Sәrsenbi, 24 Sәuir 2024
Qogham 7636 0 pikir 25 Shilde, 2014 saghat 10:50

ARY QAYDA, ÚYaT QAYDA, NAMYS QAYDA?!

Mәjilismen Ayqyn Qonyrov atyshuly mәlimdeme jasady tayauda. Birden qyzyl qaghaz "kórsetip", futbolgha jauapty júmysshylar men qyzmetkelerdi alannan "quyp shygharmaq" niyette eken. Bәrin basynan bastasaq...

Býgingi tanda әlem nazaryn ózine audarghan №1 sport týri – futbol. Ol tikeley memleketting bedeline "uәkildik" ete bastady. Olay deytinimiz sayasy sahnada tanyla qoymaghan kóptegen el ayaqdoptaghy jetistikteri arqyly jaqsy atyn shygharyp keledi. Oghan mysal – jaqynda Braziliyada ótken Álem chempionatyna qatysqan Aljiyr, Kot-d'Ivuar, Gana, Kosta-Rika, Urugvay memleketteri. Ókinishke qaray, qazaq futboly degende, janarymyzben jer shúqyp, tilimiz kýrmeletini jasyryn emes. Dәl jogharyda atalghan memleketter siyaqty futbol arqyly atymyzdy әlemge pash ete almay otyrmyz. Keshe ghana Álem chempionaty synynan keyin Qazaqstan osy sport týri boyynsha әlemdik reytingte 127-oryngha jayghasty.

Búrynghy TMD elderi arasynda qyrghyzdar men tәjikterden ghana oza shauyp kelemiz. Keybir sport mamany búl kórsetkishti kóre otyra, Qazaqstan futboly turaly: «Europa alandarynda dop tepkenshe, búrynghy ózimizge tanys Aziyada oiqastasa bolar edi», – deydi. Keybir qayratker futbolymyzdyng kenje qaluyna shetelden aldyryp otyrghan biliksiz bapkerlerding ózin aiyptap otyrsa, otandyq BAQ ókilderi stadiongha az jiylatyn kózi qaraqty jankýierler men oiynshylardyng osaldyghyn tizip jazyp jatady. Biraq aitylghan syndardan keyin futboldyng kósegesi onala almady. Kerisinshe, últtyq qúrama jylda joldastyq kezdesu bolsyn, irikteu oiyndary bolsyn ala-qúla oiyn kórsetip keledi. Endi, mine, kinә taghar aiyptylardy kimderden izdeymiz dep jýrgenimizde, QR Mәjilis deputaty Ayqyn Qonyrov aghamyz otandyq futboldyng jaghdayy ýshin ghana emes, barlyq Qazaqstan sportynyng jaghdayy ýshin әrbir federasiya atqarushy basshylary men jauaptylardyng júmysqa salghyrttyghynan ekenin kesip aitty.

Futboldan jýz jyldyq tarihy bar Qazaq elining biylghy Europa kubogy turniyrining jana mausymyndaghy komandalarynyng sәtti oiyndaryna qarap (on oiynnyng jeteuinde útyp, ýsheuinde teng týsti), endi ghana sýrleuge týsken oiynnyng baghy ashyldy ma dep qalamyz. Qazirgi tanda Chempiondar ligasynda «Aqtóbe», Euroligada «Astana», «Qayrat», «Shahter» újymdary Europany dýr silkindirip, azuly komandalardy sastyryp jatyr. Búl otandyq futbol tarihynda «Shahterdin» byltyrghy sensasiyasynan keyingi janashyldyqqa úlasyp túr. Biraq endi ghana onalyp kele jatqan futboldyng baghyn kórgen «Halyqtyq kommunisterdin» biri, Mәjilis deputaty Ayqyn Qonyrov otandyq futboldy retteudi tolyqtay qolgha aludy kózdep otyr. Parlamenttik demalys ayaqtalysymen, kezekti Ýkimet otyrysynda otandyq futboldyng jaghdayy, oghan tikeley jauapty federasiya basshylarynyng isine baylanysty mәseleler tónireginde deputattyq saualnama joldamaq.

Ayqyn Oiratúly jurnalister tarapynan qoyylghan «Otandyq futbolda sizding kóniliniz nege tolmaydy»? degen saualgha: «Býgingi qazaq futbolyn kórip otyra, kónilim eshtenege tolmaydy: bólingen qarjyny ysyrap etu, kelisimdi oiyndar, negizgi qúramagha alynu ýshin oiynshylardyng para berui, alanda qazaq oiynshylaryn jasyryp qalatyn qazaqstandyq pasporty bar legionerler. Qabiletsiz sheteldik oiynshylar. Osylardyng barlyghy qazaq futbolynyng bas auyrtatyn taqyrybyna ainaldy», – dep jauap berdi.

Sonday-aq Ayqyn myrza býgingi premier-ligadaghy oiyndardy tamashalaudy bayaghyda qoyghanyn aita kele: «Qazaqstandyq futbol klubtarynyng oiyndary – eresek bala oiyny», – dep kýiindi.

Sonymen qatar deputat futbol tóniregindegi biraz derek pen statistikany aityp ótti: «Qazaqstan legionerlerining transferleri jalpyeuropalyq reytingide top 20-gha kirse, nәtiyjege kelgende, myqty degen jýzdik ishine әreng kiredi. Eng jogharghy transfer – 900 000 euro, eng qarapayym – 350 000. Qarap otyrsanyzdar, osynshama qarjyny qaltagha basqan legionerler bizding futboldy Europa tórine kóterip jatqany shamaly. Qazirgi kezde otandyq klubtardaghy eng tómengi budjet 3 mln dollardy qúrasa, eng jogharghysy 12 mln sh.b. qúraydy. Oghan qosa qanshama demeushimiz aqsha bólip, sol klubtardy qarjylandyryp otyr?! Endeshe osynshama qarajattyng barlyghyn tekserip, qayda ketkenin anyqtau kerek».

Ayqyn Qonyrovtyng oiynsha, otandyq sport jetekshilerin qyzmetinen bosatyp, Qazaqstan futbol federasiyasyna naghyz patriot sportshylar men basqarushylardy kóptep júmyldyru qajet.

«Kәsiby mamandardy jetekshilikterge alar bolsaq, olarda nәtiyje de, jetistik te bolady, sebebi olar – óz isterining fanaty. Al býgingi bizding sporttaghy federasiyalarda jariyalylyq pen әdildik jetpeydi. Eger bәri әdil bolsa, algha úmtylu da, nәtiyje de bolar edi».

Mәjilismen Ayqyn Qonyrov aitqan mәselelerden keyin terenirek oilanbasqa amal qalmady. Mәsele tek atqarushy basshylar men federasiya jetkeshilerinde emes. Eng bastysy, attay qalap, mol jalaqy úsynyp, shetelden jattyqtyrushy, legioner oiynshy alghanda jetken jetistigimiz shamaly. Otandyq futboldyng únghyl-shúnghylyn biletin ózimizding bapkerler nege júmyssyz jýr? Nege solargha qolqa salmaymyz? Jankýier kókeyinde jýrgen osy saualdargha jaqyn arada jauap tabyla qoyy da neghaybyl. Óitkeni últtyq qúrama týgili, Qazaqstan premier-ligasynda óner kórsetetin 12 komandanyng jeteuin sheteldik jattyqtyrushy baptaydy. Tek aqsha tabu ýshin kelgen bapkerding qazaq futbolynyng kósegesin kógertedi degenge senu qiyn. Endeshe osy olqylyqtargha jol bergen federasiya basshylary men komandalardyng atqarushy jetekshileri óz qara domalaqtarymyzdy qúrama sapyna aludy kózdeui kerek. Óz bauyrlarymyzdyng arasynan erteng Messiydin, Neymardyn, Ronaldudyng shyqpasyna kim kepil? Deputat saualy da osy mәselege arnalyp túr.

El futbolynyng erteni ne bolmaq?!

Altynbek QÚMYRZAQÚLY

Abai.kz

0 pikir