Júma, 26 Sәuir 2024
Qúiylsyn kóshing 6592 6 pikir 5 Shilde, 2018 saghat 09:52

Oralman studentter Zang bilmegendikten kóldeneng kók attygha jem bolyp jýr

Kórneki suret

Keshe «Abai.kz» aqparttyq portalynda jaryq kórgen jurnalist Núrgeldi Ábdighaniyúlynyng «Qytaydan qashqan aghayyn deldaldargha jem bolyp jatyr» atty maqalasyna oray, bir-eki auyz sóz aitugha tura kelip túr.

Maqalada Qazaqstanyng Jogharghy oqu oryndarynda oqityn studentterding túraqty tirkeuge túra almay, deldaldargha jem bolghany sóz bolypty.

Aldymen osy kelensizdikting betining ashyluyna yqpal etken "Atajúrt jastary" eriktiler birlestigining azamattaryna alghys aituymyz kerek!

Ashyghyn aitu kerek, Jogharghy oqu oryndaryna oqugha týsken etnikalyq qazaq studentter ýshin jay tirkeuge túrugha jәne túraqty tirkeuge túryp, Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyn alu mәselesi «Halyqtyng kóshi-qony turaly» Zany (2011 jylghy 22 shildedegi № 477-IV) ayasynda tolyq sheshilip qoyghan. Atap aitar bolsaq, atalghan Zannyng «Bilim alu maqsatynda keletin kóship kelushilerding negizgi qúqyqtary men mindetteri» degen 33-babynda bylay dep jazylghan:

Qazaqstan Respublikasyna bilim alu maqsatymen kelgen etnikalyq qazaqtar oqugha týskennen keyin:

1) tehnikalyq jәne kәsiptik, orta bilimnen keyingi, joghary jәne joghary oqu ornynan keyingi bilim beru mekemelerining jataqhanalarynda uaqytsha tirkeluge;

2) túraqty túrugha jәne jenildetilgen tәrtippen (tirkeu tәrtibimen) Qazaqstan Respublikasynyng azamattyghyna qabyldau turaly ótinishhat beruge qúqyghy bar.

Búl norma «Halyqtyng kóshi-qony turaly» Zanyna 2015 jyly ózgertuler men tolyqtyrular engizilgen kezde enip, 2016 jyldyng 1 qantarynan beri atqarugha berilgen.

Ókinishke oray, shetten kelgen últy qazaq studentter Últ Kóshbasshysy Núrsúltan Nazarbaevtyng qoly qoyylghan Zandaghy osy qúqyghyn óz dengeyinde paydalana almay keledi.

Qazaqta «Ózi jaman kisini týiening ýstinen it qabady» degen keremet maqal bar. Student degen – ziyaly qauymnyng ókili! Onyng ýstine, Zannyng búl  baby jayynda az jazylyp, aitylyp jatqan joq, týsinetin uaqyt әlde qashan jetti! Endi Qúdaydyng ózi berip túrghan osynau jenildikten paydalana almasa, student ini-qaryndastarymnyng óz obaly ózinde, it pen qúsqa jem bolghany – bolghan!

Qandas studentterding deldaldargha aldanyp, osylaysha qanghyp qaluyna taghy eki basty sebepshi kisi bar. Onyng bireui – Joghary oqu oryndarynyng Jatqhanasyn basqarushylary bolsa, ekinshisi – kóshi-qon qyzmeti polisiyasynyng inspektorlary!

Jasyraty joq, mine, Zang jobasy qoldanysqa engeli ýsh jylgha tayap keledi, osy eki mekemening ekeui de osy bapty (jenildikti) әli kýnge deyin bilmeydi. Astanada ornalasqan L.N.Gumiylev atyndaghy Euraziya últtyq uniyversiyteti men S. Seyfullin atyndaghy qazaq agrotehnikalyq uniyversiyteti ghana bizding aighayymyzdyng arqasynda (https://abai.kz/post/48285 ), әreng degende osy normany oryndaghanday boldy.

Atalghan Zanda qúqyqtary ashyq jazuly túr, studentter Jataqhanada túryp jatqan son, jay tirkeuge de, túraqty tirkeuge de sol Jataqhanada túrugha mindetti.

Eger, basqa mekenjaygha túraqty tirkeuge túryp, yqtiyarhatqa nemese azamattyqqa qújat ótkizse, sol jerde túruyng kerek. Bolmasa, tirkelgen jerinde túrmaghanyng ýshin Qazaqstan Respublikasynyng «Ákimshilik qúqyq búzushylyq turaly» Kodeksining 517-babynyng 2 tarmaghyna say, jauapqa tartylyp, on bes ailyq eseptik kórsetkish mólsherinde aiyppúl tóleysin, ne Qazaqstan Respublikasynyng sheginen әkimshilik jolmen shygharyp jiberilesin! Studentter múny jaqsy bilgeni jón!!!

Otandy sýnding basy – óz memleketinning zanyn syilaudan bastalady. Áriyne, barlyq zandy bilu mindet emes te shyghar, degenmen shetten kelip, Qazaqstan topyraghyna ayaq basqan son, mýmkindik bar, barlyq qandastarymyz, ózderine qatysty «Halyqtyng kóshi-qony turaly» zanynyng tarmaqtaryn aqtaryp, ózderining qúqyqtary men mindetterin bilui kerek! Olardyng basynda, әriyne, studentter men ziyaly qauym ókilderi túrugha mindetti. Sonymen birge, Joghary oqu oryndary da jana oqu jyly bastala salysymen arnayy mamandardy, kóshi-qon qyzmeti polisiyasynyng jauaptylaryn shaqyryp, shetten oralghan studentterge Zang jóninde týsindiru júmystaryn jýrgizip otyruy tiyis! Sonday-aq, kezinde shetten kelip, JOO-da qyzmet atqaratyn ghalymdar men múghalimder de búl júmysty qaperine alyp, artynan kelgen jerlesterine jol siltep otyrsa, artyq bolmas edi.

Qyqartyp aitqanda, búl iske óz qúqyghyn bilmegen studentter de, olagha Zandy týsindiru júmysyn jýrgizbey qanghytyp, deldaldargha jem qylghan Jogharghy oqu oryndarynyng jataqhana basshylary da, dúrys kenes bermegen kóshi-qon qyzmeti polisiyasynyng inspektorlary da kinәli!

Al, deldaldardyng әreketi – qylmys!

Qazaqstan – qúqyqtyq memleket. Eger, etnikalyq studentterge jataqhana basshylary túraqty tirkeuge túru turaly qoldauhat bermese, al bergen qoldauhatty kóshi-qon qyzmeti polisiyasynyng inspektorlary qabyldamasa, ol studentting ana ekeuin qosyp sotqa beruge tolyq qúqyghy bar jәne sotta sózsiz oisyrata jenip shyghady!

Auyt Múqiybek

05.07.2018

Astana

Abai.kz

6 pikir