Senbi, 20 Sәuir 2024
Arylu 6285 7 pikir 20 Tamyz, 2018 saghat 10:24

Qazaqtyng qazaqsha sóilegenin jetistik sanaymyz...

Almaty Arena sport kesheninde studentter arasynda futzaldan әlem chempionatynyng ashylu saltanaty ótti. Dýnie jýzining jas futzalshylary qatysatyn dýbirli dodanynyng ashylu rәsminde Almaty qalasy әkimi Bauyrjan Baybek, QR Bilim jәne ghylym ministri Erlan Saghadiyev, FISU viyse-preziydenti Marian Dymaliskiy qúttyqtau sózin sóiledi.

Bizdi shyn quantqany resmy derek boyynsha 14 mynnan asa kórermen jinalghan is-shara orys tilinsiz ótti. Búdan búryn on adamnyng basy qosylghan jiyn-toy bolsa úiymdastyrushylar memlekettik tildi bir jaqqa syryp qoyyp, Resey tilinde sarnaytyn edi. Ásirese, osynday sporttyq sharalardy orys tilinde ótkizbese kónili kónshimeytin.

Al biz sóz etip otyrghan futzal toyynyng ashylu rәsimi tek qazaq jәne aghylshyn tilinde ótti. Arasynda jýrgizushi Mәdina Sәduaqasovanyng orysshasy tasyp, bir-eki auyz sol tilde sóilegenin eskermesek, til mәselesi kónil kónshiterlik boldy. Tipti, qazaqshany bastauyshtyq dengeyde ghana biletin ministr Erlan Saghadiyev te sózine bir auyz oryssha qosqan joq. Obaly ne kerek, oryssha qospaghan song «Q» men «Ú» dybystaryn taza dybystay almaghanyn elegen de joqpyz.

Búryndary basshylargha sóz berile qalsa «qúrmetti otandastar» dep bastap, әri qaray oryssha sarnap, sóz sonynda «raqmet» dep ayaqtau sәnge ainalghan edi. Býgin de basshylar sózin qazaqsha bastaghanda qashan oryssha jalghap әketer eken dep kýdiktengen edik, bizaq, biz kýtkendey bolghan joq. Áriyne, búghan biz quanbasaq qarsy bolghan joqpyz. 17 elding ókilderi qatysyp jatqan bәseke bolghandyqtan aghylshyn tilinsiz bolmaytyny belgili. Kez-kelgen halyqaralyq doda aghylshyn tilinde jәne otaghasy elding tilinde ótpek.

Biz osy sharanyng basty úiymdastyrushysy Bauyrjan Baybekke alghys aitqymyz kelip otyr. Alyp shahardyng eki tizgin, bir shylbyryn ústap otyrghan әkim elimizdegi eng bedeldi sayasatkerlerding biri ekeni sózsiz. Búl bedeldi Bauyrjan Qydyrghaliyúly eshkimnen súrap alghan joq. Ózining elge jaqyndyghymen, enbekqorlyghymen qol jetkizdi. Mysal ýshin aita keteyik, Bauyrjan Baybek el kózine «Núr Otan» partiyasy tóraghasynyng birinshi orynbasary bolyp jýrgen kezinde týsti. Biraq, bolashaq әkimning sol kezde qazaq tilin erkin sóiley almaytynyn ekining biri biletin. Erkin sóiley almaydy degende aitpaghymyz, taza qazaq dybystaryn aituda sәl qinalatyn edi. Al qazir el aldyna shyqqanda bala kýnnen qazaq tilining qaymaghyn qalqyp ishken has sheshenshe sheshilip sóileydi. Búghan biz býgingi ashylu saltanatynda taghy bir mәrte kóz jetkizip qayttyq.

Qazaqtyng qazaqsha sóilegenine bola taqiyamydy aspangha atyp alaqaylaghanymyzdyng sәl oghash ekeni shyn. Biraq, bizding elde osynyng ózi ýlken jetistik. Áytpese, shiyrek ghasyr boyy bildey ministrlikti basqaryp otyrsa da әli kýnge ana tilinde sóiley almaytyndar tolyp jatyr. Nemese, qazaq tilinde «mynq» dey almasa da oblys pen qalanyng mayly jiligin mýjip otyrghan әkim-qaralar qanshama?! Solarmen salystyrghanda Almaty әkimining әreketi aigha úshqanday erlik ekeni sózsiz.

Quanysh Qappas

Abai.kz

7 pikir