Júma, 29 Nauryz 2024
Din men tin 5265 22 pikir 15 Qarasha, 2017 saghat 08:47

Diny radikalizmge qarsy túru ýshin diny bilimdi dúrys alugha tiyispiz

Ýkimetimiz elimizdegi diny ahualdy retteudi odan ary qaray damytu ýshin birqatar zannamalarymyzgha ózgertuler men tolyqtyrular engizudi qolgha alghany kópshilikke belgili. Qoghamnyng qyzu talqysyna týsken nizam jobasynyng әdepkidegi nobayyna birqatar úsynystar engizildi. Sonyng biri – QMDB-gha qarasty meshitterding neke qiigha qatysty funksiyasy jәne diny bilim beru jýiesi, onyng ishinde meshitterdegi sauat ashu kurstaryna qatysty tústary desek, sirә qatelespeymiz dep oilaymyn.

Biz әsiredinshildikting aldyn alu ýshin halyqtyng ortadoksaldi diny tanymynyng qalyptasuyna jaghday jasauymyz qajet. Diny radikalizmge qarsy túratyn imuniytet qalyptastyru ýshin eng aldymen otandastarymyz dúrys diny mәlimet pen bilim aluy tiyis. Qazir elimizde islamdyq baghyttaghy kóshbasshy úiym  –  Qazaqstan músylmandary diny basqarmasyna qarasty  2500-den astam meshit júmys isteydi. Búl meshitterdegi sauat ashu kurstarynda jamaghatqa túraqty týrde aqida, fiyqh, sira, hadiys, tәpsir, arab tili pәnderinen sabaqtar jýrgiziledi.

QMDB-nyng úiytqy boluymen birneshe jyldan beri meshitterde mektep jasyndaghy oqushylargha jazghy sauat ashu kurstary júmys istep keledi. Songhy mәlimetterge qaraghanda, elimizdegi meshitterding sauat ashu kurstarynda mektep jasyndaghy 10000-nan astam oqushy diny bilim alyp, arnayy sertifikatqa ie bolghan. Elimizde islamtanushylardy dayyndaytyn Núr-Mýbarak Egiypet Islam mәdeniyeti uniyversiyteti, Imamdardyng bilimin jetildiru instituty, Ábu Hanifa ghylymy zertteu ortalyghy, arnauly orta oquyna tenestirilgen imamdar dayyndaytyn 9 medrese-kolledj, 3 qarilar dayyndau ortalyqtary bar.

Búl diny bilim beru jýiesi elimizdegi meshitterdegi kadr tapshylyghyn sheshuge ong yqpalyn tiygizude. Bir sózben aitqanda, elimizde mektep jasyndaghy jetkinshekter men ózge de azamattardyng diny sauatyn ashatyn, jasóspirimderge arnauly diny bilim beretin, sonday-aq, bakalavriat, magistr, PhD doktor islamtanushy mamandardy dayyndaytyn otandyq diny bilim beru jýiesi qalyptasqan. Búdan basqa Ál-Faraby atyndaghy QazÚU, L.Gumiylev atyndaghy EÚU, Týrkistandaghy HQTU, Shet tilderi jәne iskerlik qariera uniyversiyteti, Qaraghandy memlekettik uniyversiytetterinde dintanu fakulitetteri men bólimderi júmys isteydi.

Atalmysh joghary oqu oryndaryn tәmamdaghan azamattar negizinen pedagogikalyq jәne diny sarapshylyq qyzmetter atqarady. Atalmysh joghary oqu oryndarynda dintanushy bakalavriat, dintanushy magistr, dintanushy PhD doktor dayyndaytyn keshendi jýie qalyptasqan. Diny aqparatpen qamtamasyz etetin «Islam jәne Órkeniyet» gazeti, «Iman», «Shapaghat-Núr», «Músylman» t.b. merzimdi basylymdar shyghady. Sonday-aq, ghalamtorda 100-ge juyq diny sayttar júmys isteude. Ótken jyldan bastap diny radikalizmmen belsendi týrde kýres jýrgizu ýshin respublikalyq aqparattyq nasihat toby qúryldy. Yaghni, medreseler men joghary oqu oryndaryndaghy dintanu jәne islamtanu bólimderi, diny mәlimet beretin aqparat kózderi t.b qúrylymdar bir jaghadan bas, bir jennen qol shygharyp halyqtyng ortadoksalidi diny tanymynyng qalyptasuyna birlesip júmys jasasa, búl ýlken qosyn – әsiredinshildikting tolyqtay aldyn alghan bolar edi dep oilaymyz.

Taghy bir aita ketetin janalyq, biyl Shyghys Qazaqstan oblysynyng әkimi Danial Ahmetovtyng qoldauymen oblystyq «Halifa Altay» meshitinde imamdardy qayta dayarlaytyn ýsh ailyq kurs ashyldy. Kurs dәristerin elimizge belgili ghalym-teologtar men bilikti ústazdar jýrgizdi. Qyrkýiek aiynda Shyghys Qazaqstan oblysynyng 75 azamaty imamdardy qayta dayarlau kursyn tәmamdap, arnayy sertifikatqa ie boldy. Qazirgi uaqytta imamdardy qayta dayarlau kursynyng ekinshi legi oqu ýstinde.

Álbette, búl iygi is aimaq basshysy Danial Kenjetayúlynyng asyl dinimizge degen ong kózqarasy men qamqorlyghynyng arqasynda jýzege asuda.      Halyqtyng ortadoksalidi diny tanymy ornyghu ýshin atalmysh kýshterding ýilesimdi júmys jasauyna, әsirese, әsiredinshildikke qarsy belsendi kýres jýrgizip otyrghan meshit qyzmetkerlerining qoghamdyq rólining artuyna memleketpen birlese yqpal etuimiz kerek. Sonymen qatar, Islam dininin  tafsiyr, hadiys, fiykh, aqida, islam tarihy, islam filosofiyasy sekildi irgeli pәnderin terendetip týsindirip beretin oqulyqtar shygharu ýshin Islam zertteu ortalyghyn ashsaq qúba-qúp.

Óitkeni, biz әsiredinshildikti nasihattaytyn ónimderdi tәrkilep jәne teris mәlimet taratatyn aqparat kózderin búghattaumen diny radikalizmdi týbegeyli jene almaymyz. Yaghni, ortadoksalidi diny tanym qalyptastyru ýshin júrtshylyqqa diny mәlimet pen bilim beruding balamaly kózderin qarastyruymyz shart.

Ermek MÚQATAY,  QMDB-nyng Óskemen óniri boyynsha ókil imamy,

oblystyq «Halifa Altay» meshitining bas imamy

Abai.kz

 

22 pikir

Ýzdik materialdar

Alghys aitu kýni

Alghys aitu kýni jәne onyng shyghu tarihy

Jomartbek Núrman 1572
Alashorda

Qojanov mejeleu nauqanynda (Jalghasy)

Beybit Qoyshybaev 2267
Ghibyrat

Qaysar ruhty ghaziz jan

Múhtar Qúl-Múhammed 3568