Senbi, 20 Sәuir 2024
Kókjiyek 6455 0 pikir 30 Shilde, 2014 saghat 13:33

Qajymúqan GhABDOLLA. BIRLIK TURALY BELGI ME?..

 ...Aqynnyng bәrin jaqsy kórem. Óitkeni, ol – qiyalshyl ghana emes, qanaghatshyl; búrqasyn ghana emes, bauyrmashyl...

Al, Maraltay Rayymbekúly mýldem airyqsha bolmysty, erekshe ekpindi aqyn. Maraltay aq sýt bergen anasy jayynda bylay depti: “...Apam demikpemen auyrghan kezde qatty qinalatynmyn. Týngi saghat 3-4 bolsyn, әiteuir kýnine bir ret bolsa da auyratyn. Jaz mezgilinde biz jaqta kýn ystyq bolady, týn ortasy apam auyryp, qinalyp, jer sipalap, Allagha jalbarynyp jatady. Men tósekting astynda estip jatyp, enirep jylaytynmyn. «Anam ólip qalmasa eken» dep ishimnen tilep jatatynmyn. Ápkem ekeumiz týn ortasynda qolymyzgha tayaq alyp auyldaghy Zәuken (Dauylmaqan) degen felidsher aghaydy әkeletinbiz. Ol kisi әli auylda felidsher. Zәukene men ómir boyy qaryzdarmyn...”

Qanday “qany tamghan” móldir sezim, aqjarma bala kónil desenshi?!.

Qazir әlemdegi adamnyng óz qolymen bir-birine jasap jatqan qiyanatynan – jóitterding palestin sәbiylerin qisapsyz qyruynan, týrkimen bauyrlarymyzdyng jantýrshigerlik qinalystarynan, orystyng ukrainning jerine qol saluynan – jýikeng tozyp, sanang sarsylghanda, Maraltaylardyng estelikterin oqyp otyra berging keledi... Aqyndardyng adal jýrek, aqshanqan peyiline eltip otyryp, qiyal-armangha eriksiz erik beresin:

...Shirkin-ay, qazaqtyng basyn biriktiru – qay qazaq hanynyng da arman-mýddesi edi, Qúdaygha shýkir, sol arayly tandargha tayap kelemiz, qazaqty islam dini, tabighy sabyry, Allahqa senimi, quatty imany, dәrgeyli dili, últtyq salt-dәstýri, taza tarihy, anasynyng tili, tuystyq qarym-qatynasy, birlikti jamaghaty, bilimdi úrpaghy, әdiletti qoghamy, qazaqtyng sanynyng kóbengi biriktiredi, degenge senesin. Búghan kýmәniniz bolmasyn!

...Shirkin-ay, qazaqty has dúshpany tizerlete almas ýshin týrki balasynyng tatulyghy auaday qajet-aq. Ataqty Atatýrk: “Bir zamanda kýlli týrki balasynyng tize qosyp, birigetin uaqyty keledi” degen edi, Altay men Jerorta tenizining ortasynda ghúmyr keshken 200 mln. týrki balasynyng janaryna jas tolmasa eken?.. Qazaq peyili ken, qúdaydan súraghan júrt qoy: býgingi tanda belorustardyng orys telearnalaryn auystyryp, olardyng ornyna qazaq telearnalaryn súrauy da tegin emes-au...


...Shirkin-ay, qazaqtyng balasy shynayy Jaratushysyna jaqynday týsse ghana qiyanat kórmey, tolaghay topty jarar edi. Áneki, Qasiyetti Qadir týnin qarsy alghan semeylik jamaghat aspannan “Alla” degen jazudy oqydy. Tóte jazudy týsinetinder múny: “Alla – Jalghyz jaratushy” degen tirkes dese, din qyzmetkerleri búl sózdin: “Sýmiym”, “ha”, “suat” degen siyaqty әripterge úqsaytyn “Múhammed” degen maghynagha kelinkireytindigin aitady.

Qalay desek te, búl – qazaqqa Haqtyng jibergen jaqsylyq pen izgilik, iman men iygilik jayly nyshany shyghar, dep ýmit qylamyz. Álde, búl – tughan topyraghy talapaygha týsip, eng songhy hanynyng ghaziz basy qor bolghan qazaqqa birlik turaly belgi me?..

Abai.kz

0 pikir