Beysenbi, 18 Sәuir 2024
Biylik 4153 0 pikir 30 Qazan, 2015 saghat 03:00

OQO ÝILESTIRU KENESINING OTYRYSY ÓTTI

Qylmystyq qudalau organdarynyng qyzmeti belgilengen mejeni oryndau men 2015 jyldyng 1 qantarynan bastap kýshine engen jana Qylmystyq jәne Qylmystyq prosestik kodeksterdi qoldanu jaghdayynda sapaly júmys kórsetkishterine qol jetkizuge baghyttaldy, - dep habarlaydy Oblys prokuraturasynyng baspasóz qyzmeti.

Atalghan Kodeksterding novellalaryn qoldanu mәseleleri barlyq qúqyq qorghau organdarynyng qatysuymen vedomstvolyq jәne mekemearalyq seminarlarda birneshe ret talqylanyp, onyng nәtiyjesimen kemshilikterdi joiy men jana instituttardy qoldanuda birynghay júmys jasau baghytynda naqty úsynystar keltirildi.

Búl júmystyng nәtiyjesi 28.10.2015 jyly ótken OQO Ýilestiru Kenesining otyrysynda qaraldy.

Aghymdaghy jyldyng basynan engizilgen qylmystyq prosesting jana modeli qylmystyq sayasatynyng jýiesin ózgertip, zamanauy demokratiyalyq jәne qúqyqtyq memleketting sipatyna sәikestenuine әkeldi.

Jalpy, jana modelding negizgi maqsaty qylmystyq prosesti jenildetu men onyng tiyimdiligin kóteru bolyp tabyldy.

01.01.2015 jylgha deyin, qylmys qúramynyng boluyn anyqtau ýshin 2 aigha deyingi merzimde tergeu aldy tekseru amaldaryn jýrgizu mýmkindigi bar edi, sodan keyin taghy da qylmystyq is qozghalyp, tergeu amaldary jýrgiziletin.

Jana modeli bolsa, qylmystyq qúqyqbúzushylyq turaly aryzdar men habarlamalardy sotqa deyingi tergep-tekseruding birynghay tizilimine tirkeluin jәne osy sәtten bastap sotqa deyingi tergep-tekseru amaldary jýrgizilip, qysqa uaqyt aralyghynda qylmystyq qúqyqbúzushylyqtyng qúramy bar-joghy anyqtaugha mýmkindik berdi.

Demek, SDTBT-ge barlyq aryzdardyng tirkelui, qylmystyq qúqyq búzushylyqtardyng ósuining obektivti sebebi dep týsindiruge bolady.

Sonymen qosa, әlemdik qoghamnyng zamanauy tendensiyasyn eskere otyryp, bizding memleket qylmystyq jәne qylmystyq-prosestik zannamanyng izgilendiru baghytyna bet aldy, onyng negizgi maqsaty týrmedegi halyqtyng sanyn azaytu boldy.

Memleketimizding damyghan 30 elding qataryna kiru qúqyqtyq sayasatynyng qorytyndysy - adamdy qogham jәne birinshi kezekte otbasy ýshin saqtau.

Mysaly, aghymdaghy jyldyng ózinen bastap kýdiktilerge qatysty negizgi búltartpau sharasy retinde kepil qoldanyluda.

Býgingi tanda, kepil jalpy búltartpau sharalarynyng 49,4%  qúrasa, ótken jyldary kepilding ýlesi joqtyng qasy bolatyn.

Eng bastysy, qoyylghan mindettemeler oryndalmaghan jaghdayda, kepil kýzetpen ústaugha ózgertilip, engizilgen qarajat somasy, ne mýlki memleketting kirisine audarylyp, qylmyskerdi izdeuge júmsalady, nәtiyjesinde memleket qarjysy ýnemdeletini anyq.

Degenmen, kepil búltartpau sharasy retinde asa auyr qylmystar, jәbirlenushining ólimine әkelip soqqan, terroristik jәne ekstremisttik qylmystargha qoldanylmaytynyn atap ketken jón.

Aumaqtaghy prokurorlar, para beru, alu jәne onda deldaldyq jasaghan sottalushylargha eselengen aiyppúl jәne bas bostandyghyn aiyrumen baylanysty emes jaza taghayyndau siyaqty QK novellalaryn kóbinshe qoldanudy sottardy baghyttauda.

Nәtiyjesinde, 2632 sottalghannyng 518-ne bas bostandyghyn aiyru jazasy qoldanylyp, tek songhy 5 jylda jazalau tәrtibin 20% tómendetuge qol jetkizdik.

Mediasiya men taraptardyng tatulasu qaghidasyn qoldanu nәtiyjesimen 2964 qylmystyq sotqa deyingi satyda óndirisimen toqtatylyp, sottyng jýktemesin azaytty, búnyng ózi de budjettik qarajattardy da ýnemdeuge әseri etti.

Búdan bólek, qoldanystaghy zannamalarda kelesidey novellalar qarastyrylghan, olar prosess prokurory, prosestik kelisim, ghylymiy-tehnikalyq qúraldardy paydalana otyryp, beynebaylanys rejiyminde jauap alu (qashyqtyqtan jauap alu), QK-de aliternativtik jazalau týrlerin kózdeytin baptardyng sanksiyalary ózgertildi, onyng ishinde aiyppúl qoldanu jәne t.b.

2015 jyldyng 9 aiynda prosess prokuror 104 qylmystyq is boyynsha aiqyndaldy, jana instituttyng birinshi maqsaty qylmystyq isti sapaly tergeudi qamtamasyz etip, sotta qarau kezenine deyin qadaghalaudy úiymdastyrugha baghyttalghan.

Kinәni moyyndau nysanyndaghy 293 prosestik kelisim týzildi, búl janalyqty engizu qylmystyq prosesti jedeldetu, tergeu men túlghanyng qylmystyng shenberinde bolu merzimin qysqartugha baghyttalghan, onyng ózinde, jazanyng merzimi nemese mólsheri jazanyng anaghúrlym qatang týrining jartysynan asyrylmauy tiyis.

Qylmystyq jәne Qylmystyq prosestik zannamalardyng maghynasyna qysqasha toqtalsaq, zang shygharushynyn, yaghny memleketting negizgi maqsaty tergeuding sapasyn qamtamasyz etu, merzimin azaytu jәne ony jýrgizuge ketetin shyghyndardy barynsha kemitu ekenin aita ketu qajet.

Abai.kz

0 pikir