Júma, 26 Sәuir 2024
46 - sóz 9864 0 pikir 20 Sәuir, 2015 saghat 09:48

SERIK AQSÚNQARÚLY. ERKEK

Tayauda qyryqqa jeter-jetpey, bir kelinshek qaytys boldy. Sonynda bes-alty balasy qaldy. Sýt kenjesi tipti jas. Alty jasar úl. Toqsanynshy jyldary el auyldan qalagha shúbyrghanda bala-shaghasyn alyp, Mayqúdyqqa kóship kelgen. Jiyrma jasar kezi eken. Bazarda túryp bir ýidi asyraghan. Kýieui — júmyssyz.

— Endi qayttim?! Bala-shaghamdy qalay asyraymyn?! - deydi ol.
...Kelinshegining asyn bergen kýni kýieui kyp-qyzyl mas bolyp jýrdi. 
Balalary әkesine qaraydy. 
Ákesi qayda qaraytynyn bilmeydi. 
Qabyrghamyz qayysty.

Áyeli — erkek, erkegi — әiel bolyp ketken zamangha kez boldyq. 
Úldarymyzdyng ýni jinishkerip, qyzdarymyzdyng dauysy juandap barady. 
Arghymaqtyng balasy
Az ottar da, kóp jusar —
Talaudan tartqan dәni bar;
Azamat erding balasy 
Az úiyqtar da, kóp jortar —
Dúshpangha ketken ary men 
Barymtagha týsken maly bar, - deytin Mahambetting qarasy kózden úshqaly qashan?!

Elining azattyghy ýshin arqa eti — arsha, borbay eti — borsha bolyp, jau qolynan ólim qúshqanda: «Men senderden nayza boyy biyik túrmyn!» deytin han Kene de joq. Erden namys ketkeli elden bereke de ketken. Erkekter jiylyp alyp, ósek aitady. Abaysha aitqanda, boyy — búlghan, sózi —jylman. Elding sózin aitatyn erkek qalmay barady! Ekining biri — jaghympaz, egizding synary —jaltaq. Erden abyroy ketip, ezge baq qondy. Eserding eki ezui —eki qúlaghynda...

Kóz aldyma ertedegi Sparta әielderi elesteydi. Olar úldary jau qolynan qaza tauyp, eline tabyt bolyp oralghanda: «Men úl tughan ekem!» dep masattanghan.

Qazaq әieli qay úlyn kórip maghymúrlanady? Milliondap úrlap, bayshykesh, myrza atanghan nemese bir qoy ýptep, týrmede otyrghan balasyn kórip, masattana ma?! Últtyng kiyesi — әiel bolsa, iyesi —erkek. Býginnen bastap Esenghaly Raushanovtyng «Erkek» atty ólenin mektep baghdarlamasyna kirgizuimiz kerek! Erteng kesh bolady...

Tasyrqaghanda tas jaughan, 
Tau boldy úiyqtar ailaghym.
Qasqyrdan anau, qas jaudan
Tartyp ap apan jayladym.

Jetip bir qúlan qayyryp, 
Jelkeden aldym jemit dep.
Taghydan olja aiyryp, 
Tarpandy mindim kólik dep.

Batyrsha kýlip, týregep,
Otyrdym jylap aqynsha.
Janymdy tostym, mine, dep
Jolbarys taghdyr atylsa.

Suyqta suyr asym bop.
Susynyn bastym múzbenen
Jatyry múnyng asyl dep.
Jandastym qabylan qyzbenen.

Qasqayyp óstim shynymda,
Qara da berish qayyng bop.
Endigi qalghan ghúmyrda,
Eziletúghyn jayym joq.

Aqyry baryp jatam bir,
Sen aitpa maghan tamúqty.
Tapqan ekensin, a, taghdyr, 
Talqyna kóner gharipti!

Ketedi shahit sorlasa, 
Nesi bar qorqar zaty úldyn, —
Yp-ystyq jasy bolmasa,
Ana bir qabylan qatynnyn...

(Jazba avtordyng facebooktegi paraqshasynan alyndy) 

0 pikir