazmúny (“Masghúd”, “Eskendir”) shyghys klassikalyq әdebiyetining mәnerimen Abaydyng ózgeshe oilauymen qúrylghan kórkemdik prozanyng damuyna Abay qosqan ýles onyng “Qara sózderimen” baghalanady, búl kitapta Abaydyng qoghamdyq-sayasy kózqarasy aiqyn kórsetilip, kóptegen tarihi, pedagogikalyq jәne qúqyqtyq mәseleler kóteriledi. Olardyng airyqsha ereksheligi tildin kórkemdigi, mazmún baylyghy, filosofiyalyq terendigi. Aqynnyng azamattyq borysh, túrmys mәni turaly qasiyetti oilary jas úrpaqqa baghyttalghan.

Abay Qúnanbaev (1845-1904) – aqyn–aghartushy, jazba qazaq әdebiyetinin, qazaq әdeby tilining negizin qalaushy, filosof, kompozitor, audarmashy, sayasy qayratker.

Abay Qúnanbaev (1845-1904) – aqyn–aghartushy, jazba qazaq әdebiyetinin, qazaq әdeby tilining negizin qalaushy, filosof, kompozitor, audarmashy, sayasy qayratker. Abay aqyndyq shygharmalarynda qazaq halqynyn әleumettik, qoghamdyq, moralidyq mәselelerin arqau etedi. Tereng filosofiyalyq oy men azamattyq pafosqa toly onyng ólenderi ezgi men nadandyqqa qarsy kýreske shaqyrady. Jana zaman aqyny retinde Abay qazaq әdebiyetinde poema janrynyng ornyghuyna yqpal etti. Onyng poemalarynyng mazmúny (“Masghúd”, “Eskendir”) shyghys klassikalyq әdebiyetining mәnerimen Abaydyng ózgeshe oilauymen qúrylghan kórkemdik prozanyng damuyna Abay qosqan ýles onyng “Qara sózderimen” baghalanady, búl kitapta Abaydyng qoghamdyq-sayasy kózqarasy aiqyn kórsetilip, kóptegen tarihi, pedagogikalyq jәne qúqyqtyq mәseleler kóteriledi. Olardyng airyqsha ereksheligi tildin kórkemdigi, mazmún baylyghy, filosofiyalyq terendigi. Aqynnyng azamattyq borysh, túrmys mәni turaly qasiyetti oilary jas úrpaqqa baghyttalghan.

Abay Qúnanbaev (1845-1904) – aqyn–aghartushy, jazba qazaq әdebiyetinin, qazaq әdeby tilining negizin qalaushy, filosof, kompozitor, audarmashy, sayasy qayratker.

Abay aqyndyq shygharmalarynda qazaq halqynyn әleumettik, qoghamdyq, moralidyq mәselelerin arqau etedi. Tereng filosofiyalyq oy men azamattyq pafosqa toly onyng ólenderi ezgi men nadandyqqa qarsy kýreske shaqyrady. Jana zaman aqyny retinde Abay qazaq әdebiyetinde poema janrynyng ornyghuyna yqpal etti. Onyng poemalarynyng mazmúny (“Masghúd”, “Eskendir”) shyghys klassikalyq әdebiyetining mәnerimen Abaydyng ózgeshe oilauymen qúrylghan kórkemdik prozanyng damuyna Abay qosqan ýles onyng “Qara sózderimen” baghalanady, búl kitapta Abaydyng qoghamdyq-sayasy kózqarasy aiqyn kórsetilip, kóptegen tarihi, pedagogikalyq jәne qúqyqtyq mәseleler kóteriledi. Olardyng airyqsha ereksheligi tildin kórkemdigi, mazmún baylyghy, filosofiyalyq terendigi. Aqynnyng azamattyq borysh, túrmys mәni turaly qasiyetti oilary jas úrpaqqa baghyttalghan.

Abaydyng muzykalyq múrasy qazaqtyng últtyq  óneri tarihynda erekshe  oryn  alady. Abaydyng әuendik talanty halyqtyq  negizde damyp, aqynnyng ruhany jan-dýniyesi, әlemge kózqarasy onyng lirikalyq әnderinde airyqsha kórsetilgen.  Abaydyn  “Kózimning qarasy”, “Ne izdeysing kónilim”, “Ayttym sәlem, Qalamqas”,  “Tatiyananyng haty”  jәne  t.b. әnderi arqyly halyqtyq әn shygharmashylyghyna jana yrghaq, ana tildi kórkemdik-mәndi qoldanudyng jana qaghidalary endirildi. Abay halyqtyq muzyka qoryn yrghaqtyq әn ónerimen bayyta otyryp, janalyq iz saldy.

Abay әnderine M. Tólebaev, S. Múhamedjanov, Gh. Júbanova, M. Qoyshybaev, N. Tilendiyev, N. Mendighaliyev siyaqty kompozitorlar әnder men romanstar jazdy.

 

0 pikir